Έκθετη αφήνει η πολυσέλιδη έκθεση για την Ελλάδα (43 σελίδες) του Αμερικανικού Στέιτ Ντιπάρτμεντ, την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, με αναφορές στο σκάνδαλο των υποκλοπών, τη λίστα Πέτσα, τα ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα. Χωρισμένη σε ξεχωριστά κεφάλαια η Έκθεση, όπως ο σεβασμός στην ακεραιότητα του ατόμου, ο σεβασμός των ελευθεριών, η διαφθορά και έλλειψη διαφάνειας, οι διακρίσεις, τα δικαιώματα των εργαζομένων, αλλά και αρκετές υποενότητες όπως η ελευθερία της έκφρασης, οι συνθήκες κράτησης, η αστυνομική αυθαιρεσία και η έμφυλη βία, δείχνει μια πολύ δυσάρεστη εικόνα την Ελλάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη σε διεθνές επίπεδο.
Στη συντριπτική πλειονότητα των κατηγοριών της Έκθεσης, η χώρα μας παίρνει κάτω από τη βάση, θυμίζοντας περισσότερο τριτοκοσμική χώρα και παρά σύγχρονη ευρωπαϊκή αστική δημοκρατία. Η λεπτομερή έκθεση Στέιτ Ντιπάρμεντ, βασίζεται σε στοιχεία, αναφορές και μαρτυρίες αναφέροντας τα πολλά ζητήματα που κρατούν χαμηλά το επίπεδο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Ελλάδα.
Για διεθνή διασυρμό της χώρας από την έκθεση με ευθύνη Μητσοτάκη κάνει λόγο η εκπροσώπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Πόπη Τσαπανίδου. Συμπληρώνοντας ότι «όσα αναφέρει η έκθεση του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών δεν αποτελούν είδηση για μας. Τα ξέραμε και τα ζούμε» ενώ αναρωτιέται «πως αισθάνονται οι αυτουργοί της κακοποίησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και της ενημέρωσης στην Ελλάδα, που περιγράφεται με τα πιο μελανά χρώματα όχι από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ».
Χατσούκι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, χαρακτηρίζει την έκθεση ο πρώην πρόεδρος της Βουλής, Νίκος Βούτσης.
Η περίληψη της Εκθεσης προϊδεάζει για τη άσχημη κατάσταση της χώρα σε πολλούς τομείς καθώς αναφέρεται σε αξιόπιστες αναφορές για σημαντικά ζητήτήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως: «σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία κρατουμένων στις φυλακές και μεταναστών και αιτούντων άσυλο από τις αρχές επιβολής του νόμου- περιορισμοί στην ελευθερία της έκφρασης και των μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής ή της απειλής επιβολής νόμων περί ποινικής δυσφήμισης και συκοφαντικής δυσφήμισης- αναγκαστικές επιστροφές και φερόμενη βία από τις κυβερνητικές αρχές έναντι μεταναστών και αιτούντων άσυλο, ανεπαρκής διερεύνηση και απόδοση ευθυνών για τη βία με βάση το φύλο, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής ή συντροφικής βίας- εγκλήματα που αφορούν τη βία με στόχο μέλη εθνικών/φυλετικών/εθνοτικών μειονοτικών ομάδων- και εγκλήματα που αφορούν τη βία ή τις απειλές βίας με στόχο λεσβίες, ομοφυλόφιλους, αμφιφυλόφιλους, τρανσέξουαλ, ομοφυλόφιλα ή διαφυλικά άτομα»
Αναφέρει επίσης ότι παρόλο που η κυβέρνηση έλαβε μέτρα για τη διερεύνηση, τη δίωξη και την τιμωρία αξιωματούχων που διέπρατταν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή εμπλέκονταν σε διαφθορά, είτε στις δυνάμεις ασφαλείας είτε αλλού στην κυβέρνηση, «υπήρχαν αναφορές και καταγγελίες από μη κυβερνητικές οργανώσεις και διεθνείς οργανισμούς σχετικά με την αποτυχία της κυβέρνησης να διερευνήσει αποτελεσματικά τις καταγγελίες για καταχρηστικές αστυνομικές πρακτικές και αναγκαστικές επιστροφές αιτούντων άσυλο και να λογοδοτήσει στους υπεύθυνους που βρέθηκαν».
Υποκλοπές
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αφιερώνει και ένα σημαντικό κομμάτι της έκθεσής του για τις υποκλοπές, οι οποίες πάντως τους τελευταίους μήνες είχαν απασχολήσει και αρκετά ΜΜΕ στις ΗΠΑ. Αναφέρει συγκεκριμένα πως «το Σύνταγμα και ο νόμος απαγορεύουν τέτοιες ενέργειες, αλλά υπήρξαν αναφορές περιπτώσεων στις οποίες η κυβέρνηση δεν σεβάστηκε αυτές τις απαγορεύσεις» για να αναφέρει στη συνέχεια τις παρακολουθήσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκου Ανδρουλάκη και του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη.
