Η μεγάλη εικόνα του νομοσχεδίου που ήδη εξήγγειλε η κυβέρνηση ότι ετοιμάζεται να καταθέσει παραβιάζοντας το άρθρο 16 του Συντάγματος, δεν είναι βέβαια η άρση της απαγόρευσης λειτουργίας ιδιωτικών Πανεπιστημίων σε μια ελεύθερη οικονομία. Κυρίως γιατί σε ολόκληρο τον κόσμο, εκεί όπου πράγματι λειτουργούν εδώ και χρόνια ιδιωτικά Πανεπιστήμια, αυτά καλύπτουν ένα ελάχιστο μόνο μέρος των εκπαιδευτικών αναγκών. Με ενδεικτικό παράδειγμα τη Γερμανία, όπου στα 83 ιδιωτικά Πανεπιστήμια σπουδάζει μόλις το 1% του φοιτητικού της πληθυσμού.
Πουθενά στον κόσμο δηλαδή η ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων δεν έλυσε κανένα πρόβλημα. Καθώς παντού, από την Ευρώπη μέχρι τη Βόρεια Κορέα, η δημόσια εκπαίδευση θεωρείται επένδυση για το μέλλον και γι’ αυτό στηρίζεται από τα κράτη. Η μεγάλη εικόνα επομένως της «μεταρρύθμισης», όπως κατ’ ευφημισμόν την αποκαλεί η κυβέρνηση, είναι η επί τούτω υποχρηματοδότηση, συρρίκνωση και υποστελέχωση των δημόσιων Πανεπιστημίων προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για τα ιδιωτικά.
Τα στοιχεία σε βάρος της κυβέρνησης Μητσοτάκη γι’ αυτή την αντικοινωνική, αντιαναπτυξιακή και εν τέλει ταξική πολιτική είναι πολλά και σοβαρά. Πρώτα γιατί η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στην Ευρώπη των 27 ως προς τη χρηματοδότηση της δημόσιας Παιδείας. Με 7,1% του προϋπολογισμού στη χώρα μας, έναντι 9,6% κατά μέσον όρο για τα ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια. Πιο κάτω ακόμη και από τη φτωχότερη Βουλγαρία, που δαπανά το 10,6% του προϋπολογισμού της για την Παιδεία.
Δεύτερον, γιατί η χρηματοδότηση των ελληνικών Πανεπιστημίων προ του 2010 ήταν 380 εκατ. ευρώ. Για να καταβαραθρωθεί σήμερα στα 116 εκατ. ευρώ. Με την κυβέρνηση Μητσοτάκη, 5 χρόνια μετά την έξοδο από τα μνημόνια, να υπόσχεται στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο μια… αύξηση ύψους μόλις 11 εκατ. ευρώ. Μια αύξηση που θα διατηρήσει τη δημόσια χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων κάτω από το 1/3 εκείνης που ελάμβαναν προ μνημονίων.
Τρίτον, γιατί ενώ η μέση αναλογία καθηγητών προς φοιτητές στην Ευρώπη είναι 1 προς 13, στην Ελλάδα είναι 1 προς 47. Με τη γειτονική μας Βουλγαρία να έχει έναν καθηγητή για 11 φοιτητές. Και, τέταρτον, γιατί με το τέχνασμα της Βαθμολογικής Βάσης, για την οποία οι παροικούντες την εκπαιδευτική Ιερουσαλήμ γνωρίζουμε πόσο σχετική είναι, ανάλογα με τη δυσκολία των θεμάτων, κατάφεραν να διώχνουν από τα Πανεπιστήμια 20.000 φοιτητές ετησίως, συρρικνώνοντάς τα και στέλνοντας πελατεία στα ιδιωτικά.
Τα ευρωπαϊκά στοιχεία προδίδουν το «μεγάλο κόλπο». Οπως στην Υγεία έτσι και στην Παιδεία απαξιώνουν τις δημόσιες δομές για να ανοίξουν τον δρόμο στη λειτουργία ιδιωτικών. Η εργώδης, άλλωστε, επικοινωνιακή προσπάθεια να παρουσιαστούν αφενός τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια σαν δήθεν ελεύθερα, μη κρατικά και μη κερδοσκοπικά και αφετέρου τα δημόσια σαν δήθεν κρατικά και ανελεύθερα, ενώ είναι ΝΠΔΔ και αυτοδιοικούμενα, υπηρετεί τον σκοπό της εξαπάτησης της κοινής γνώμης.
Αν οι επιχειρηματίες που θα ιδρύσουν «μη κερδοσκοπικές» εκπαιδευτικές επιχειρήσεις είναι πράγματι ανιδιοτελείς και θέλουν να στηρίξουν την Παιδεία, γιατί δεν χρηματοδοτούν τόσον καιρό τη δημόσια εκπαίδευση και την έρευνα σαν χορηγοί ή σαν δωρητές; Ούτε μη κρατικά λοιπόν θα είναι τα ιδρύματα που κατά παράβαση του Συντάγματος θα επιτραπεί να λειτουργήσουν, ούτε μη κερδοσκοπικά, ούτε όμως και Πανεπιστήμια. Καθώς ουδείς επιχειρηματίας στη μικρή Ελλάδα θα επενδύσει στην έρευνα, στην παραγωγή δηλαδή επιστημονικής γνώσης, που ως γνωστόν δεν είναι ανταποδοτική με κριτήρια αγοράς.
Η μεγάλη εικόνα της αντιδραστικής και ολέθριας για το μέλλον των παιδιών μας «μεταρρύθμισης» είναι ότι με αυτήν η Πολιτεία εκχωρεί σε οικονομικά συμφέροντα τη θεμελιώδη συνταγματική της υποχρέωση να χρηματοδοτεί την ανώτατη εκπαίδευση και την επιστημονική έρευνα. Και αυτή είναι η μόνη πραγματική μοναδικότητα της Ελλάδας σε ολόκληρο τον πλανήτη.
* Καθηγητής, πρώην πρύτανης ΑΠΘ
