21 | Εργαζόμενοι μαθητές. Η νυχτερινή εκπαίδευση στη μετεμφυλιακή Ελλάδα - Συζητούν: Δήμητρα Λαμπροπούλου - Βαγγέλης Καραμανωλάκης (περιλαμβάνει μαρτυρία του Νίκου Μανιού), Αθήνα, ΑΣΚΙ, 2022, 32 σ.
Η ψηφιακή εκδοτική σειρά των ΑΣΚΙ «2 Αιώνες σε 21 Εκπομπές» ολοκληρώθηκε! Στην 21η και τελευταία έκδοση, η ιστορικός Δήμητρα Λαμπροπούλου, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, συζητά με τον Βαγγέλη Καραμανωλάκη, αντιπρόεδρο των ΑΣΚΙ, για το μαθητικό κίνημα των δεκαετιών του 1950 και 1960, και συγκεκριμένα για τους μαθητές και τις μαθήτριες των νυχτερινών σχολείων. Εκκινώντας από τη σημασία της εκπαίδευσης ως αγαθό στην ελληνική κοινωνία αλλά και ευρύτερα στη μεταπολεμική Ευρώπη, οι δυο ιστορικοί συζητούν για την παρουσία των μαθητών των νυχτερινών σχολείων στους κοινωνικούς αγώνες, τις οργανώσεις τους, τη σχέση τους με την Αριστερά, τα αιτήματα και τις κινητοποιήσεις τους στο πλαίσιο της ελληνικής μετεμφυλιακής πραγματικότητας και των ευρύτερων νεολαιίστικων κινημάτων.
Η έκδοση περιλαμβάνει μαρτυρία του μαθητή, τότε, Νίκου Μανιού, αντιδικτατορικού αγωνιστή και στελέχους της Αριστεράς, για τη λειτουργία και την ιδιαιτερότητα των νυχτερινών σχολείων την κοινωνική και πολιτική προέλευση των μαθητών, τη θέληση τους για σπουδές, τους στόχους και τη σχέση τους με την εκπαίδευση, καθώς και τη δύσκολη καθημερινότητά τους που περιλάμβανε εργασία, διάβασμα και μάθημα. Κεντρικό νήμα που συνδέει τόσο την ιστορική συζήτηση όσο και τη μαρτυρία, είναι οι αγώνες των «νυχτερινών» μαθητών, η κοινωνική και πολιτιστική τους δράση, οι διεκδικήσεις και οι κινητοποιήσεις τους από την πρώτη μετεμφυλιακή δεκαετία έως τα Ιουλιανά του 1965 και την επιβολή της Δικτατορίας το 1967.
