Το Μνημόνιο και η τρόικα δεν σκοτώνουν τελικά μόνο την τσέπη μας, αλλά και τα παιδιά μας. Στα χρόνια της άγριας λιτότητας, ειδικοί επιστήμονες καταγράφουν δραματική πτώση των γεννήσεων αλλά και κατακόρυφη αύξηση των γεννήσεων νεκρών βρεφών, κάτι που αποδίδεται ευθέως στην ανεργία αλλά και στην πτώση του εισοδήματος των Ελλήνων. Μεγάλη έρευνα που διεξήγαγε η κ. Εφη Σίμου, επιστημονική συνεργάτις στον Τομέα Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), υπό την επιστημονική εποπτεία και ευθύνη της καθηγήτριας του Τομέα, Αναστασίας Ρουμελιώτη, δείχνει ξεκάθαρα τη σταδιακή πτώση των γεννήσεων από τότε που μπήκε στη ζωή μας το ΔΝΤ, αλλά και στα επόμενα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Ειδικότερα με βάση τα ευρήματα της έρευνας:

* Από το 2009 και μετά κατεγράφη πτώση των γεννήσεων 10,13% από το 2009 στο 2011 (2009: 10,45 γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους, 2010: 10,15 γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους, 2011: 9,39 γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους).

* Από το 2008 και μετά καταγράφηκε αύξηση των γεννήσεων νεκρών εμβρύων 21,15% από το 2008 στο 2011 (2008: 3,31 γεννήσεις νεκρών ανά 1.000 ζώντα, 2009: 4,28 γεννήσεις νεκρών ανά 1.000 ζώντα, 2010: 4,36 γεννήσεις νεκρών ανά 1.000 ζώντα, 2011: 4,01 γεννήσεις νεκρών ανά 1.000 ζώντα).

* Η παραπάνω εξέλιξη συνδέεται με τη δραματική πτώση του ΑΕΠ από το 2009 στο 2011 κατά 14,82%.

* Ειδικά η αύξηση στις γεννήσεις νεκρών βρεφών συνδέεται με την αύξηση της ανεργίας και κυρίως των γυναικών από 11,7% το 2008 σε 24,5% το 2011.

Οπως εξηγεί η ερευνήτρια της ΕΣΔΥ, Εφη Σίμου: «Τα δεδομένα της μελέτης δεν πρέπει να μας εκπλήσσουν, καθώς, όπως έχει παρατηρηθεί στη βιβλιογραφία, συχνά η οικονομική ύφεση συνδέεται με μείωση των γεννήσεων. Από τη μία, οι περίοδοι οικονομικής ευμάρειας και ανάπτυξης φαίνεται ότι συνοδεύονται από περιόδους αυξημένης γεννητικότητας και, από την άλλη, σε περιόδους οικονομικής ύφεσης μειώνονται οι γεννήσεις, ενώ παράλληλα φαίνεται ότι αυξάνονται οι γεννήσεις νεκρών εμβρύων».

Βέβαια οι ειδικοί σίγουρα δεν εκπλήσσονται, καθώς ιστορικά κάποιες από τις σημαντικότερες οικονομικές κρίσεις του 20ού αιώνα φαίνεται ότι είχαν επίπτωση στους δείκτες γεννήσεων, για τουλάχιστον όσο διάστημα διήρκεσαν. Η παγκόσμια οικονομική ύφεση του 1929, που συνοδεύτηκε από δραστική αύξηση της ανεργίας και ένα γενικό συναίσθημα ανασφάλειας και αβεβαιότητας, συνδέθηκε με σημαντική πτώση στους δείκτες γεννήσεων. Αργότερα, μετά την οικονομική κρίση του 1973-1975, σημειώθηκε και πάλι πτώση στο δείκτη γεννήσεων. Πιο πρόσφατα, η πτώση της γεννητικότητας στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 συνδέθηκε με την οικονομική κρίση που ακολούθησε την πτώση του ανατολικού μπλοκ.

Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον για την ενδεχόμενη επίδραση της οικονομικής κρίσης στη γέννηση νεκρών εμβρύων. Σε μελέτη που έγινε στον πληθυσμό της Βρετανίας για τα έτη 2009-2011, οι γεννήσεις νεκρών εμβρύων βρέθηκε ότι σχετίζονταν με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και συνήθειες της μητέρας, όπως το κάπνισμα και η παχυσαρκία, ωστόσο ο σημαντικότερος από όλους τους παράγοντες κινδύνου βρέθηκε να είναι η μη διαγνωσμένη ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης του εμβρύου, υπογραμμίζοντας έτσι τη σημασία της προγεννητικής φροντίδας και της τακτικής παρακολούθησης της εγκύου κατά τη διάρκεια της κύησης.

Η πτώση του ΑΕΠ

«Η μείωση των γεννήσεων στην Ελλάδα από το 2009 και μετά φάνηκε να συμβαδίζει με την πτώση του ΑΕΠ την ίδια περίοδο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι γεννήσεις σημείωσαν αυξητική τάση από το 2003 έως και λίγο μετά το 2004, περίοδο οικονομικής ευμάρειας και βελτιωμένων συνθηκών διαβίωσης για τον ελληνικό πληθυσμό. Αν και η σύνδεση της μειωμένης γεννητικότητας αποκλειστικά και μόνο με την οικονομική κρίση είναι επισφαλής, το "κόστος" τού να μεγαλώνει κανείς παιδιά στις σύγχρονες κοινωνίες είναι αναμφισβήτητα σήμερα περισσότερο αυξημένο από ποτέ», υπογραμμίζει η κ. Σίμου.

