Κινδύνους για την ομαλή αποπληρωμή των στεγαστικών δανείων προκαλεί στα νοικοκυριά η αύξηση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αλλά και η μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματός τους, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος.
Η Κεντρική Τράπεζα της χώρας στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προειδοποιεί ότι «η περαιτέρω ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος το προσεχές διάστημα αναμένεται να ασκήσει σταδιακά μεγαλύτερη επίδραση στο κόστος εξυπηρέτησης των δανείων προς τα νοικοκυριά, τα οποία σε σημαντικό ποσοστό έχουν κυμαινόμενο επιτόκιο».
Όπως αναφέρεται στην Έκθεση, η διατήρηση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων σε χαμηλό επίπεδο, τα τελευταία χρόνια διευκόλυνε τα νοικοκυριά να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις και βοήθησε να αποφευχθούν αρνητικές επιδράσεις στη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Ωστόσο, από τον Ιούλιο του 2022 το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο στα υφιστάμενα υπόλοιπα των δανείων προς τα νοικοκυριά αυξήθηκε (Σεπτέμβριος 2022: 4,5%, Ιούνιος 2022: 3,9%) αντανακλώντας τη σταδιακή ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ.
Η αύξηση αυτή ήταν πιο αισθητή στα μακροπρόθεσμα δάνεια. Ειδικότερα, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο στα υφιστάμενα υπόλοιπα στεγαστικών δανείων με διάρκεια άνω των πέντε ετών αυξήθηκε κατά 74 μονάδες βάσης (Σεπτέμβριος 2022: 2,7%, Ιούνιος 2022: 2%), ενώ στα στεγαστικά δάνεια με διάρκεια από ένα έως πέντε έτη αυξήθηκε κατά 25 μονάδες βάσης (Σεπτέμβριος 2022: 4,1%, Ιούνιος 2022: 3,9%).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος οι συνολικές εκταμιεύσεις δανείων με εξασφάλιση οικιστικά ακίνητα ανήλθαν σε 498,7 εκατ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2022, αυξημένες κατά 60% σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2021, και υπογράφηκαν 6.596 νέες δανειακές συμβάσεις.
Υπενθυμίζεται ότι οι εκταμιεύσεις στο πρώτο τρίμηνο του 2021 είχαν επηρεαστεί αρνητικά από το ξέσπασμα της πανδημίας και την αβεβαιότητα που αυτή προκάλεσε.
Παράλληλα, η αναζωπύρωση του πληθωρισμού (αύξηση του ΕνΔΤΚ κατά 12% το Σεπτέμβριο του 2022 σε σχέση με το Σεπτέμβριο του 2021) λόγω των σημαντικών αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας, των διατροφικών αγαθών και του μεταφορικού κόστους, αλλά και της συνακόλουθης διάχυσης των ανατιμήσεων στο σύνολο των αγαθών και υπηρεσιών, ασκεί σημαντικές πιέσεις στο πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, ιδιαίτερα των ευάλωτων.
Ειδικότερα το κόστος στέγασης παρουσίασε ιδιαίτερα υψηλό ετήσιο ρυθμό μεταβολής κατά 35,4% το Σεπτέμβριο του 2022.
Οι πιέσεις αυτές αναμένεται να συνεχιστούν τους πρώτους μήνες του 2023 και να μετριαστούν μόνο εν μέρει αφενός από τα δημοσιονομικά μέτρα για την άμβλυνση των επιπτώσεων του αυξημένου ενεργειακού κόστους και αφετέρου από τις αναμενόμενες αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις.
Η ΕΛΣΤΑΤ διαπιστώνει ότι το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε κατά 1,7% το β΄ τρίμηνο του 2022 έναντι του β΄ τριμήνου του 2021, ενώ το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε.
Από την άλλη πλευρά ενθαρρυντικά είναι τα μηνύματα από την αγορά κατοικίας καθώς παρά την άνοδο των τιμών των τελευταίων ετών, απέχουν ακόμη σημαντικά από το ιστορικό υψηλό που είχε καταγραφεί πριν τη χρηματοπιστωτική κρίση.
