Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απέστειλε προς τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας, Mehmet Nuri Ersoy, επιστολή διαμαρτυρίας για την προσβολή «της Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Παναγίας Σουμελά της Τραπεζούντος, πανίερου σεβάσματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ρωμιοσύνης του Πόντου, αλλά και μνημείου της παγκόσμιας θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς», από τη διάθεση χώρων αυτής, σύμφωνα με το οπτικό υλικό που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, για σκοπούς που δεν συνάδουν με τον θρησκευτικό χαρακτήρα και την ιστορία της.
Είναι γνωστό ότι η αρχαία Μονή Σουμελά σήμερα λειτουργεί ως μουσείο, με το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας να φέρει την ευθύνη καλής διαχείρισης και προστασίας της από κάθε άποψη.
Υπενθυμίζεται ακόμη ότι προ ετών σε παραμονή Πρωτοχρονιάς σε ανάλογη περίπτωση προσβολής της Αγίας Σοφίας στην Πόλη, που τότε λειτουργούσε επίσημα ως Μουσείο, ο Παναγιώτατος είχε αποστείλει έντονη διαμαρτυρία προς τον τότε αρμόδιο υπουργό, ο οποίος έσπευσε να αποκαταστήσει την απαράδεκτη ενέργεια, αίροντας τη σχετική άδεια.
Αντίδραση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Ελλαδικής Εκκλησίας
«Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος εκφράζει την έντονη διαμαρτυρία της για τη βεβήλωση του ιερού χώρου της ιστορικής Μονής Παναγίας Σουμελά στον Πόντο βάσει άδειας που δόθηκε από τις τουρκικές αρχές, κατά το διάστημα που η Ιερά Μονή είναι κλειστή και απαγορεύονται οι επισκέψεις λόγω έργων αναστήλωσης και λοιπών υποστηρικτικών εργασιών».
Στην ανακοίνωση αυτή προέβη σήμερα η ΔΙΣ, με αφορμή το γεγονός ότι κατά την περασμένη εβδομάδα η παλαίφατος Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά στον Πόντο χρησιμοποιήθηκε ως σκηνικό από τριακονταμελές συγκρότημα χορευτών και τεχνικών ήχου και εικόνας σε μουσικό βίντεο, στο οποίο φαίνονται να τραγουδούν και να χορεύουν και υπό τον ήχο της καμπάνας.
Σύμφωνα με το ανακοινωθέν, η Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά ιδρύθηκε το 386 μΧ από τους Αθηναίους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο ύστερα από αποκάλυψη της Θεοτόκου, για να εγκαθιδρυθεί εκεί η θαυματουργός εικόνα της, η οποία, σύμφωνα με την παράδοση, είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Έκτοτε ο χώρος αυτός αποτέλεσε το κέντρο λατρείας και αναφοράς του Ποντιακού Ελληνισμού και όχι μόνο, αφού πιστοί από τα πέρατα του κόσμου συνέρρεαν εκεί επί δεκαπέντε ολόκληρους αιώνες για να προσκυνήσουν την ιερά εικόνα της Παναγίας και τα άλλα ιερά κειμήλια που φυλάσσονταν εκεί, γι' αυτό και έχει ιδιαίτερη λατρευτική αξία. Εδώ και ένα αιώνα, μετά τη Γενοκτονία και τον ξεριζωμό των Ελλήνων του Πόντου, οι ιερές Ακολουθίες δεν τελούνται, αλλά το μοναστήρι παραμένει ένας χώρος θρησκευτικού και ιστορικού χαρακτήρα και ανοίγει -σύμφωνα με την απόφαση των τουρκικών αρχών- μόνο για προσκυνηματικούς λόγους.
Όπως επισημαίνεται στο ανακοινωθέν, η απόφαση των τουρκικών φορέων να παραχωρηθεί σε μουσικό συγκρότημα ο χώρος της Ιεράς Μονής, η οποία όχι μόνο ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας και έχει χαρακτηριστεί από αυτό ως «πολιτιστικό μνημείο», αλλά βρίσκεται ήδη από το 2000 στην προσωρινή λίστα με τα μνημεία της UNESCO, αποτελεί προσβολή και βεβήλωση του χαρακτήρα του θρησκευτικού και ιστορικού αυτού μνημείου. Η δικαιολογία των φορέων και των συντελεστών ότι το βίντεο γυρίστηκε εκεί προκειμένου να προβληθεί η Παναγία Σουμελά ως τουριστικός προορισμός, θεωρείται απαράδεκτη, γι' αυτό και προκάλεσε τη δυσαρέσκεια και έντονες αντιδράσεις ακόμη και των ντόπιων κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι αγαπούν και σέβονται το μνημείο, και, όπως δηλώνουν, δεν θα ήθελαν επ' ουδενί να πραγματοποιηθεί μια αντίστοιχη εκδήλωση στον χώρο ενός τζαμιού.
