Από το σπίτι της κάτω από τον καυτό ήλιο των νότιων Άνδεων του Περού, η Βίλμα Χουαμάνι μπορεί να δει τη μικρή λιμνοθάλασσα Cconchaccota. Υπήρξε τόπος διασκέδασης για τα παιδιά που ανυπομονούσαν να κολυμπήσουν και γενικότερα μία πηγή ομορφιάς για όλους τους ντόπιους. Σήμερα, το μόνο που βλέπει η Χουαμάνι είναι μια πεδιάδα με «ραγισμένο» και σπασμένο χώμα που περιβάλλεται από κίτρινο -πλέον- γρασίδι.
«Έχει στεγνώσει εντελώς», περιγράφει η ίδια.
Η περίοδος των βροχών σε αυτό το τμήμα της Νότιας Αμερικής θα έπρεπε να έχει ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο, αλλά η περιοχή βιώνει την πιο ξηρή περίοδο εδώ και σχεδόν μισό αιώνα, κάτι που επηρεάζει περισσότερες από 3.000 κοινότητες στις κεντρικές και νότιες Άνδεις του Περού.
Μια βροχή την περασμένη εβδομάδα -μόλις η δεύτερη σε σχεδόν οκτώ μήνες- ώθησε τους κατοίκους να τοποθετήσουν μπολ στο έδαφος για να μαζέψουν λίγο νερό.
Θλιβερές εικόνες, φόβος για ελλείψεις τροφίμων και ελπίδα για βροχή
Οι εικόνες είναι πια αποκαρδιωτικές: Νεκρά πρόβατα και αρνιά τόσο αδύναμα που μόλις και μετά βίας στέκονται όρθια. Παράλληλα, το φύτευμα πατάτας, που είναι η μόνη καλλιέργεια η οποία αναπτύσσεται στο χωριό, έχει καθυστερήσει με αποτέλεσμα πολλοί να αναμένουν ελλείψεις τροφίμων τους επόμενους μήνες, επειδή οι άνθρωποι τρέφονται ήδη από τα αφυδατωμένα αποθέματα πατάτας.
«Κάθε μέρα, ζητώ -ελπίζω- να πέσει βροχή... Όταν υπάρχει βροχή τα χόρτα μεγαλώνουν, οι πατάτες (μεγαλώνουν)», δήλωσε η Χουαμάνι, η οποία μετακόμισε με τα τέσσερα παιδιά της από την πρωτεύουσα του Περού στην Cconchaccota το 2020 σε μια προσπάθεια να ξεφύγει από την πανδημία του κορονοϊού, σύμφωνα με το Associated Press.
Η απουσία βροχής σε ένα μέρος των Άνδεων είναι αποτέλεσμα του φαινομένου La Niña, το οποίο είναι παρόν το 2022 για τρίτη συνεχή χρονιά, σύμφωνα με τη μετεωρολογική υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών. Η ξηρασία πλήττει επίσης τμήματα της Βολιβίας, της Παραγουάης και της Αργεντινής.
Ο Yuri Escajadillo, κλιματολόγος της Εθνικής Υπηρεσίας Μετεωρολογίας και Υδρολογίας του Περού, δήλωσε ότι ένας δείκτης που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της ξηρασίας χαρακτηρίζει την περιοχή ως «εξαιρετικά ξηρή».
«Πρόκειται για τιμή - ρεκόρ», δηλώνει.
Στην Cconchaccota δεν υπάρχει πόσιμο νερό, αποχέτευση ή τηλεφωνική υπηρεσία. Οι άνθρωποι πίνουν νερό που παίρνουν από μια κοντινή πηγή - αν και μερικές φορές στεγνώνει και αυτή.
Οι κάτοικοι λένε ότι οι εκκλήσεις τους προς τις τοπικές Αρχές για βοήθεια έμειναν αναπάντητες για περισσότερο από δύο μήνες. Έτσι, ένας νεαρός αγρότης χρησιμοποίησε το κινητό του τηλέφωνο για να καταγράψει βίντεο και να ετοιμάσει μια έκθεση σχετικά με την ξηρασία. Το δημοσίευσε σε μια σελίδα στο Facebook αφού ανέβηκε σε περίπου 4.500 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας για να αποκτήσει σύνδεση στο διαδίκτυο.
Η πολυαναμενόμενη απάντηση από τις περιφερειακές Αρχές έφτασε την περασμένη εβδομάδα με την παράδοση πακέτων με βρώμη για τα επιζώντα πρόβατα, βοοειδή, αλπάκας και λάμα.
«Τα ζώα είναι πετσί και κόκκαλο», δήλωσε ο John Franklin Challanca, ένας 12χρονος βοσκός, η οικογένεια του οποίου έχει χάσει 50 πρόβατα.
Το «κοκτέιλ» φαινομένων που «στεγνώνει» τις λιμνοθάλασσες
Οι Άνδεις είναι μία από τις πιο ευαίσθητες περιοχές του κόσμου στις κλιματικές μεταναστεύσεις λόγω ξηρασίας, τροπικών καταιγίδων και τυφώνων, ισχυρών βροχοπτώσεων και πλημμυρών, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή των Ηνωμένων Εθνών.
«Η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει προκαλέσει απώλεια παγετώνων στις Άνδεις από το 30% σε περισσότερο από το 50% της έκτασής τους από τη δεκαετία του 1980. Η υποχώρηση των παγετώνων, η αύξηση της θερμοκρασίας και η μεταβλητότητα των βροχοπτώσεων έχουν επηρεάσει τα οικοσυστήματα, τους υδάτινους πόρους και τα μέσα διαβίωσης εν μέσω κατολισθήσεων και καταστροφών από πλημμύρες», αναφέρει η έκθεση, προσθέτοντας ότι οι καλοκαιρινές βροχοπτώσεις φαίνεται να μειώνονται στις νότιες Άνδεις.
Οι μικροκαλλιεργητές σε διάφορα μέρη των Άνδεων στο Περού και τη Βολιβία προσεύχονται για βροχή. Οι προσευχές γίνονται στις όχθες της λίμνης Τιτικάκα, την οποία μοιράζονται και οι δύο χώρες και στα βουνά που οι κοινότητες των ιθαγενών θεωρούν θεούς.
Στη μοναδική ευαγγελική εκκλησία της Cconchaccota, ο Rossy Challanca δηλώνει ότι η ξηρασία είναι μια τιμωρία «για τις αμαρτίες του ανθρώπου» και ένα σαφές σημάδι ότι το τέλος του κόσμου έρχεται σύντομα.
Αλλά για τους ειδικούς του κλίματος, η λιμνοθάλασσα θα μπορούσε να έχει στεγνώσει επειδή είχε βάθος μικρότερο από ένα μέτρο, εξαρτιόταν αποκλειστικά από το νερό της βροχής και βρισκόταν κάτω από ισχυρή ηλιακή ακτινοβολία.
Ο Wilson Suarez, καθηγητής στο Εθνικό Αγροτικό Πανεπιστήμιο La Molina του Περού, δήλωσε ότι οι παράγοντες αυτοί αποτελούν «ένα ιδανικό κοκτέιλ» για να στεγνώσουν οι μικρές λιμνοθάλασσες στις περιοχές των υψηλών Άνδεων.
«Αυτό πρέπει να τους προειδοποιήσει ότι οι καιροί αλλάζουν», δήλωσε ο Suarez για τους κατοίκους της περιοχής που εξαρτώνται εδώ και καιρό από τις λιμνοθάλασσες για το πότισμα των ζώων τους. «Η ξηρασία δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστεί, το κλίμα αλλάζει».