«Στις 11 Απριλίου, τα ΜΜΕ ισχυρίστηκαν ότι η κυβέρνηση χρησιμοποίησε κατασκοπευτικό λογισμικό Predator από τις 21 Ιουλίου έως τις 24 Σεπτεμβρίου 2021 για να παρακολουθεί τον ερευνητή δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη. Επίσης, στις 26 Ιουλίου, ο Νίκος Ανδρουλάκης, αρχηγός του κεντροαριστερού κόμματος ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, υπέβαλε καταγγελία στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, ισχυριζόμενος ότι είχε βρει στο κινητό του τηλέφωνο κατασκοπευτικό λογισμικό Predator.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης, η καταγγελία του προκάλεσε συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών στη Βουλή, κατά την οποία ο επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών παραδέχθηκε ότι ο Κουκάκης και ο Ανδρουλάκης είχαν παρακολουθηθεί. Αρνήθηκε ότι είχε χρησιμοποιηθεί το λογισμικό Predator και υποστήριξε ότι η παρακολούθηση είχε διεξαχθεί νόμιμα με την κατάλληλη δικαστική άδεια. Η κυβέρνηση αρνήθηκε δημοσίως ότι αγόρασε ή χρησιμοποίησε το λογισμικό κατασκοπευτικής παρακολούθησης Predator. Στις 5 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης έκανε δεκτές τις παραιτήσεις του προσωπάρχη του και του επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών. Στις 19 Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση ψήφισε νομοθεσία που απαιτεί κάθε κυβερνητική παραβίαση της ιδιωτικής ζωής των πολιτών να έχει προεγκριθεί τόσο από εισαγγελέα όσο και από εισαγγελέα εφετών. Στις 9 Δεκεμβρίου, η κυβέρνηση ψήφισε νομοθεσία που προβλέπει ελάχιστη ποινή φυλάκισης δύο ετών για τη χρήση, πώληση ή διανομή κατασκοπευτικού λογισμικού».
Αστυνομική βία και αυθαιρεσία
Σημειώνεται στην έκθεση ότι οι «δυνάμεις ασφαλείας διέπραξαν καταχρηστικές πρακτικές». Επικαλείται αναφορές για κακομεταχείριση και κακοποίηση από την ΕΛΑΣ φυλετικών και εθνοτικών μειονοτήτων, ενώ υπάρχει ξεχωριστή αναφορά στη δολοφονία του Ρομά Κώστα Φραγκούλη από αστυνομικούς της ομάδας ΔΙΑΣ στη Θεσσαλονίκη. Ενώ υπάρχει αναφορά στην έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για σειρά καταγγελιών αστυνομικής βίας, ενώ στηλιτεύει τις άθλιες συνθήκες για τους κρατούμενους στις φυλακές.
Αναφέρει η Έκθεση: «οι δυνάμεις ασφαλείας διέπραξαν κάποιες καταχρηστικές πρακτικές σε σημαντικά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπήρχαν αξιόπιστες αναφορές για σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση κρατουμένων στη φυλακή και μεταναστών και αιτούντων άσυλο από τις αρχές επιβολής του νόμου", ενώ οι ίδιες αναφορές έκαναν λόγο για "περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης και στα Μέσα Ενημέρωσης συμπεριλαμβανομένης της επιβολής ή της απειλής επιβολής της ποινικής νομοθεσίας περί συκοφαντίας και δυσφήμισης", αλλά και για "αναγκαστικές επαναπροωθήσεις με χρήση βίας από τις κυβερνητικές Αρχές κατά μεταναστών και αιτούντων άσυλο".
Σημειώθηκε επίσης πως υπήρξε «ανεπαρκής έρευνα και λογοδοσία για βία με βάση το φύλο, βία, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής βίας ή εγκλήματα που αφορούν βία που στοχεύει μέλη εθνικών/φυλετικών/εθνοτικών μειονοτήτων και εγκλήματα που περιλαμβάνουν βία ή απειλή χρήσης βίας που στοχεύει λεσβίες, ομοφυλόφιλους, αμφιφυλόφιλους, διεμφυλικούς ή διαφυλικά άτομα».
«Υπήρχαν αναφορές και καταγγελίες από μη κυβερνητικές οργανώσεις και διεθνείς οργανισμούς σχετικά με τις αποτυχίες της κυβέρνησης να διερευνήσει αποτελεσματικά τους ισχυρισμούς για καταχρηστικές ενέργειες, αστυνομικές πρακτικές και αναγκαστικές επιστροφές αιτούντων άσυλο».