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος εκφράζει την απογοήτευσή της, την έντονη διαμαρτυρία της και τον προβληματισμό της για το γεγονός ότι μετά τη μετατροπή σε τζαμιά των ναών της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντος και της Μονής της Χώρας, η βεβήλωση της Μονής Παναγίας Σουμελά, και μάλιστα ακριβώς στον χώρο όπου τελείται κάθε Δεκαπενταύγουστο η Θεία Λειτουργία από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, αποτελεί μία ακόμη ενέργεια των τουρκικών αρχών σε βάρος ενός μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η ενέργεια αυτή προσβάλλει βάναυσα, όχι μόνο το θρησκευτικό αίσθημα των Ελλήνων Ποντίων, αλλά και αυτήν τη διεθνή αντίληψη περί σεβασμού και προστασίας των θρησκευτικών και ιστορικών μνημείων από κάθε προσπάθεια αλλοίωσης του χαρακτήρα τους, υπογραμμίζεται.
Επιπρόσθετα, επισημαίνεται ότι «αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι είναι υποκριτική και ανακόλουθη συμπεριφορά για ορισμένους πολιτικούς χώρους και μέσα ενημερώσεως να διαμαρτύρονται για τέτοιες προσβολές σε βάρος χριστιανικών μνημείων στην Τουρκία, όταν ταυτοχρόνως δικαιολογούν ως δείγμα προοδευτικότητας όμοιες και χειρότερες δημόσιες προσβολές και έμπρακτες επιθέσεις σε βάρος χώρων χριστιανικής λατρείας εντός Ελλάδος».
Μ. Χαρακόπουλος: «Έκθετη η Τουρκία στα μάτια του πολιτισμένου κόσμου για την προσβολή στην Παναγία Σουμελά»
«Στην Τουρκία συνεχίζεται αδιαλείπτως η προσβολή χριστιανικών μνημείων, μακραίωνης ιστορικής παρουσίας, ασύγκριτης αρχιτεκτονικής αξίας και υψηλής λατρευτικής σημασίας. Τελευταίο κρούσμα σε αυτήν την αλυσίδα της αχαρακτήριστης συμπεριφοράς είναι τα όσα απαράδεκτα συνέβησαν στη Μονή της Παναγίας Σουμελά. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να μη "κλείνει τα μάτια" σε αυτές τις θλιβερές παρεκτροπές, αλλά να επιδείξει στάση ευθύνης και αποφασιστικότητας. Σε διαφορετική περίπτωση, είναι βέβαιο ότι ανάλογα φαινόμενα θα εξακολουθήσουν να εκδηλώνονται, καταρρακώνοντας κάθε έννοια σεβασμού σε βασικές πανανθρώπινες αξίες πολιτισμού». Τα παραπάνω υπογραμμίζει ο γενικός γραμματέας της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας (ΔΣΟ), δρ Μάξιμος Χαρακόπουλος, με αφορμή το ρέιβ πάρτι που διοργανώθηκε στην ιστορική Μονή της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα.
Ο επικεφαλής της ΔΣΟ στη δήλωσή του επισημαίνει επίσης ότι «όσοι το 2010 συμμετείχαμε στην πρώτη, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, λειτουργία στην Παναγιά Σουμελά της Τραπεζούντας, που τέλεσε σε κατανυκτική ατμόσφαιρα ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ελπίζαμε ότι άνοιγε μια νέα σελίδα στην Τουρκία για το σεβασμό των θρησκευτικών ελευθεριών και των χριστιανικών μνημείων που αποτελούν και μνημεία του παγκόσμιου πολιτισμού. Δυστυχώς, οι προσδοκίες γρήγορα διαψεύστηκαν με τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας των Μεγαλοκομνηνών στην Τραπεζούντα από μουσείο σε τζαμί. Ακολούθησαν κι άλλες Αγίες Σοφίες στη Νίκαια και την Ανατολική Θράκη που έγιναν τεμένη μέχρι τη Μεγάλη Εκκλησία στην Πόλη, κορυφαίο σύμβολο του χριστιανισμού, παρότι είναι αναγνωρισμένο μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Από την εργαλειοποίηση της θρησκείας δεν γλίτωσε και η Μονή της Χώρας με τη μοναδική αγιογράφηση».
Καταλήγοντας ο κ. Χαρακόπουλος τονίζει: «Τελευταίο δείγμα του "σεβασμού" της τουρκικής ηγεσίας στους ιερούς χώρους των Ορθοδόξων είναι η βεβήλωση της ιστορικής Μονής της Παναγίας Σουμελά, που αποτελεί καύχημα του ποντιακού ελληνισμού. Η διοργάνωση ρέιβ πάρτι στους χώρους του μοναστηριού, που αιώνες τώρα δεσπόζει στο όρος Μελά, εκθέτει τη σύγχρονη Τουρκία στα μάτια όχι μόνο των χριστιανών αλλά όλου του πολιτισμένου κόσμου».