Με βάση το δείκτη τιμών διαμερισμάτων που καταρτίζει η Τράπεζα της Ελλάδος για το σύνολο της χώρας, η υψηλότερη τιμή του δείκτη παρατηρήθηκε το έτος 2008 (101,7), στη συνέχεια ο δείκτης ακολούθησε σταθερά καθοδική πορεία και κατέγραψε τη χαμηλότερη τιμή του το 2017.
Σε κάθε περίπτωση οι προσδοκίες για την ελληνική αγορά ακινήτων παραμένουν θετικές. Βραχυπρόθεσμα, εκτιμάται ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον θα παραμείνει έντονο, ειδικά για συγκεκριμένες προνομιακές θέσεις στο λεκανοπέδιο της Αττικής και για περιοχές με τουριστικά χαρακτηριστικά, συμβάλλοντας έτσι στην ενίσχυση της χρηματοοικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών.
Από την άλλη, προειδοποίηση ότι το πρόβλημα του ενεργειακού κόστους στην Ευρώπη θα διαρκέσει «πέντε χρόνια, ίσως και παραπάνω» δημιουργώντας μια «υπαρξιακή πρόκληση» για την βιομηχανία απεύθυνε από το βήμα του CEO Initiative Forum 2022 ο πρόεδρος του ΣΕΒ Δημήτρης Παπαλεξόπουλος. Έκανε λόγο για «δομικό πρόβλημα ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων», και υποστήριξε ότι η πράσινη ενέργεια είναι μεν η μακροχρόνια λύση αλλά η μεταβατική περίοδος θα είναι δύσκολη κι επώδυνη, θα απαιτήσει μεγάλες επενδύσεις και θα πλήξει τους πιο αδύναμους.
Aλ. Φλαμπουράρης: Η αύξηση των επιτοκίων θα οδηγήσει σε νέα γενιά κόκκινων δανείων
Οι τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια, σημειώνει ο Αλ. Φλαμπουράρης, «με συνέπεια οι μηνιαίες δόσεις των δανείων που επιβάλλονται από τις ίδιες, funds και servicers, να αυξάνονται σημαντικά, καθιστώντας την πληρωμή τους πολλές φορές αδύνατη, δημιουργώντας μια νέα γενιά κόκκινων δανείων».
O Αλέκος Φλαμπουράρης, υπεύθυνος της Κ.Ο. για τον Χρηματοπιστωτικό Τομέα και του Χρηματοπιστωτικού Τμήματος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία τονίζει συγκεκριμένα για την αύξηση των επιτοκίων από τις τράπεζες:
Βρισκόμαστε σε μια περίοδο που η ακρίβεια έχει μειώσει κατά 40% την αγοραστική δύναμη της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Που τα χρέη στην εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία πλησιάζουν τα 150 δις €.
Που τα «κόκκινα δάνεια» παραμένουν σε θεόρατα ύψη και η άρνηση αντιμετώπισης του προβλήματος με κοινωνική ευαισθησία, οδηγεί σε χιλιάδες πλειστηριασμούς με αποτέλεσμα δανειολήπτες να χάνουν ακόμα και την κύρια κατοικία τους.
Αυτή την περίοδο οι τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια, με συνέπεια οι μηνιαίες δόσεις των δανείων που επιβάλλονται από τις ίδιες, funds και servicers, να αυξάνονται σημαντικά, καθιστώντας την πληρωμή τους πολλές φορές αδύνατη, δημιουργώντας μια νέα γενιά κόκκινων δανείων.
Αυτή η ανάλγητη πολιτική πρέπει να ανατραπεί και ο μόνος τρόπος είναι να φύγει η κυβέρνηση της ΝΔ και να αναλάβει κυβέρνηση προοδευτικής συνεργασίας με κορμό το ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία.
