Η έλλειψη αποτελεσματικής πολιτικής ένταξης για τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες, οι καθυστερήσεις στην πρώτη έκδοση και ανανέωση των αδειών διαμονής και τα εμπόδια πρόσβασης στο περιορισμένο πρόγραμμα ένταξης για τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες (HELIOS) δεν αφήνουν σε πολλούς άλλη επιλογή από το να αναζητούν στερεά απόβλητα, όπως χαρτοκιβώτια, για να τα πουλήσουν σε εταιρείες ανακύκλωσης.
Δείτε ολόκληρη τη multimedia δημοσίευση της Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) και του PRO ASYL, με ένα mini ντοκιμαντέρ, ενημερωτικό κείμενο, ιστορίες τεσσάρων αφγανικών οικογενειών με καθεστώς ασύλου στην Ελλάδα, καθώς και φωτογραφικό υλικό.
Παίρνοντας τη ζωή τους στα χέρια τους, ηλικιωμένοι, γονείς, ανήλικοι και χρόνια πάσχοντες, γυναίκες και άνδρες, διανύουν χιλιόμετρα καθημερινά για να κερδίσουν λίγα ευρώ, που αρκούν απλώς για να θρέψουν τις οικογένειές τους. Τραβούν και σπρώχνουν με γυμνά χέρια τα μικρά καροτσάκια τους μέρα με τη μέρα μέσα στη βουή της Αθήνας, μόνο και μόνο για να κερδίσουν περίπου 10 λεπτά ανά κιλό χαρτί.
Η δουλειά είναι σκληρή, αγχωτική και αναξιοπρεπής. «Η μόνη μου ελπίδα τώρα είναι να βρω αρκετά χαρτοκιβώτια για την οικογένειά μου. Αυτά τα χαρτοκιβώτια μου προκαλούν πολύ άγχος και πόνο. Και όμως βλέπετε, η μόνη μας ευτυχία τώρα είναι όταν βρίσκουμε μερικά χαρτοκιβώτια. Γιατί αυτά είναι που χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε», λέει η 62 χρονη Roya* από το Αφγανιστάν που μαζί με τον 65 χρονο άνδρα της δουλεύουν καθημερινά 8-10 ώρες, μαζεύοντας μαζί χαρτοκιβώτια στο κέντρο της Αθήνας. Έχουν περάσει δύο χρόνια που βρίσκονται στην Ελλάδα και πάνω από ένα χρόνος που πήραν άσυλο.
Στην Ελλάδα η λήψη καθεστώτος διεθνούς προστασίας μπορεί να είναι μια ευχάριστη είδηση αρχικά, ωστόσο συνοδεύεται από τον κίνδυνο της εξαθλίωσης αμέσως μετά, την έκθεση στη φτώχεια, την πείνα και την αστεγία.
«Προσπαθώ απλώς να επιβιώσω με την κόρη μου στην Ελλάδα μαζεύοντας χαρτοκιβώτια μερικές μέρες την εβδομάδα μέχρι να πάρουμε τα ταξιδιωτικά μας έγγραφα. Στη συνέχεια θα πάμε στην οικογένειά μας στη Γερμανία. Άρχισα να μαζεύω χαρτοκιβώτια επειδή διεκόπη το επίδομα , δεν μπορούσα να βρω άλλη δουλειά και χρειαζόμασταν χρήματα για φαγητό», λέει ο 38 χρονος Wali* που ζει στην Αθήνα με την ενάμιση έτους κόρη του.
Η οικογένειά του έλαβε άσυλο πριν δύο χρόνια, και για ένα διάστημα βρέθηκαν άστεγοι στην πλατεία Βικτωρίας. Όλα τα παιδιά τους αρρώστησαν. Προκειμένου να τα προστατεύσουν, αποφάσισαν να προσπαθήσουν να φύγουν από την Ελλάδα. Η σύζυγός του και οι τέσσερις ανήλικοι γιοι του μπόρεσαν να ταξιδέψουν στη Γερμανία και ζήτησαν άσυλο εκεί. Εκείνος παρέμεινε στην Ελλάδα περιμένοντας την έκδοση της άδειας παραμονής του μικρότερου παιδιού τους.
Η συλλογή χαρτοκιβωτίων από τα σκουπίδια όχι μόνο θεωρείται από τους περισσότερους ρακοσυλλέκτες ως αναξιοπρεπής εργασία, αλλά αποτελεί και ένα είδος άτυπης οικονομίας, όπου οι άνθρωποι αυτοί έρχονται αντιμέτωποι με την κατάσχεση των καροτσιών τους και την επιβολή προστίμων από τη δημοτική αστυνομία.
Αποφασίζουν να κάνουν αυτήν την εργασία μόνο και μόνο επειδή βρίσκονται ξαφνικά σε κατάσταση έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης μόλις λάβουν τις θετικές αποφάσεις ασύλου και αναγκάζονται να βρουν μια γρήγορη λύση μόνοι τους - έστω και επώδυνη.
"Οι άνθρωποι που συλλέγουν χαρτί στο Αφγανιστάν ονομάζονται "Koghazjamkar", που σημαίνει συλλέκτης χαρτιού. Είναι όλοι τους φτωχοί άνθρωποι. Δεν έχουν χρήματα για να αγοράσουν ξύλα ή αέριο για να μαγειρέψουν φαγητό για τις οικογένειές τους. Δεν έχουν χρήματα για να ζεστάνουν τα σπίτια τους το χειμώνα. Μερικές φορές πωλούν τα χαρτιά σε εστιατόρια και σπίτια που τα χρησιμοποιούν για να ανάψουν φωτιά και να μαγειρέψουν. Τώρα έχω γίνει ένας "Kartonjamkar”, ένας συλλέκτης χαρτοκιβωτίων στην Ευρώπη”, λέει ο 44 χρονός Majjid* που στο Αφγανιστάν εργάζονταν ως οδηγός φορτηγού.
“Στην αρχή ο σύζυγός μου και εγώ πηγαίναμε μαζί για να μαζέψουμε τα χαρτοκιβώτια. Βγαίναμε μόνο τις νύχτες από τις 22μμ έως τις 3πμ τα ξημερώματα. Ντρεπόμασταν μήπως μας δουν να ψάχνουμε τους κάδους απορριμμάτων. Τώρα ο σύζυγός μου το συνήθισε. Λέει ότι η δουλειά δεν είναι ντροπή”, λέει η 44 χρονη Mariam που βοηθά τον καρδιοπαθή σύζυγό της στην συλλογή χαρτοκιβωτίων.
*Τα ονόματα έχουν αλλάξει για λόγους προστασίας της ιδιωτικότητας και ασφάλειας
