Η αρμόδια εισαγγελέας για την άσκηση καθηκόντων ελέγχου και εποπτείας της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) φέρεται να δήλωσε ενώπιον της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής που συνεδριάζει σε απόρρητες συνεδριάσεις, με αφορμή το σκάνδαλο των υποκλοπών, ότι «θα παρακολουθούσε ακόμα και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας εάν υπήρχαν πληροφορίες ότι στρέφεται κατά τις πατρίδας».
Ένα τέτοιο σενάριο δεν αποκλείεται να λάμβανε χώρα στην υπαρκτή πραγματικότητα και δεν είναι τελείως υποθετικό, αρκεί να σκεφτεί κανείς την εισβολή στο Καπιτώλιο στις 6.1.2021, της οποίας την υποκίνηση από τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο διερευνά η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ σήμερα.
Δεν είναι όμως αυτό το πρόβλημα, το πρόβλημα είναι ότι η εισαγγελική λειτουργός και όσοι δεν επιθυμούν τη διαλεύκανση και τη δημοσιοποίηση του φακέλου και της αιτιολογίας των παρακολουθήσεων του προέδρου ενός κοινοβουλευτικού κόμματος και ενός δημοσιογράφου για λόγους υποτιθέμενης εθνικής ασφάλειας, που εξακολουθούν να παραμένουν απόρρητοι, επικαλούνται την άσκηση ελέγχου και εποπτείας επί του έργου της ΕΥΠ με την ιδιότητα της ίδιας ως δικαστικής λειτουργού. Ασκεί εισαγγελικά καθήκοντα, ήταν η απάντηση του κυβερνώντος κόμματος στις επικρίσεις. Όμως, ο/η εισαγγελέας Εφετών που αποσπάται στην ΕΥΠ με βάση το άρθρο 5 του ν. 3649/2008 ασκεί διοικητικά καθήκοντα και ως τέτοια υπάγεται στον έλεγχο της Βουλής. Και ναι μεν ως δικαστική λειτουργός απολαμβάνει προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία με βάση το άρθρο 87 του Συντάγματος, πλην η λειτουργική της ανεξαρτησία επιφυλάσσεται για την άσκηση του δικαιοδοτικού της έργου στο πλαίσιο λειτουργίας της Δικαιοσύνης και όχι για τα διοικητικά καθήκοντα που επιτελεί στην ΕΥΠ. Εξάλλου, έχοντας επίγνωση της άσκησης διοικητικών καθηκόντων και της υπαγωγής της στον έλεγχο της Βουλής, εμφανίστηκε για να εξεταστεί στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή, καθώς διαφορετικά δεν θα μπορούσε καν να εξεταστεί στο πλαίσιο της άσκησης του δικαιοδοτικού της έργου.
Συνεχίζουμε να επισημαίνουμε ότι από τον έλεγχο της κοινοβουλευτικής εξουσίας δεν μπορεί να εκφεύγει διοικητικό έργο οποιασδήποτε υπηρεσίας, ακόμη και αυτής που υποτίθεται ότι υπηρετεί την εθνική ασφάλεια, πλην όμως ενίοτε καταλαμβάνεται να παρακολουθεί πρόσωπα, όπως του προέδρου του ΚΙΝ.ΑΛΛ.-ΠΑΣΟΚ λίγο πριν από την εκλογή του, ή δημοσιογράφου που ασχολούνταν με αποκάλυψη σκανδάλων στον τραπεζικό τομέα (μεταξύ άλλων και υποθέσεως πρόσφατα παραιτηθέντος βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος), για πιθανά ιδιοτελείς λόγους. Το παραπάνω ισχύει και ως προς τον έλεγχο της ΑΔΑΕ, ως Ανεξάρτητης Αρχής αρμόδιας για τη διασφάλιση του απορρήτου των επικοινωνιών, όσο και ειδικά για τον έλεγχο του έργου της ΕΥΠ με τον ν. 3115/2003, ανεξάρτητα από επίκληση λόγων εθνικής ασφάλειας.
Σε κάθε δε περίπτωση η διασφάλιση του απορρήτου των επικοινωνιών αποτελεί δικαίωμα, το οποίο μπορεί να ανασταλεί μόνο υπό τους όρους του άρθρου 48 του Συντάγματος (δηλαδή σε περίπτωση πολέμου, επιστράτευσης εξαιτίας εξωτερικών κινδύνων ή άμεσης απειλής της εθνικής ασφάλειας, καθώς και αν εκδηλωθεί ένοπλο κίνημα για την ανατροπή του δημοκρατικού πολιτεύματος), κατόπιν απόφασης της Βουλής με αυξημένη πλειοψηφία. Ο κοινός νους λέει ότι οι συγκεκριμένες παρακολουθήσεις, όπως πιθανότατα και η μεγάλη πλειοψηφία των 15.473 άλλων αναφερόμενων «νόμιμων» επισυνδέσεων, μόνο το έτος 2021, δεν αφορούσαν αυτά τα ζητήματα, αλλά κανείς δεν μπορεί να το ελέγξει.
Ας αφήσουμε δε στην άκρη την ανύπαρκτη για την κυβέρνηση, την ΕΥΠ, την αρμόδια εισαγγελική λειτουργό, όσο και την Εθνική Αρχή υποτιθέμενης Διαφάνειας, χρησιμοποίηση του λογισμικού παρακολούθησης Predator, η οποία επιβεβαιώθηκε στον δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη και στον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστο Σπίρτζη, ενώ επιχειρήθηκε να εγκατασταθεί στον πρόεδρο του ΚΙΝ.ΑΛΛ.-ΠΑΣΟΚ, από εταιρεία που λειτουργεί στην Ελλάδα, με άγνωστες διασυνδέσεις, τις οποίες βέβαια καμία εισαγγελική λειτουργός ή Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών δεν διερευνά.
Στην Κύπρο το 2019 κατασχέθηκε ένα μαύρο βαν από το οποίο φέρεται ότι γίνονταν οι παράνομες παρακολουθήσεις μέσω Predator. Στην Ελλάδα δεν ξέρουμε από πού γίνονται και από ποιον, ας μην πιθανολογήσουμε, πάντως προκαλούν μια δυστοπία, σε συνθήκες απόλυτης μοναξιάς, όπως λέει ένα πιθανό έτερο θύμα-δημοσιογράφος. Αν επίσης δεν αποκαλυφθούν οι υπεύθυνοι, τότε πέρα από δυστοπία, μια κηλίδα ντροπής στη δημοκρατία και στο κράτος δικαίου θα έχει παραμείνει ανεξίτηλη.
* Ο Βασίλης Παπαδόπουλος είναι δικηγόρος.
