23 Σεπτέμβρη 1974 η κυβέρνηση «εθνικής ενότητας» υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ανακοίνωνε επίσημα την υπογραφή νομοθετικού διατάγματος, με το οποίο νομιμοποιούνταν, έπειτα από 27 ολόκληρα χρόνια το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Ταυτόχρονα, καταργούνταν ο περιβόητος νόμος 509, ο οποίος αναφερόταν στο αδίκημα της ανατροπής του πολιτεύματος και του προσηλυτισμού, για τα οποία ως τότε είχαν δικαιοδοσία τα στρατοδικείο και όχι η τακτική δικαιοσύνη.

Επί της ουσίας, το ΚΚΕ είχε ήδη νομιμοποιηθεί στην πράξη. Οι ακατάλυτοι δεσμοί του Κόμματος με την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα, δεσμοί αγώνα και αίματος, η αδιάλειπτη παρουσία των κομμουνιστών στους μεγάλους και τους μικρούς αγώνες, η πρωτοπόρα αντιδικτατορική δράση, κατέστησαν στη λαϊκή συνείδηση τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ ως τη βασική προϋπόθεση για την αποκατάσταση της δημοκρατίας, μετά την κατάρρευση της χούντας. Αυτό που είχε εμπεδωθεί πλέον στη συνείδηση του λαού, υποχρεώθηκαν να δεχτούν και οι αστικές πολιτικές δυνάμεις.

Εξάλλου, το ΚΚΕ και η ΚΝΕ, με την εντονότατη παρουσία τους τις πρώτες βδομάδες μετά την κατάρρευση της χούντας, νομιμοποιήθηκαν «ντε φάκτο» και απέμενε η τυπική νομιμοποίηση. Ηδη, στις 22 Αυγούστου επιστρέφει στην Ελλάδα ο Χαρίλαος Φλωράκης, Πρώτος Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ και τέσσερις μέρες αργότερα δίνει συνέντευξη Τύπου στα γραφεία της «Νέας Ελλάδας», της εφημερίδας που εκδίδει νόμιμα το ΚΚΕ μετά τη μεταπολίτευση.

Το Χαιρετιστήριο της ΚΕ του ΚΚΕ, που δημοσιεύτηκε στο πρώτο νόμιμο φύλλο του «Ριζοσπάστη», άρχιζε ως εξής:

«Επειτα από 27 χρόνια συνεχούς παρανομίας, το ΚΚΕ κατακτά τη νομιμότητα. Είκοσι επτά χρόνια το ΚΚΕ, η ύπαρξή του, η δράση του, θεωρούνταν απ' το επίσημο κράτος με ειδικό νόμο, το νόμο 509, έγκλημα. Χιλιάδες είναι τα μέλη και στελέχη του, οι οπαδοί του, που τα χρόνια αυτά συνελήφθησαν, βασανίστηκαν, εκτοπίστηκαν, φυλακίστηκαν και πολλοί εκτελέστηκαν με βάση το νόμο αυτό. Στρέφουμε ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή τη σκέψη μας στους χιλιάδες ήρωες, οπαδούς, μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, που έδωσαν τα πάντα, έδωσαν τη ζωή τους στους αγώνες για ένα καλύτερο μέλλον της πατρίδας μας».

Χαρακτηριστικό το σκίτσο από την 1η σελίδα του πρώτου νόμιμου φύλλου του «Ρ» στις 25 Σεπτέμβρη 1974

Μιλώντας από το βήμα του 10ου Συνεδρίου του ΚΚΕ- του πρώτου συνεδρίου που έλαβε χώρα σε συνθήκες νομιμότητας το Μάη του 1978- ο Χαρίλαος Φλωράκης σημείωνε: «Η νομιμοποίηση του ΚΚΕ δεν ήταν μόνο μια επιτυχία της εργατικής τάξης, αλλά και μια νίκη του δημοκρατικού κινήματος και της δημοκρατικής ζωής του τόπου γενικότερα. Το δεύτερο δίδαγμα της ζωής στα χρόνια αυτά είναι ότι το ΚΚΕ δεν εξαφανίζεται επειδή έτσι το θέλουν η ολιγαρχία του χρήματος κι ο ιμπεριαλισμός, ότι, παρά τους σκληρούς διωγμούς μελών του, το ΚΚΕ συνέχισε αδιάλειπτα την ύπαρξη και τη δράση του. Αυτό δεν οφείλεται σε καμιά συγκυρία ή ιδιοτροπία της ιστορίας. Η ύπαρξή του αποτελεί ιστορική αναγκαιότητα».

Τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ χαίρετισαν, μέσω τηλεγραφημάτων και δηλώσεων στον Τύπο, πληθώρα κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων απ’ όλο τον κόσμο. Σε τηλεγράφημα του προς τον Χαρίλαο Φλωράκη, ο Γραμματέας της ΚΕ του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Γερμανίας Έριχ Χόνεκερ υπογράμμιζε μεταξύ άλλων: «Δεκαετίες ολόκληρες οι Έλληνες κομμουνιστές έκαναν σκληρό και γεμάτο θυσίες αγώνα ενάντια στο φασισμό και την καταπίεση. Με τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ, χωρίς την οποία δε μπορούν να πραγματοποιηθούν δημοκρατική πρόοδος και εθνική ανεξαρτησία για τον Ελληνικό λαό, δημιουργούνται καινούργιες δυνατότητες για όλες τις αντιφασιστικές, δημοκρατικές και προοδευτικές δυνάμεις της Ελλάδας στον αγώνα για δημοκρατία και κοινωνική πρόοδο».

Το ενοποιημένο Εργατικό Πολωνικό Κόμμα, σε επιστολή του προς την ΚΕ του ΚΚΕ, επισήμαινε: «Τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ τη θεωρούμε σα μεγάλη επιτυχία των κομμουνιστών και όλων των αριστερών δυνάμεων. Είναι αποτέλεσμα ηρωϊκών αγώνων των καλύτερων δυνάμεων του ελληνικού έθνους εναντίον του φασισμού για τα δίκια του λαού και τη δημοκρατία» (“Ρ”, 28/9/74).

Από την πλευρά της, η ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) σημείωνε σε μήνυμα της προς τον Α’ Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ Χαρίλαο Φλωράκη: «Η νίκη αυτή μπόρεσε να πραγματοποιηθεί χάρη στον επίμονο, μακρόχρονο και γεμάτο αυταπάρνηση αγώνα των Ελλήνων Κομμουνιστών, της εργατικής τάξης και των δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας ενάντια στη ντόπια και ξένη αντίδραση. Ευχόμαστε στο αδερφό Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας να κρατάει και στο μέλλον ψηλά τη σημαία του Μαρξισμού-Λενινισμού και του Προλεταριακού Διεθνισμού» (“Ρ”, 29/9/74).

«Πάνω από πέντε δεκαετίες», υπογράμμιζε σε τηλεγράφημα του το Κ.Κ. Βουλγαρίας, «αντιμετωπίζοντας τις πιο βαριές δοκιμασίες, το ΚΚΕ θαρραλέα και με συνέπεια υπερασπίζει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης της Ελλάδας, όλων των εργαζομένων, αγωνίζεται για μια ελεύθερη, ανεξάρτητη και δημοκρατική Ελλάδα» (“Ρ”, 1/10/74).

Με πληροφορίες από: atexnos.gr, Ριζοσπάστη