Απεβίωσε σήμερα σε ηλικία 91 ετών ο διάσημος Ισπανός σκηνοθέτης Κάρλος Σάουρα. Ο θάνατός του επήλθε λίγο μετά την πρεμιέρα της τελευταίας του ταινίας «Οι τοίχοι μιλούν» και μόλις 48 ώρες πριν από την απονομή των βραβείων Γκόγια, όπου επρόκειτο να τιμηθεί με το μεγάλο βραβείο Γκόγια 2023 ως αναγνώριση της εξαιρετικής κινηματογραφικής του διαδρομής και της πλούσιας σε αριστουργήματα και θεμελιώδους σημασίας για την ιστορία του ισπανικού κινηματογράφου φιλμογραφίας.
Η Ισπανική Ακαδημία Κινηματογράφου ανακοίνωσε τον θάνατό του σκηνοθέτη, σεναριογράφου και φωτογράφου, σημειώνοντας με ανάρτηση στο Twitter: «Η Ακαδημία κινηματογράφου ανακοινώνει με βαθύτατη λύπη τον θάνατο του Κάρλος Σάουρα, ενός από τους θεμελιωτές κινηματογραφιστές στην ιστορία του ισπανικού κινηματογράφου, που πέθανε σήμερα στο σπίτι του σε ηλικία 91 ετών, έχοντας δίπλα του τους αγαπημένους του».
Υπήρξε καλλιτέχνης-σημείο αναφοράς για τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, που είχε επιδείξει τεράστια περιέργεια για διάφορες πτυχές της ζωής, ενώ τα «στεγνά», δυνατά δράματα που δημιούργησε εξερευνούσαν την ανθρώπινη φύση, τις συναισθηματικές και κοινωνικές σχέσεις, τους οικογενειακούς δεσμούς.
Μετά το πέρασμά του από το Ινστιτούτο Κινηματογραφικών Ερευνών και Πειραμάτων της Μαδρίτης, ο Κάρλος Σάουρα σκηνοθέτησε τις ταινίες μικρού μήκους La tarde del domingo, Cuenca και El pequeño río Manzanares. Χάρη στον αδελφό του, τον ζωγράφο Αντόνιο Σάουρα, ήρθε σε επαφή με τον Pere Portabella και μαζί έφεραν επανάσταση στην ιστορία του ισπανικού κινηματογράφου, το 1959 με την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία τους Los golfos.
Αυτή η ιστορία έξι φίλων που προσπαθούν να ξεφύγουν από την περιθωριοποίηση μέσω των ταυρομαχιών μπορεί να θεωρηθεί η αφετηρία του νέου ισπανικού κινηματογράφου και υπήρξε και η πρώτη συμμετοχή του Σάουρα στο Φεστιβάλ των Καννών. Υπήρξε επίσης και η πρώτη του σύγκρουση με τη λογοκρισία, σύγκρουση που θα παρέμενε ζωντανή και στην επόμενη ταινία του La caza (1965), που βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Βερολίνου, και σε όλες τις ταινίες του που παρήγαγε ο Elías Querejeta την επόμενη δεκαετία.
Το Peppermint frappé (1967), το Stress-es tres-tres (1968), το La madriguera (1969) και το Ana y los lobos (1970) σηματοδοτούν την αρχή της σχέσης του με τον παραγωγό και με μια ομάδα ηθοποιών όπως ο Χοσέ Λουίς Λόπεθ Βάθκεθ και η Τζεραλντίν Τσάπλιν, με την οποία είχε επίσης μια μακρά συναισθηματική σχέση. Σηματοδοτούν επίσης τη γέννηση ενός συμβολισμού του οποίου οι ρίζες μπορούν να εντοπιστούν στον Μπουνιουέλ, τον σκηνοθέτη από τον οποίο ο Κάρλος Σάουρα έχει αντλήσει τα περισσότερα στοιχεία. «Η ανακάλυψη του Μπουνιουέλ ήταν για μένα μια διέξοδος. Στο επίπεδο ότι μπορούσα να κάνω μια σειρά από πράγματα που είχα σκεφτεί, επειδή δεν ήταν ανοησίες».
Στη δεκαετία του 1970, ο Σάουρα σκηνοθέτησε μερικά από τα αριστουργήματά του, όπως την Εξαδέλφη Ανχέλικα, για παράδειγμα, μια ταινία στην οποία δούλεψε με τις παιδικές του αναμνήσεις. Η ταινία έγραψε ιστορία και λόγω της περιπετειώδους πρεμιέρας της. Ο φρανκικός Τύπος και ακροδεξιές ομάδες επιτέθηκαν στην ταινία όταν διαδόθηκε ότι ένας από τους χαρακτήρες είχε το χέρι του σε γύψο, ψηλά στον αέρα σαν να χαιρετούσε τους φαλαγγίτες. Έγιναν απόπειρες κλοπής της ταινίας από τον κινηματογράφο Amaya στη Μαδρίτη, ενώ ο κινηματογράφος Balmes στη Βαρκελώνη πυρπολήθηκε.
Με την επόμενη ταινία του, το Εκτρέφοντας κοράκια (1976), με πρωταγωνίστριες τις Τζέραλντιν Τσάπλιν και Άνα Τόρρεντ, ο Σάουρα επέστρεψε από το Φεστιβάλ των Καννών με το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής. Από τη δεκαετία του 1980 και μετά ο Σάουρα άλλαξε την καριέρα του και άρχισε να γυρίζει ταινίες και ντοκιμαντέρ για τη μουσική, με λίγες εξαιρέσεις όπως το El Dorado (1988) και το Η 7η μέρα (2002).
Η συνεργασία του με τον Αντόνιο Γκάντες μας πρόσφερε μια ισπανική μουσική τριλογία που αποτελείται από τον Ματωμένο γάμο (1981), την Κάρμεν (1983), που βραβεύτηκε στις Κάννες, και το φιλόδοξο Ο μάγος έρωτας (1986).
Η εξέλιξη αυτή, που εξακολουθεί να προβληματίζει τους θαυμαστές του πρώιμου έργου του, αποκαλύπτει ωστόσο την τεράστια δημιουργική ελευθερία του Κάρλος Σάουρα. «Μου φαίνεται ότι κάθε στιγμή έκανα αυτό που νόμιζα ότι μπορούσα να κάνω. Αν με ρωτήσετε πού πάω; Ούτε εγώ ξέρω. Είμαι πολύ διαισθητικός. Και λέω ότι οι ταινίες μου προχωρούν με άλματα» ανέφερε σε μια συνέντευξή του.
Αύριο, Σάββατο, επρόκειτο να παραλάβει βραβείο Γκόγια για το σύνολο του έργου του.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ισπανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου Φερνάντο Μέντεθ-Λέιτε, το βραβείο είναι απολύτως δικαιολογημένο «για την εκτενή και άκρως προσωπική δημιουργική του προσφορά στην ιστορία του ισπανικού κινηματογράφου από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 έως σήμερα».
Στις 3 Φεβρουαρίου, έκανε πρεμιέρα το Las paredes hablan (Οι τοίχοι μιλούν), η τελευταία του μεγάλου μήκους ταινία, ένα ντοκιμαντέρ για την εξέλιξη της τέχνης στους τοίχους, από τα προϊστορικά σπήλαια μέχρι τα σημερινά γκράφιτι, αποδεικνύοντας πώς ήταν ένας δημιουργός που παρήγαγε ακατάπαυστα έργο επί επτά δεκαετίες.
