Ο πρωθυπουργός αποφάσισε να συνεχίσει στην ίδια πορεία, χωρίς εκλογές (αν δεν μπλοφάρει).

Δηλαδή, στην ίδια πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων, των μικροεπιδομάτων, του αυταρχισμού και της προπαγάνδας. Στην πολιτική αποστέρησης της κοινωνίας από τα βασικά της και κεκτημένα για πολλά χρόνια αγαθά (παιδεία, υγεία, ρεύμα, ενέργεια, νερό).

Έχει όμως αντίληψη η κυβέρνηση του μεγέθους των προβλημάτων και αναγκών των μεσαίων και φτωχότερων στρωμάτων; Πιστεύει ότι θα καλμάρει τις αντιδράσεις με τα ελεγχόμενα ΜΜΕ ή ροκανίζει τον χρόνο σε μια απέλπιδα αναμονή καλύτερων ημερών; Πιστεύει ότι το ίδιο σχέδιο θα φέρει διαφορετικά αποτελέσματα ή πιστεύει ότι ήταν επιτυχή μέχρι τώρα;

Μήπως η κυβέρνηση που βρίσκεται στη γυάλα της εξουσίας, έχει αποκοπεί από την κοινωνία και δεν καταλαβαίνει ότι καμία πολιτική δεν μπορεί να σταθεί αν δεν διασφαλίζει τη στοιχειώδη διαβίωση και συντήρηση της μεγάλης μάζας των ανθρώπων;

Ακόμη και το ΔΝΤ προειδοποιεί για μεγάλη επερχόμενη κρίση και ύφεση. Τα χρηματιστήρια ανεβοκατεβαίνουν σαν τρελά. Μόνο εδώ πανηγυρίζει η κυβέρνηση. Το ψέμα όμως θα σκοντάψει κάποια στιγμή στη δυνατότητα διαβίωσης του εργαζόμενου ανθρώπου, του μόνου που παράγει. Χωρίς προϊόντα και χωρίς αγορές δεν υπάρχει κέρδος για κανέναν. Και όταν συρρικνώνονται οι αγορές γιατί επιβάλλονται κυρώσεις σε κάποιες χώρες ή γίνεται εμπορικός πόλεμος ή κλείνονται τα σύνορα λόγω πανδημίας, οι αγορές πλήττονται.

Το ίδιο το κεφάλαιο όταν δεν κινείται πεθαίνει. Και όταν καθηλώνονται τα μεροκάματα ή υποβιβάζονται λόγω πληθωρισμού ή ανεβαίνουν υπερβολικά οι τιμές των βασικών αγαθών ή των καυσίμων, για να διατηρηθούν τα κέρδη, τότε οι αγορές παίρνουν την κάτω βόλτα. Με απλά λόγια, χωρίς ζήτηση και προσφορά δεν υπάρχει αγορά. Και όταν μιλούμε για ζήτηση/προσφορά εννοούμε αγαθών ευρείας κατανάλωσης.

Γιατί τα αγαθά που προορίζονται μόνο για τους πλούσιους είναι περιορισμένα και δεν στηρίζουν όλο το σύστημα της αγοράς. Και οι προοπτικές για το μέλλον δυσοίωνες. Οι οικονομικοί Οργανισμοί όπως η JPMorgan, o ΟΟΣΑ, η GoldmanSachs, προβλέπουν ότι έρχεται «οικονομικός τυφώνας»’ με μεγάλη ύφεση, πληθωρισμό και μείωση της ζήτησης.

Θα μου πείτε αυτά είναι κοινοτυπίες, τα ξέρουμε. Και η απλή ερώτηση: μπαίνουμε βαθύτερα στην κρίση ή έχουμε ελπίδες για να βγούμε με την ίδια κυβερνητική πολιτική; Δυστυχώς, μπαίνουμε βαθύτερα στις αντιθέσεις ενός μη ορθολογικού συστήματος που ενδιαφέρεται να μοιράζει τα βάρη στους πολλούς και τα κέρδη στους λίγους. Δηλαδή, «σοσιαλιστικό» στο μοίρασμα των ευθυνών προς τα κάτω και «καπιταλιστικό» στη μεταφορά των κερδών προς τα πάνω. Και ο ορθολογισμός και η επιβίωση του συστήματος;

Ποιος ενδιαφέρεται για το σύστημα; Tα ατομικά κέρδη να είναι καλά… Έτσι όμως αρχίζουν οι ανταγωνισμοί, οι συγκρούσεις, οι πόλεμοι. Δημιουργούνται νέες απαιτήσεις, ανάγκη «ζωτικών χώρων» οικονομικών και γεωπολιτικών. Όσο κι αν ο όρος αυτός αλλάζει κατά καιρούς λόγω της ναζιστικής του χρήσης, η ουσία μένει η ίδια. Οι μεγάλες δυνάμεις επικεντρώνονται εκεί που έχουν τα μεγαλύτερα συμφέροντα να διεκδικήσουν και εμφανίζονται μεσαίες δυνάμεις που διεκδικούν περιφερειακό ρόλο ή ρόλο τοποτηρητών.

