Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος “Προβλήματα, πρακτικές και αντιλήψεις σε σχέση με την κατανάλωση ενέργειας στην κατοικία” πραγματοποιεί εκδήλωση-συζήτηση με θέμα Εξέλιξη και όψεις του φαινομένου της ενεργειακής φτώχειας στην Ελλάδα τη Δευτέρα 4 Ιουλίου 2022, στις 7.00 μ.μ. στον Πολυχώρο Σπούτνικ (Κεραμεικού 46 & Μυλλέρου, Κεραμεικός).

Στην εκδήλωση θα παρουσιαστεί και θα σχολιαστεί τόσο η ποσοτική πανελλαδική έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την εταιρία ΚΑΠΑ Research  όσο και η ποιοτική επιτόπια σε βάθος έρευνα σε νοικοκυριά, που πραγματοποίησε η ερευνητική ομάδα του ΙΝΠ (Φερενίκη Βαταβάλη, Νίκος Κατσουλάκος και Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου) και πρόκειται να δημοσιευτεί τις επόμενες μέρες.

Στην εκδήλωση θα μιλήσουν οι:

• Φερενίκη Βαταβάλη, δρ. αρχιτέκτονας – πολεοδόμος, ειδική λειτουργική επιστήμονας Β’ βαθμίδας, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
• Νίκος Κατσουλάκος, δρ. μηχανολόγος μηχανικός, αναπληρωτής καθηγητής, Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Ασπροπύργου
• Βλάσης Οικονόμου, διευθύνων σύμβουλος Institute for European Energy and Climate Policy (www.ieecp.org)
• Γιώργος Σταθάκης, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας – Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας
• Νικόλαος Φαραντούρης, καθηγητής της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet στο Δίκαιο Ανταγωνισμού, Ενέργειας και Μεταφορών
• Θεανώ Φωτίου, ομότιμη καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής – ΕΜΠ, πρώην αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης
• Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου, δρ. αρχιτέκτονας – πολεοδόμος

Θα συντονίσει η Αθηνά Καλαϊτζόγλου, δημοσιογράφος, euro2day

Η εκδήλωση θα μεταδοθεί και με livestreaming από το κανάλι του ΙΝΠ στο YouTube.

Μετά το τέλος της εκδήλωσης και πριν σημάνει το τέλος της ακαδημαϊκής χρονιάς, σας καλούμε να πιούμε ένα ποτήρι κρασί στην αυλή του “Σπούτνικ”.

Περισσότερα για το ερευνητικό πρόγραμμα του ΙΝΠ για την ενεργειακή φτώχεια

Το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας, δηλαδή της αδυναμίας των νοικοκυριών να έχουν πρόσβαση στις πλέον βασικές υπηρεσίες ενέργειας για επαρκή θέρμανση, ψύξη, μαγείρεμα, φωτισμό και χρήση οικιακών συσκευών, αποτελεί για την Ελλάδα ένα χρόνιο πρόβλημα που γνώρισε μια πρώτη ραγδαία επιδείνωση την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Τα τελευταία χρόνια δε, η πανδημία και οι γεωπολιτικές εξελίξεις από τη μια, και οι αναιμικές κρατικές παρεμβάσεις τόσο σε ρυθμιστικό όσο και σε προνοιακό επίπεδο έχουν οδηγήσει σε μια πρωτόγνωρης δριμύτητας διόγκωση του προβλήματος. Τα παραπάνω καθιστούν αναγκαία τόσο την αναλυτική καταγραφή της εξάπλωσης του φαινομένου της ενεργειακής φτώχειας και την σε βάθος μελέτη των χαρακτηριστικών του όσο και την αξιολόγηση των κατά καιρούς παρεμβάσεων και πολιτικών ανάσχεσής του.

Σε αυτό πλαίσιο, το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς επέλεξε να ασχοληθεί ερευνητικά με το ζήτημα της ενεργειακής φτώχειας στην Ελλάδα - επιλογή μάλιστα που έγινε πριν από την πρόσφατη έκρηξη των τιμών της ενέργειας. Το ερευνητικό πρόγραμμα «Προβλήματα, Πρακτικές και Αντιλήψεις σε σχέση με την κατανάλωση ενέργειας στην κατοικία» περιλαμβάνει δύο σκέλη:

Μία μεγάλη πανελλαδική ποσοτική έρευνα, που πραγματοποιήθηκε το διάστημα 7 με 27 Μαΐου σε συνεργασία με την ΚΑΠΑ Research. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής και ο σχολιασμός τους έχουν δημοσιευτεί εδώ: https://poulantzas.gr/yliko/erevna-provlimata-praktikes-kai-antilipseis-... και

Μία σε βάθος ποιοτική έρευνα που στηρίχθηκε μεταξύ άλλων σε συνεντεύξεις ημιδομημένου τύπου και στην ενεργειακή προσομοίωση των αντίστοιχων κατοικιών και η οποία πραγματοποιήθηκε από την ερευνητική ομάδα του ΙΝΠ. Τα ευρήματα της συγκεκριμένης έρευνας θα δημοσιευτούν τις επόμενες μέρες.

