Τουλάχιστον 31 πολίτες έχουν σκοτωθεί στο Ιράν από την έναρξη των διαδηλώσεων, που καταπνίγονται από τις δυνάμεις ασφαλείας, διαμαρτυρόμενοι για τον θάνατο της νεαρής Μαχσά Αμινί στη διάρκεια της κράτησής της από την αστυνομία ηθών στην Τεχεράνη, ανέφερε σήμερα η ΜΚΟ Iran Human Rights (IHR) με έδρα το Όσλο.

Η IHR ανέφερε ότι ο απολογισμός της για τα θύματα σε αυτές τις κινητοποιήσεις περιλαμβάνει 11 άτομα που σκοτώθηκαν μόνο χθες, Τετάρτη, το βράδυ στην πόλη Αμόλ, στη βόρεια επαρχία Μαζανταράν που συνορεύει με την Κασπία Θάλασσα, και 6 άτομα που σκοτώθηκαν στην Μπαμπόλ στην ίδια επαρχία.
Στη μεγάλη πόλη Ταμπρίζ (βορειοανατολικά) καταγράφηκε ο πρώτος θάνατος σε αυτές τις διαδηλώσεις, σύμφωνα με τη ΜΚΟ. «Οι καταδίκες και οι ανησυχίες που εκφράζονται από τη διεθνή κοινότητα δεν επαρκούν πλέον», τόνισε ο διευθυντής της ΜΚΟ Μαχμούντ Αμίρι-Μόγκανταμ.

Νωρίτερα σήμερα, η κουρδική οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Hengaw ανέφερε ότι 15 άνθρωποι σκοτώθηκαν στην επαρχία Κουρδιστάν και σε άλλες περιοχές με κατοίκους Κούρδους στο βόρειο Ιράν, συμπεριλαμβανομένων οκτώ ανθρώπων που σκοτώθηκαν το βράδυ της Τετάρτης.

«Ο ιρανικός λαός βγήκε στους δρόμους για να αγωνιστεί για τα θεμελιώδη δικαιώματά του και την ανθρώπινη αξιοπρέπειά του (...) και η κυβέρνηση απαντά σε αυτές τις ειρηνικές διαδηλώσεις με σφαίρες», κατήγγειλε ο Μαχμούντ Αμίρι-Μόγκανταμ σε ανακοίνωσή του που δόθηκε στη δημοσιότητα έπειτα από έξι ημέρες διαδηλώσεων. Η ΜΚΟ αναφέρει ότι έχει επιβεβαιώσει ότι έχουν πραγματοποιηθεί διαδηλώσεις σε περισσότερες από 30 πόλεις και κωμοπόλεις στο Ιράν και ότι ανησυχεί για τις «μαζικές συλλήψεις» διαδηλωτών και ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών.

Για 17 νεκρούς μιλούν οι Φρουροί της Επανάστασης, δίνοντας έμφαση στις απώλειες από την πλευρά της αστυνομίας. Αναφορές γίνονται επίσης σε δεκάδες τραυματίες και πιθανώς αρκετά ακόμη θύματα που δεν έχουν καταγραφεί επισήμως. Αυτός είναι ο μέχρι τώρα απολογισμός των βίαιων διαδηλώσεων διαμαρτυρίας που έχουν ξεσπάσει στο Ιράν την τελευταία εβδομάδα, μετά την βίαιη σύλληψη και τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί, από δυνάμεις των Αρχών που ελέγχουν αν οι γυναίκες τηρούν τους κανόνες «ηθικής» ειδικά ως προς την εμφάνισή τους και την υποχρεωτική χρήση μαντιλιού που καλύπτει τα μαλλιά.

Παράλληλα οι Φρουροί της Επανάστασης ζήτησαν από τις δικαστικές αρχές να προσάγουν «όσους διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις και φήμες», σε ανακοίνωσή τους που εκδόθηκε σήμερα.

«Εκφράζουμε τη συμπάθειά μας προς την οικογένεια και τους συγγενείς της εκλιπούσας Μαχσά Αμινί και έχουμε ζητήσει από τις δικαστικές αρχές να εντοπίσουν όσους διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις και φήμες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και στους δρόμους, αλλά και όσους θέτουν σε κίνδυνο την ψυχολογική ασφάλεια της κοινωνίας, και να τους αντιμετωπίσουν αποφασιστικά», ανέφερε η ανακοίνωση.