Και εδώ είναι το θέμα. Πώς μπορεί μια μικρή χώρα με φυσικό πλούτο, πολλούς νέους μορφωμένους και καλή θέση να επιβιώσει;

Η κυβέρνηση μας οδηγεί στην κατηφόρα στα θέματα υγείας σε καιρό πανδημίας, στην ανυπαρξία ανάπτυξης (βιομηχανικής και αγροτικής) σε εποχή διατροφικής κρίσης, στο ξεπούλημα της ενέργειας σε καιρό έλλειψης παγκόσμια, στη μείωση της κοινωνικής προστασίας. Μια κοντόφθαλμη νεοφιλελεύθερη πολιτική οδήγησε σε μεγάλη εξάρτηση από το φυσικό αέριο και στο κλείσιμο των λιγνιτωρυχείων.

Βιάστηκε η κυβέρνηση να παραδώσει την ενέργεια στην τάχαμου ‘’πράσινη’’ επένδυση. Για σκεφτείτε όταν εφευρέθηκε το τυπογραφείο να παρατούσαν τα μολύβια. Άλματα πάνω από το μπόι μας στην κερδοσκοπία γίνονται, άλματα στη χρήση της τεχνολογίας δεν γίνονται. Βρεθήκαμε έτσι ανοχύρωτοι όταν ήρθε η πανδημία και στη συνέχεια όταν ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις. Με την επισιτιστική κρίση στην πόρτα της ανθρωπότητας διστάζει να θέσει μαζί με τις άλλες χώρες του Νότου την τροποποίηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Προχωρούν με δεμένα τα χέρια των αγροτών.

Η κυβέρνηση αφαίρεσε χρόνιες κατακτήσεις των εργαζομένων στο συνδικαλιστικό κίνημα και στον τρόπο διεκδίκησης, στα ωράρια εργασίας, στην περίθαλψη. Οι ιδιωτικοποιήσεις στην ενέργεια, η ασυδοσία στην κινητή τηλεφωνία, οι ελλιπείς παροχές δημόσιας Υγείας, τα ενοίκια που αυξάνονται συνεχώς, οι υπέρογκες αμοιβές των στελεχών, οδηγούν με επιθετικό τρόπο στην μεταφορά κεφαλαίων από τα ευπαθή και μεσαία στρώματα στα υψηλά. Δηλαδή σε εκείνα τα ολιγομελή στρώματα που στηρίζουν την κυβέρνηση. Έτσι το κουβάρι συμφερόντων σφίγγει και αλίμονο σε όποιον του αντιταχθεί.

Και εδώ είναι το καθήκον μιας προοδευτικής κυβέρνησης αύριο να αντιστρέψει αυτή την κατάσταση.

Παγκόσμια, βρισκόμαστε μπλεγμένοι σε ένα κουβάρι προβλημάτων που μας οδηγεί σε απανωτές και όλο και πιο συχνές κρίσεις. Οικονομικές που δεν μπορούν να κρατήσουν ζωντανές τις αγορές των αναπτυγμένων χωρών. Δεν μπορούν να διατηρήσουν τη διατροφή σε σταθερά επίπεδα. Κρίσεις προσανατολισμού της τεχνολογίας, ειδικά υγείας και διατροφής.

Δεν βλέπουμε οι νέες τεχνολογίες να εξυπηρετούν μεγάλες μάζες δηλαδή να ανοίγουν αγορές. Οι ανισότητες στο εσωτερικό των χωρών διευρύνονται. Μόνο με τους πλούσιους δεν υπάρχουν αγορές. Γενικευμένη αστάθεια που τροφοδοτεί τους κινδύνους. Η πανδημία, οι πόλεμοι αυξάνουν την ακρίβεια. Το κλίμα κινδυνεύει. Την πληρώνουν οι πολλοί. Για την ώρα είναι γονατισμένοι. Η χώρα μας αντιμετωπίζει με στρεβλό τρόπο ακόμη και την απειλή της κυριαρχίας της. Η έλλειψη τόλμης και σχεδίου της κυβέρνησης αποθρασύνει τους ξένους.

Στη χειρότερη κρίση η κυβέρνηση έχει βουλιάξει στο τέλμα που έφτιαξε. Οι ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων αγαθών και υπηρεσιών υποβιβάζουν την ποιότητα ζωής των πολιτών. Είναι σαν τον καπετάνιο που στη χειρότερη φουρτούνα άφησε τις αρμοδιότητές του στους ναύτες (ελεύθερη αγορά) και πούλησε το φορτίο (ιδιωτικοποιήσεις).

Η Αριστερά μπορεί να έχει τόλμη και σχέδιο σε χαλεπούς καιρούς και με κακούς διεθνείς συσχετισμούς; Ναι. Όταν παλεύει μαζί με τον κόσμο. Όταν έχει σχέδιο για την παραγωγή. Όταν κάνει τακτικούς ελιγμούς για να αποφύγει τα κτυπήματα του αντιπάλου αλλά όχι ελιγμούς που μπορεί να οδηγήσουν σε παράδοση.

Μια προοδευτική κυβέρνηση δεν θα κάνει περίπατο. Πρέπει να σώσει το καράβι, το πλήρωμα και το φορτίο. Αλλιώς θα συνεχίσουν να κυριαρχούν τα συμφέροντα εκείνα που θα πάνε τα πράγματα βαθύτερα στην κρίση.

Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.