Κακοποίηση μεταναστών
Αναφέρεται στην Έκθεση ότι «η κυβέρνηση δεν εφάρμοσε με συνέπεια τον νόμο που σχετίζεται με το άσυλο. Υπήρξαν αναφορές ότι οι αρχές απώθησαν ή συνέλαβαν αιτούντες άσυλο που προσπαθούσαν να εισέλθουν στη χώρα, συχνά κακοποιώντας τους σωματικά ή στερώντας τους φαγητό και νερό», ενώ προσθέτει ότι «υπήρξαν αναφορές για σωματική κακοποίηση και βία από μέλη της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος σε βάρος μεταναστών και αιτούντων άσυλο κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων απώθησης. Στις 6 Ιουνίου, ο Ειδικός Εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Μεταναστών Φελίπε Γκονζάλες Μοράλες χαρακτήρισε τις «απωθήσεις στην Ελλάδα» μια «ντε φάκτο γενική πολιτική»»
Αθλιες συνθήκες στις φυλακές
Γίνεται αναφορά και στις συνθήκες που επικρατούν στις ελληνικές φυλακές, για τις οποίες σημειώνεται: «Στις 2 Σεπτεμβρίου, η Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT) δημοσίευσε έκθεση για την επίσκεψή της στη χώρα τον Νοέμβριο του 2021. Η έκθεση υπογράμμισε την πιθανή απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση που προέκυψε από κρατούμενους «αφημένους να τρέμουν σε υπερπλήρες και εντελώς ακατάλληλες συνθήκες».
Οι ελλείψεις στις φυλακές και στα κέντρα κράτησης περιελάμβαναν συνωστισμό, ανεπαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής και πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και ανεπαρκή παροχή βασικών προμηθειών, όπως υλικά καθαρισμού, μαχαιροπίρουνα και πιάτα.
Οι κυβερνητικές στατιστικές που εκδόθηκαν τον Σεπτέμβριο έδειξαν ότι ο πληθυσμός των φυλακών υπερέβαινε την ικανότητα κράτησης", ενώ στο ίδιο κεφάλαιο προστίθεται πως "ορισμένοι μετανάστες και αιτούντες άσυλο που κρατούνται από μέλη της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος ισχυρίστηκαν ότι οι συνθήκες σωματικής κακοποίησης ή κράτησης θα μπορούσαν να θεωρηθούν απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση και τιμωρία.
Περιορισμός στην ελευθερία της έκφρασης - ΜΜΕ
Μετά τις υποκλοπές γίνεται εκτενής αναφορά στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία «εξέφρασε ανησυχίες για τη μη διαφανή κατανομή της κρατικής διαφήμισης στα μέσα ενημέρωσης, καθώς και για πιθανή πολιτική επιρροή στον διορισμό μελών του διοικητικού συμβουλίου των μέσων ενημέρωσης δημόσιας υπηρεσίας. Στις 21 Σεπτεμβρίου, η ΜΚΟ Govwatch ανέφερε παρόμοια ευρήματα, υπογραμμίζοντας τους περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης που προκύπτουν από τον νέο νόμο για τις «ψευδείς ειδήσεις» και την έλλειψη διαφάνειας στη χρηματοδότηση των μέσων ενημέρωσης», αναφέρει η έκθεση και συμπληρώνει:
«Παράλληλα, σε έκθεση της 13ης Ιουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε την ανησυχία της για τους δημοσιογράφους που αντιμετωπίζουν απειλές και επιθέσεις», για να επανέλθει στο θέμα των υποκλοπών, γράφοντας:
«Στις 24 Οκτωβρίου, ο ερευνητής δημοσιογράφος Τάσος Τέλλογλου ισχυρίστηκε ότι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών τον παρακολουθούσαν και συνέλεξαν τα δεδομένα του κινητού του τηλεφώνου από τον Μάιο έως τον Αύγουστο, δήθεν λόγω της έρευνάς του για ένα σκάνδαλο υποκλοπών. Τρεις άλλοι δημοσιογράφοι προέβησαν σε παρόμοιους ισχυρισμούς στην Επιτροπή Προστασίας των Δημοσιογράφων: Ο Θοδωρής Χονδρογιάννος, ο Θανάσης Κουκάκης και η Ελίζα Τριανταφύλλου».
Αναφέρει καταγγελίες από ΜΚΟ για «δυσάρεστες για την κυβέρνηση ειδήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ισχυρισμών για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων", οι οποίες, "δεν αναφέρονται από πολλά μέσα ενημέρωσης, εμποδίζοντας την πρόσβαση του κοινού στην πληροφόρηση και την τεκμηριωμένη συμμετοχή στην πληροφόρηση».
Για τις «ελευθερίες του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι» σημειώνεται πως «αν και η κυβέρνηση γενικά σεβάστηκε αυτά τα δικαιώματα, υπήρχαν ορισμένοι περιορισμοί». Αναφέρει συγκεκριμένα, «η αστυνομία δεν επέτρεψε πορείες διαμαρτυρίας τουλάχιστον δύο φορές. Στις 14 Μαΐου, η αστυνομία αρνήθηκε να επιτρέψει σε μια ομάδα Παλαιστινίων να διαδηλώσουν στην Ισραηλινή Πρεσβεία, παρόλο που η ομάδα είχε λάβει την κατάλληλη εξουσιοδότηση. Στις 22 Ιουλίου, η αστυνομία στη συνοικία Εξάρχεια της Αθήνας απέτρεψε φεμινιστικές ομάδες από το να πραγματοποιήσουν μια απροειδοποίητη πορεία για να διαμαρτυρηθούν για απόπειρα βιασμού».