Unbelievable footage from Amol in northern Iran: people in their hundreds pushing back the riot police and state security forces.

Iranian are fighting back.#IranProtests #Masha_Amini
#MahsaAmini #مهساامینی pic.twitter.com/PtT6Y2S186

— Fazila Baloch(@IFazilaBaloch) September 22, 2022

In the city of Gorgan, Golestan province, women of different ages set fire to their headscarves tonight on the fifth day of nationwide protests over the death of #MahsaAmini, 22, after her arrest by morality police for "improper" hijab.pic.twitter.com/GGaTltZ6go

— Shayan Sardarizadeh (@Shayan86) September 21, 2022

Η κλιμάκωση των αντιδράσεων μετά την ανακοίνωση του θανάτου της Αμινί ήταν ταχεία, τόσο την Τεχεράνη όσο και σε άλλες πόλεις. 

Από την πλευρά της η Διεθνής Αμνηστία επέκρινε «τη βίαιη καταστολή» και την «παράνομη χρήση χειροβομβίδων, σφαιρών από ατσάλι, δακρυγόνων, κανονιών νερού και γκλομπ με στόχο να διαλυθούν οι διαδηλωτές».

Από την αρχή των κινητοποιήσεων έχει μειωθεί η ταχύτητα σύνδεσης στο διαδίκτυο στο Ιράν, ενώ λίγο αργότερα οι ιρανικές αρχές μπλόκαραν την πρόσβαση στο Instagram και το WhatsApp.

«Έπειτα από απόφαση των αξιωματούχων, δεν είναι πλέον δυνατή η πρόσβαση στο Instagram από χθες Τετάρτη το βράδυ, ενώ η πρόσβαση στο WhatApp γίνεται επίσης με προβλήματα», μετέδωσε το πρακτορείο Fars. Το μέτρο αυτό ελήφθη λόγω «των ενεργειών των αντιεπαναστατών κατά της εθνικής ασφάλειας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», διευκρίνισε.

Ακόμα και στο εσωτερικό του καθεστώτος εμφανίζονται κριτικές φωνές, κυρίως κατά της «αστυνομίας ηθών». Ο βουλευτής Jalal Rashidi Koochi την κατηγορεί ότι «δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα, μόνο ζημιά προκάλεσε στη χώρα». Και πρόσθεσε: «Οι άνθρωποι που οδηγούνται από αυτή την αστυνομική δύναμη σε συνεδρίες εξηγήσεων και αναμόρφωσης συνειδητοποιούν άραγε  κάτι και μετανοούν όταν βγαίνουν από αυτές;» ρώτησε ο βουλευτής, ο οποίος είχε ήδη καταγγείλει το θεσμό τον Αύγουστο. Ο πρόεδρος του κοινοβουλίου, Mohammad Baqer Qalibaf, ο οποίος θεωρείται μετριοπαθής συντηρητικός, δήλωσε ότι «οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται από [την αστυνομία ηθικής] θα πρέπει να επανεξεταστούν».

Mashhad, Iran. one of police stations.#Mahsa_Amini #مهسا_امینی pic.twitter.com/weaoYMedcc

— Atoosa (@atoosa_ahmadi) September 22, 2022

Ebrahim Raisi talking about justice and human rights at UNGA77 while security forces are killing protesters in Iran... The entire western politicians are all clowns. Don't you dare talk about human rights again. Shame on you.#Mahsa_Amini #مهسا_امینی pic.twitter.com/TcGCrXiMK8

— tok6yo (@YegaaneM) September 22, 2022

Today in Kerman-Iran, this innocent woman has been shot by security forces in protest over the murder of #Mahsa_Amini. How many lives to be taken for the world to realise that the Islamic Republic must be accountable for its crime against humanity not being welcomed at the UN? pic.twitter.com/gS1rYa66tE

— Masih Alinejad  (@AlinejadMasih) September 20, 2022

Οι γυναίκες έχουν κεντρικό ρόλο στις διαδηλώσεις, ανεμίζοντας και καίγοντας τις μαντίλες τους, ενώ πολλές κόβουν τα μαλλιά τους δημοσίως.