Την επιστημονική εποπτεία όλου του εγχειρήματος είχε η ερευνητική ομάδα με την οποία συνεργάστηκε για το θέμα το ΙΝΠ και η οποία αποτελείται από τους/τις: Φερενίκη Βαταβάλη, δρ. αρχιτέκτονα – πολεοδόμο και ειδική λειτουργική επιστήμονας Β’ βαθμίδας στο ΕΚΚΕ, Νίκο Κατσουλάκο, δρ. μηχανολόγο μηχανικό και αναπληρωτή καθηγητή της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού και Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου, δρ. αρχιτέκτονα – πολεοδόμο.

Τον συντονισμό του ερευνητικού προγράμματος έχει η Βαγγία Λυσικάτου, ερευνήτρια του ΙΝΠ και υπεύθυνη της θεματικής Περιβάλλον-Κλιματική κρίση - Οικολογία.

__________

Ποιοτική έρευνα σε πολυκατοικίες της Αθήνας

Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς παρουσιάζει το δεύτερο μέρος του ερευνητικού προγράμματος για την ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα. Πρόκειται για το ποιοτικό σκέλος της έρευνας «Προβλήματα, πρακτικές και αντιλήψεις σε σχέση με την ενεργειακή κατανάλωση στην κατοικία». Η ερευνητική ομάδα που ανέλαβε την υλοποίηση αποτελούνταν από τους Φερενίκη Βαταβάλη, δρ. αρχιτέκτονα-πολεοδόμο, ειδική λειτουργική επιστήμονα Β’ βαθμίδας στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Νίκο Κατσουλάκο δρ. μηχανολόγο μηχανικό, αναπληρωτή καθηγητή στην Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Ασπροπύργου και Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου, δρ. αρχιτέκτονα – πολεοδόμο.

Παρουσίαση της ποιοτικής έρευνας

Η συζήτηση για τα θέματα της ενέργειας σχεδόν αναπόφευκτα τοποθετείται στη μεγάλη κλίμακα. Όμως τι συμβαίνει στη μικρή κλίμακα, στην κλίμακα του νοικοκυριού και της κατοικίας; Πώς τα νοικοκυριά βιώνουν την τρέχουσα ενεργειακή κρίση και την αύξηση στις τιμές της ενέργειας; Πώς διαχειρίζονται τα προβλήματα που προκύπτουν και πώς αναδιαμορφώνουν την καθημερινότητά τους στο σπίτι; Ερωτήματα σαν και αυτά μένουν συνήθως στο περιθώριο της δημόσιας συζήτησης, αλλά και της επιστημονικής έρευνας.

Προκειμένου να αναδειχθούν οι πολλαπλές όψεις των προβλημάτων στην τρέχουσα συγκυρία χρειάζονται διεπιστημονικές προσεγγίσεις που να συνδυάζουν οικονομικές και τεχνικές παραμέτρους με κοινωνικές, πολιτικές, χωρικές και πολιτισμικές διαστάσεις. Μόνο με αυτόν τον τρόπο, είναι δυνατόν τα προβλήματα των νοικοκυριών με την ενέργεια να σταματήσουν να παρουσιάζονται ως ένα πρόβλημα «δεικτών και γραφημάτων».

Σε αυτό ακριβώς το σημείο επιδιώκει να συμβάλλει η έρευνα αυτή. Στόχος μας είναι να αποτυπώσουμε ένα εύρος από εμπειρίες σε σχέση με την οικιακή κατανάλωση ενέργειας, να εντοπίσουμε ένα φάσμα επιπτώσεων από την ανεπαρκή κάλυψη των ενεργειακών αναγκών και να αναγνωρίσουμε όψεις από τον πλούτο των πρακτικών που υιοθετούν τα νοικοκυριά για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που προκύπτουν. Επιδιώκουμε, δηλαδή, να αναδείξουμε αόρατες όψεις της καθημερινής ζωής και της προσπάθειας επιβίωσης των νοικοκυριών σε ένα υπόβαθρο αλλεπάλληλων κρίσεων και να φωτίσουμε πτυχές των πρακτικών τους που μένουν στη σκιά των σκληρών δεδομένων των μεγάλων ποσοτικών ερευνών.

Η προσέγγιση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά μέσα από τη σκοπιά των ίδιων των νοικοκυριών θεωρούμε ότι μπορεί να συμβάλλει στην βαθύτερη κατανόηση του προβλήματος της ενεργειακής φτώχειας που, όχι μόνο φαίνεται να ριζώνει στην ελληνική κοινωνία, αλλά εκτιμάται ότι θα διευρυνθεί μακροπρόθεσμα όσο προχωράει η εφαρμογή των ευρωπαϊκών πολιτικών για την «ενεργειακή μετάβαση». Μόνο έτσι, οι πολιτικές που θα εφαρμοστούν για την αντιμετώπισή του μπορούν να είναι ουσιαστικές και όχι απλώς επουλωτικές, ενώ παράλληλα θα μπορούν να αναπτυχθούν στοχευμένες διεκδικήσεις και συλλογικές πρωτοβουλίες.