Αίτηση ακύρωσης κατατέθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της σχεδιαζόμενης ερευνητικής γεώτρησης εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Ηπειρο και μελλοντικής εξόρυξης στα όρη Κουρέντων στον Δήμο Ζίτσας, σε απόσταση αναπνοής από τα χωριά Κούρεντα, Καλοχώρι και Γιουργάνιστα.
Με την αίτηση ακύρωσης προσβάλλεται η Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) που χορηγήθηκε από τη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του ΥΠΕΝ στις 28/11/2023 της ερευνητικής γεώτρησης «Ηπειρος-1» με φορέα την εταιρεία «Energean Oil & Gas».
Παρεμπιπτόντως, προσβάλλονται ο σχετικός νόμος για την αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων και ο νόμος που κυρώνει τη σύμβαση μίσθωσης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και των εταιρειών «Energean Oil & Gas» και «Petra Petroleum Inc» για την παραχώρηση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων, καθώς οι δύο νόμοι αποτελούν τη νομική βάση της ΑΕΠΟ.
Την αίτηση ακύρωσης κατέθεσαν 30 φυσικά πρόσωπα (κάτοικοι της εγγύς και ευρύτερης περιοχής) και 18 νομικά πρόσωπα, μεταξύ των οποίων Ομοσπονδίες Αδελφοτήτων χωριών της περιοχής, μεμονωμένες Αδελφότητες, ΚοινΣΕπ που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, πολιτιστικοί και περιβαλλοντικοί σύλλογοι κ.ά.
Οι λόγοι ακύρωσης αφορούν όλες τις διοικητικές και νομοθετικές πράξεις και συνοπτικά αφορούν τέσσερις ενότητες:
1. Παραβιάζεται η διεθνής, ενωσιακή και εθνική νομοθεσία για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου καθόσον η επίδικη εξόρυξη συμβάλλει προς την αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή προς την αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αυτό σημαίνει ότι παραβιάζεται το άρθρο 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) για την προστασία της ζωής, ο ευρωπαϊκός κλιματικός νόμος και ο εθνικός κλιματικός νόμος. Είναι ενδεικτικό ότι στο προσχέδιο της αναθεωρημένης έκδοσης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα ΕΣΕΚ (Οκτώβριος 2023) γίνεται λόγος για τις υπάρχουσες (Πρίνος, Κατάκολο) και τις σχεδιαζόμενες εξορύξεις στη χώρα, αλλά μόνο από τη σκοπιά της ενεργειακής ασφάλειας και των οικονομικών οφελών.
Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι «Μια συντηρητική εκτίμηση των δυνητικών και πιθανών αποθεμάτων των εν λόγω περιοχών […] κυμαίνεται σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία στα 24 τρις κυβικά πόδια». Από αυτή την αναφορά προκύπτει ότι αυτός ο όγκος αντιστοιχεί σε 1.032 εκατομμύρια τόνους εκπομπών που θα διαφύγουν στην ατμόσφαιρα. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα είναι το μοναδικό κράτος-μέλος της Ε.Ε. που επιτρέπει νέες εξορύξεις, κάτι που σημαίνει ότι η ελληνική πολιτεία αγνοεί τις διεθνείς υποχρεώσεις της για την προστασία του κλίματος, επιλέγοντας την προστασία οικονομικών συμφερόντων.
2. Παραβιάζεται η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία της φύσης (Οδηγία 92/43) καθόσον η περιοχή του επίδικου έργου έχει υψηλή αξία για τη βιοποικιλότητα, διότι αρκετά είδη που προστατεύονται αυστηρά από τη νομοθεσία έχουν εντοπιστεί εντός του χώρου του επίδικου έργου, και αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους επιβίωσης. Επίσης η περιοχή του έργου αποτελεί κεντρικό σημείο πέριξ του οποίου βρίσκονται εννιά περιοχές του δικτύου Natura 2000 σε μικρή απόσταση (με τις πιο κοντινές σε απόσταση 8,3 έως 12 χιλιομέτρων), οι οποίες εκτίθενται σε σοβαρούς κινδύνους, αφού δεν υπάρχει καμία αξιολόγηση/εκτίμηση των επιπτώσεων του έργου στη φύση, όπως το απαιτεί η νομοθεσία.
3. Παραβιάζεται η νομοθεσία για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα (Οδηγία 2008/50) διότι σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας εξόρυξης εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα επικίνδυνοι ρύποι που είναι καρκινογόνοι. Στην ΜΠΕ και στην ΑΕΠΟ δεν γίνεται καμία εκτίμηση της ποσότητας και της φύσης των εκπεμπόμενων ρύπων. Ως εκ τούτου, δεν προτείνονται μέτρα αποφυγής και προστασίας της υγείας του πληθυσμού της ευρύτερης περιοχής.
4. Παραβιάζεται η νομοθεσία για τα ύδατα (Οδηγία 2000/60) καθόσον είναι απολύτως επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι το επίδικο έργο προκαλεί ρύπανση στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα της περιοχής, λόγω του συνήθους για τέτοια έργα διαφυγής υγρών αποβλήτων τα οποία αποτελούνται από βαρέα μέταλλα (κάδμιο, χρώμιο, χαλκό, μόλυβδο, ολικό άζωτο) που συγκαταλέγονται στις επικίνδυνες ουσίες. Ωστόσο, ούτε στην ΜΠΕ ούτε στην ΑΕΠΟ έγινε επιστημονική αξιολόγηση των επιπτώσεων του έργου στα ύδατα της περιοχής, ιδίως σε σχέση με την υποβάθμιση της ποσότητας και της ποιότητας, η οποία απαγορεύεται απολύτως από τη νομοθεσία. Μάλιστα, στην ΑΕΠΟ αναφέρεται γενικά ότι ενδέχεται να υπάρξει ρύπανση, χωρίς να προβαίνει στην αξιολόγησή της.
«Η κατάθεση της αίτησης ακύρωσης δεν είναι η πρώτη, ούτε θα είναι η τελευταία παρέμβαση για την προστασία της περιοχής της Ηπείρου από τις καταστροφικές συνέπειες της ερευνητικής γεώτρησης και της μελλοντικής εξόρυξης.
»Ο αγώνας θα είναι διαρκής και θα περιλαμβάνει κινητοποιήσεις και επιστημονικές εκδηλώσεις, έτσι ώστε να αντιληφθούν όλοι οι πολίτες ότι η εν λόγω ερευνητική γεώτρηση και εξόρυξη (όπως και οι άλλες που προγραμματίζονται σε όλη την Ελλάδα) είναι αποκλειστικά ευκαιρία αύξησης της κερδοφορίας των εταιρειών και, παράλληλα, μη αναστρέψιμη καταστροφή των φυσικών πόρων, στην αξιοποίηση των οποίων στηρίζεται η τοπική οικονομία», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Αδελφότητα Κουρέντων Ιωαννίνων που συμμετέχει στην κατάθεση της αίτησης ακύρωσης.
