to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Nuance: απόχρωση

Απαιτείται λοιπόν λήψη αυστηρών, αλλά στοχευμένων κυρώσεων, που θα πλήττουν την ηγεσία και όχι τον λαό


Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία με προσχηματικές δικαιολογίες αποτελεί, και σ’ αυτό δεν υπάρχει σοβαρός αντίλογος, κατάφωρη παραβίαση του αναγκαστικού Διεθνούς Δικαίου που απαγορεύει την επιθετική χρήση ένοπλης βίας. Απλώς προς υπενθύμιση, χρήση ένοπλης βίας επιτρέπεται μόνο σε περίπτωση άμυνας μετά από ένοπλη επίθεση ή με την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Το αποτέλεσμα της παράνομης επίθεσης είναι η συνακόλουθη υποχρέωση όλων των κρατών να συνεργαστούν προκειμένου να «άρουν» την παραβίαση, καθώς και η υποχρέωσή τους να μην αναγνωρίσουν ως «νόμιμο» το οποιοδήποτε αποτέλεσμα της παραβίασης, δηλαδή της ρωσικής εισβολής. Μέσο επιβολής του Διεθνούς Δικαίου είναι και οι κυρώσεις («αντίμετρα»). Απαιτείται λοιπόν λήψη αυστηρών, αλλά στοχευμένων κυρώσεων, που θα πλήττουν την ηγεσία και όχι τον λαό. Οι κυρώσεις κατά το Διεθνές Δίκαιο αποσκοπούν στην παύση της παραβίασης και στην επαναφορά στη νομιμότητα, όχι στην τιμωρία ούτε στον εντυπωσιασμό.

Το Διεθνές Δίκαιο λοιπόν μας βοηθά να αναλύσουμε την κατάσταση, αλλά φυσικά δεν είναι και δεν μπορεί να είναι η τελευταία λέξη στις τραγικές εξελίξεις που αντιμετωπίζουμε. Παρ’ όλα αυτά, για άλλη μια φορά, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, βλέπουμε μια αδυναμία συζήτησης και ανάλυσης των τεκταινόμενων, παρά μόνο με γηπεδικούς όρους και συνθηματολογία.

Στο επίπεδο του Διεθνούς Δικαίου, για παράδειγμα, δεν μπορεί η αυτονόητη ανάλυση για την ξεκάθαρη παρανομία της ρωσικής συμβολής να απαγορεύεται να συνοδεύεται με την εξίσου αυτονόητη και προφανή διαπίστωση ότι οι προσχηματικές δικαιολογίες που προβλήθηκαν από τη Ρωσία (μεταξύ άλλων ως προς την ανησυχία για την ασφάλειά της, που δήθεν απειλείται από την Ουκρανία, αλλά και ως προς την προστασία ρωσόφωνων πληθυσμών που δήθεν υφίστανται γενοκτονία) θυμίζουν έντονα αντίστοιχα προσχηματικές (λιγότερο ή περισσότερο ας το κρίνει ο/η αναγνώστης/τρια) δικαιολογίες για παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου στις περιπτώσεις, π.χ., των βομβαρδισμών της Σερβίας-Μαυροβουνίου το 1999 ή της εισβολής στο Ιράκ το 2003. Είναι αυτό δικαιολόγηση της ρωσικής εισβολής; Σε καμία περίπτωση. Σχετικοποιεί αυτό την παραβίαση; Και πάλι όχι. Μας βοηθά όμως να συνειδητοποιήσουμε την αξία του σεβασμού στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Η χρήση ένοπλης βίας ή απαγορεύεται απολύτως (που απαγορεύεται), ή δεν απαγορεύεται. Δεν μπορεί να απαγορεύεται μόνο όταν μας βολεύει.

Στο πολιτικό επίπεδο, αντίστοιχα, είναι αυτονόητη η καταδίκη του καθ’ όλα ιμπεριαλιστικού πολέμου που ξεκίνησε η Ρωσία κατά της Ουκρανίας και η αλληλεγγύη στον ουκρανικό λαό. Ούτε εδώ μπορεί να υπάρχει καμία σχετικοποίηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η αναφορά σε άλλους, επίσης καταδικαστέους ιμπεριαλιστικούς πολέμους είναι τέτοια σχετικοποίηση ή δικαιολογεί τη ρωσική εισβολή. Η καταδίκη των ιμπεριαλιστικών πολέμων δεν είναι α λα καρτ.  Ή τουλάχιστον δεν μπορεί να είναι για την Αριστερά.

Η προσεκτική ανάλυση, με τις προσήκουσες αποχρώσεις, είναι πάντα ευάλωτη στην προπαγάνδα, σε κατηγορίες για whataboutism και «ναι μεν, αλλά», σε ιαχές να εξαντληθεί η οποιαδήποτε απάντηση σε συνθηματολογία. Από την άλλη πλευρά, χρειάζεται όντως η ανάλυσή μας να είναι προσεκτική και με τις προσήκουσες αποχρώσεις - αλλιώς θα γίνουμε αυτό που κατηγορούμε: συνθηματολόγοι. Καμία δικαιολογία, νομική ή πολιτική, δεν μπορεί να ξεπλύνει τη ρωσική επίθεση.

* Ο Αντώνης Τζανακόπουλος είναι καθηγητής Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)