Unprecedented scenes in Iran: woman sits on top of utility box and cuts her hair in main square in Kerman to protest death of Mahsa Amini after her arrest by the morality police. People clap their hands and chant “Death to the dictator.” #مهسا_امینی pic.twitter.com/2oyuKV80Ac

— Golnaz Esfandiari (@GEsfandiari) September 20, 2022

Ταυτόχρονα, ωστόσο, οι διαδηλωτές, κυρίως νέοι, προσπαθούν να προκαλέσουν την έμπρακτη αντίδραση της διεθνούς κοινότητας. «Φοβόμαστε ότι ο κόσμος θα ξεχάσει ξανά το Ιράν μόλις το καθεστώς "κατεβάσει" το διαδίκτυο - και αυτό συμβαίνει ήδη», είπε ένας από αυτούς στο Reuters.

Πράγματι, τα τελευταία 24ωρα οι πολίτες του Ιράν σε όλη την χώρα φαίνεται να βρίσκονται πρακτικά εκτός σύνδεσης, τόσο από τον κρατικό πάροχο όσο και από άλλες εταιρείες που διατηρούν αντίστοιχα δίκτυα. Πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Whatsapp και το Instagram έχουν παρουσιάσει σοβαρά προβλήματα στους σέρβερ τους, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να διαμοιραστούν αρχεία εικόνας και βίντεο, παρά μόνο κειμένο. Σχετικές αναρτήσεις υπάρχουν από φορείς που παρακολουθούν την παροχή πρόσβασης διεθνώς. Ειδικά για τις δυτικές περιοχές της χώρας όπου κυριαρχεί το κουρδικό στοιχείο (και από όπου καταγόταν η Αμινί), η απώλεια σύνδεσης φαίνεται να είναι σχεδόν πλήρης μετά τη Δευτέρα.

#Iran is now subject to the most severe internet restrictions since the November 2019 massacre.

 Mobile networks largely shut down (MCI, Rightel, Irancell - partial)
 Regional disruptions observed during protests
 Instagram, WhatsApp restrictedhttps://t.co/8cCHIJA2Oi

— NetBlocks (@netblocks) September 21, 2022

H Αμινί καταγόταν από την Σακέζ του δυτικού Ιράν, όπου κυριαρχεί το κουρδικό στοιχείο. Ταξίδεψε στην Τεχεράνη με την οικογένειά της και συνελήφθη στις 13 Σεπτεμβρίου στα περίχωρα της πόλης ενώ ήταν μαζί με τον αδερφό της. Οι αρχές τον ενημέρωσαν ότι η 22χρονη θα μεταφερόταν σε κέντρο κράτησης για να κάνει «σύντομο μάθημα» πριν απελευθερωθεί, αλλά αντ' αυτού μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο με ασθενοφόρο. Παρέμεινε εκεί σε κώμα επί δύο ημέρες, ενώ στους δρόμους της Τεχεράνης ήδη ξεκινούσαν οι πρώτες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. 

Τελικά, κατέληξε στην εντατική, στις 16 Σεπτεμβρίου. Ακτιβιστές καταγγέλλουν ότι τραυματίστηκε στο κεφάλι όσο βρισκόταν υπό κράτηση. Η ιρανική αστυνομία απέρριψε τις κατηγορίες και ξεκίνησε έρευνα. Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, υπέστη εγκεφαλικό και καρδιακή προσβολή ενώ βρισκόταν στο «κέντρο καθοδήγησης». Πληροφορίες θέλουν η κλινική στην οποία νοσηλεύτηκε να είχε εκδώσει ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία όταν εισήχθη ήταν ήδη εγκεφαλικά νεκρή. Ο αδερφός της ανέφερε ότι είχε μελανιές στο κεφάλι και στα πόδια, ενώ άλλες κρατούμενες στο ίδιο τμήμα της αστυνομίας «ηθών» ανέφεραν ότι αντιστάθηκε στις προσβολές των αστυνομικών και υπέστη ξυλοδαρμό.

Οι πρώτες διαδηλώσεις έγιναν στην επαρχία του Κουρδιστάν από όπου καταγόταν η Αμινί, και στη συνέχεια εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα. Οι διαδηλώσεις είναι από τις μεγαλύτερες στο Ιράν μετά από εκείνες του Νοεμβρίου 2019, που προκλήθηκαν από την αύξηση των τιμών της βενζίνης εν μέσω οικονομικής κρίσης. Περίπου 100 πόλεις επλήγησαν από μια διαμαρτυρία που επίσης καταστάλθηκε σκληρά, αφήνοντας πίσω της 300 έως 1.500 νεκρούς σύμφωνα με εκτιμήσεις.
 

Με υλικό από Αυγή, Al Jazeera