to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Κίνημα ειρήνης, πώς θα αναπτυχθεί

Χρειαζόμαστε σήμερα ένα πλατύ και πολύμορφο κίνημα ειρήνης


Είναι πολύ θετικό ότι φουντώνει ο προβληματισμός για την ανάγκη ενός νέου -ευρωπαϊκού, θα έλεγα- κινήματος ειρήνης, ενώ μαίνεται ο πόλεμος της ρωσικής ηγεσίας στην Ουκρανία. Προσωπικά, είχα προτείνει φιλειρηνικές πρωτοβουλίες και δράσεις πριν ξεσπάσει ο πόλεμος. Το προλαμβάνειν κάλλιον του θεραπεύειν, σύμφωνα με την αρχαία ρήση.

Να θυμηθούμε ότι το οργανωμένο κίνημα ειρήνης προϋπήρχε των δύο παγκοσμίων πολέμων, π.χ. το Διεθνές Γραφείο Ειρήνης ιδρύθηκε πριν από 130 χρόνια (1892) και το 1910 τιμήθηκε με Νόμπελ. Παρέμεινε πάντοτε κομματικά αδέσμευτο κίνημα ειρήνης, στο οποίο σήμερα συμμετέχουν περί τις τετρακόσιες οργανώσεις, του ελληνικού ΠΑΔΟΠ συμπεριλαμβανομένου, από σχεδόν όλον τον κόσμο.

Πριν ξεσπάσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, το κίνημα ειρήνης που ανέπτυξαν οι αριστερές δυνάμεις και το διεθνές εργατικό κίνημα είχε ταυτιστεί με τον αντιφασισμό, διότι, όπως έλεγαν τότε -και είχαν δίκιο-, «φασισμός σημαίνει πόλεμος». Γι’ αυτό και η αντιφασιστική νίκη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν και μεγάλη φιλειρηνική νίκη, η οποία σφραγίστηκε τόσο με το σύνθημα «ποτέ πια πόλεμος - ποτέ πια φασισμός» όσο και με την ίδρυση του ΟΗΕ. Ωστόσο, οι μεταπολεμικές εξελίξεις δεν ακολούθησαν την υπόσχεση που δόθηκε από τους νικητές του πολέμου, ούτε από τα μηνύματα που προέκυψαν από τη δίκη της Νυρεμβέργης.

Λόγω του Ψυχρού Πολέμου και της οξύτατης αντιπαράθεσης ΗΠΑ - ΕΣΣΔ, κάποιοι είχαν μιλήσει τότε για το «αναπόφευκτο του πολέμου». Δεν ανεκόπη, όμως, η ανάπτυξη του κινήματος ειρήνης, που οργανώθηκε παγκοσμίως και πήρε, κατά κύριο λόγο, τη μορφή κινήματος αποτροπής της πυρηνικής απειλής, αποκτώντας τέτοιο εύρος και δυναμική, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, ώστε να χαρακτηριστεί «διπλωματία των λαών».

Η «διπλωματία» αυτή πιστώνεται και με σημαντικές επιτυχίες, αφού ο ρόλος της αναγνωρίστηκε από τον ΟΗΕ και πολλές κυβερνήσεις. Προσθέτω ότι στον χώρο του αντιπυρηνικού κινήματος κυοφορήθηκε και γεννήθηκε ένα νέο προοδευτικό πολιτικό κίνημα, αυτό των Πράσινων, που οργανώθηκε και κομματικά, με αφετηρία τη Γερμανία.

Προφανώς, όταν λέμε ειρήνη, ως Αριστερά, δεν εννοούμε μόνο την απουσία του πολέμου, μιλάμε για πολλά πράγματα ταυτόχρονα, σε τελευταία ανάλυση, για καλύτερη ζωή και κοινή ασφάλεια και όχι μόνο εθνική ασφάλεια. Όπως λέει ο Γιάννης Ρίτσος στο πασίγνωστο ποίημά του Ειρήνη, «μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει / όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του».

Πολυθεματικό κίνημα ειρήνης

Αν έτσι έχουν τα πράγματα, χρειαζόμαστε σήμερα ένα πλατύ και πολύμορφο κίνημα ειρήνης, συνδεδεμένο με όλα τα κινήματα, διότι η ειρήνη είναι το πρόβλημα των προβλημάτων και πρέπει να την αναζητούμε μέσα από την επίλυση όλων, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών και οικολογικών.

Μια τέτοια προσέγγιση για την ανάπτυξη του κινήματος ειρήνης θέτει στο επίκεντρο και το κρίσιμο ζήτημα του ελέγχου και της μείωσης των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών, που εδώ και χρόνια έχουν υπερβεί κατά πολύ τα επίπεδα του Ψυχρού Πολέμου και σήμερα αναλογούν ημερησίως σε πάνω από 5 δισεκατομμύρια δολάρια. Το τι σημαίνει αυτό για τις οικονομίες των χωρών και πολύ περισσότερο για τις κοινωνίες, μπορεί να το αντιληφθεί κανείς σχετικά εύκολα.

Επειδή η κυβέρνηση Μητσοτάκη ισχυρίζεται, λόγω του Ουκρανικού, ότι «πάντοτε ήταν στη σωστή πλευρά της Ιστορίας», τον ισχυρισμό της διαψεύδει πανηγυρικά η στάση της Δεξιάς απέναντι στο ελληνικό κίνημα ειρήνης, που, ιδιαίτερα μετά τον εμφύλιο πόλεμο, χαρακτηριζόταν «δούρειος ίππος της Μόσχας», με συνέπεια τη δολοφονία του Νίκου Νικηφορίδη (1951) και μεταγενέστερα (1963) του Γρηγόρη Λαμπράκη, ένα μήνα μετά την απαγόρευση της πρώτης μαραθώνιας πορείας ειρήνης από την τότε κυβέρνηση Καραμανλή.

Μεταδικτατορικά, στο όνομα της «απειλής εξ ανατολών», ο λαός μας πλήρωσε υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες, όχι δικαιολογημένες, καθώς γύρω από τους πολυδάπανους εξοπλισμούς στήθηκαν «μεγάλα φαγοπότια», τα οποία ωφέλησαν κατά κανόνα τις εταιρείες εμπορίας όπλων, είτε ήταν εγχώριες είτε άλλων χωρών.

Καταλήγω με την επισήμανση ότι το πολυδιάστατο του κινήματος ειρήνης μάς προφυλάσσει και από τη λανθασμένη αντίληψη να αποδίδουμε όλους τους πολέμους σε συγκεκριμένες χώρες και να μην βλέπουμε περιφερειακές ή και εθνικές αιτίες, όπως η απουσία της δημοκρατίας, η καταπίεση εθνοτήτων και μειονοτήτων, οι θρησκευτικοί φανατισμοί, οι ακραίοι εθνικισμοί. Τα φαινόμενα αυτά, όπως ξέρουμε, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για τη διάλυση και τους πολέμους στην άλλοτε φιλειρηνική ενιαία Γιουγκοσλαβία, η οποία, με ηγέτη τον Τίτο, είχε πρωταγωνιστήσει στο Κίνημα των Αδεσμεύτων Χωρών. Βεβαίως, έπαιξαν ρόλο και οι διεθνείς ανταγωνισμοί, που ευνοήθηκαν από την παγκόσμια ανισορροπία μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και την αποδυνάμωση του ΟΗΕ.

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)