Πέραν της οικονομικής ευμάρειας, που ενδεχομένως ενθαρρύνει τα ζευγάρια να δημιουργήσουν οικογένεια, η αύξηση των γεννήσεων έχει συνδεθεί στο παρελθόν και με παράγοντες που δεν συνδέονται παρά μόνον έμμεσα με τις καλές οικονομικές συνθήκες. Ετσι, κατά την τελευταία δεκαετία, τα μέσα στη Βρετανία έκαναν λόγο για περιόδους «έκρηξης» στις γεννήσεις ύστερα από γεγονότα που σηματοδότησαν ένα κλίμα γενικότερης ευφορίας και μειωμένου στρες για το βρετανικό πληθυσμό.

Συγκεκριμένα, ενώ ο δείκτης γεννήσεων στη χώρα ώς τις αρχές της δεκαετίας του 2000 σημείωνε συνεχή πτώση, μετά την πρόκριση το 2002 της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου της χώρας στους ημιτελικούς του Παγκόσμιου Κυπέλλου, αλλά και τον εορτασμό την ίδια χρονιά για τα 50 έτη από τη στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ, οι γεννήσεις σημείωσαν ανοδική πορεία (κατά 4,25%).

Τα αποτελέσματα αυτά θα πρέπει να μας θυμίσουν την ευφορία που ακολούθησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Ελλάδα. «Εκείνη την περίοδο οι γεννήσεις αυξήθηκαν από 105.444 το 2004 σε 107.166 το 2005 και 111.625 το 2006 (αύξηση κατά 5,86% από το 2004 στο 2006). Η ίδια τάση διεφάνη και το 2005, έτος που ακολούθησε τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων αλλά και την επιτυχία της κατάκτησης του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος στο ποδόσφαιρο», εξηγεί η κ. Σίμου.

Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές, στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων θα πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη το γεγονός ότι οι γεννήσεις νεκρών εμβρύων συνδέονται με την ελλιπή πρόσβαση σε υπηρεσίες Υγείας, η οποία αποτρέπει τις εγκύους από τον ολοκληρωμένο περιγεννητικό έλεγχο.

Οι αναλύσεις για την ενδεχόμενη επίδραση της οικονομικής κρίσης στις γεννήσεις νεκρών εμβρύων κατέδειξαν σημαντική συσχέτιση του δείκτη με την ανεργία, και κυρίως την ανεργία των γυναικών. Σε πρόσφατη ανακοίνωσή του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι «αν κάθε γυναίκα είχε δυνατότητα πρόσβασης σε ένα ολοκληρωμένο δίκτυο προγεννητικής φροντίδας, θα οδηγούμασταν σε ραγδαία μείωση των γεννήσεων νεκρών εμβρύων». Το γεγονός ότι η συνεχώς αυξανόμενη ανεργία στη χώρα μας συμβαδίζει με μια αύξηση στις γεννήσεις νεκρών εμβρύων -τη στιγμή που σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες ο δείκτης παρουσιάζει διαρκή μείωση, χάρη στην ανάπτυξη νέων ιατρικών τεχνολογιών- είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς διαφαίνεται ότι ένα διογκούμενο ποσοστό γυναικών μένει άνεργο και κατ' επέκτασιν ανασφάλιστο, με συνέπεια να παραλείπει σημαντικές εξετάσεις και ελέγχους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Ιατρική φροντίδα

Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με την Ερευνα Συνθηκών Διαβίωσης για το έτος 2011, οι Ελληνες βρίσκονται στην πρώτη θέση μεταξύ των Ευρωπαίων που δηλώνουν ότι παρέλειψαν κάποιου είδους ιατρική φροντίδα (παρ' ότι την είχαν ανάγκη) λόγω κόστους. Δεδομένου ότι οι γεννήσεις νεκρών εμβρύων είναι σε μεγάλο βαθμό αποτρέψιμες, καθώς σχετίζονται και με την ποιότητα της προγεννητικής φροντίδας, η ανάπτυξη προστατευτικών πολιτικών για τον ανασφάλιστο πληθυσμό καθίσταται αναγκαία.

«Η υπογεννητικότητα, σε συνδυασμό με την αύξηση του πληθυσμού άνω των 65 ετών, είναι ανησυχητική για τη γήρανση του ελληνικού πληθυσμού. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, όπως αυτή που διανύουμε, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη εφαρμογής πολιτικών οι οποίες αφ' ενός θα δίνουν κίνητρα στα ζευγάρια για να αποκτήσουν παιδιά, αφ' ετέρου θα παρέχουν ολοκληρωμένη προγεννητική και περιγεννητική φροντίδα στις εγκύους, ανεξάρτητα από την οικονομική ή την εργασιακή τους κατάσταση», επισημαίνει η ερευνήτρια.

ΠΗΓΗ-ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

Η ανάλυση των στοιχείων υλοποιήθηκε από την Εφη Σίμου, επιστημονική συνεργάτιδα στον Τομέα Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής της ΕΣΔΥ, υπό την επιστημονική εποπτεία και ευθύνη της καθηγήτριας του Τομέα, Αναστασίας Ρουμελιώτη. Στην ερευνητική ομάδα επίσης συμμετείχαν οι ερευνήτριες Μυρτώ Σταύρου και Ελευθερία Καναβού.

Της Δήμητρας Ευθυμιάδου

Πηγή: enet.gr