to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

22:27 | 06.02.2022

πηγή: Αυγή

Οικονομία

Ενοίκια στα ύψη: Η Αθήνα δεν είναι Airbnb μπίζνες, χρειάζεται στεγαστικό πρόγραμμα

Ο καπιταλισμός της πλατφόρμας, ο εκτοπισμός των ενοίκων και η ακρίβεια - Μιλούν στην Αυγή της Κυριακής οι Νάσος Ηλιόπουλος, Νίκος Μπελαβίλας, Θεανώ Φωτίου, Όλγα Νάσση, Κώστας Αρβανίτης και Κυριάκος Μελίδης


To ρεπορτάζ του Κώστα Παπαντωνίου στην Αυγή:

Στην οδό Αρετούσας στην Πλάκα, έναν από τους πιο παλιούς δρόμους πέριξ της Ακρόπολης, με σπίτια που χρονολογείται ότι κτίστηκαν τον 19ο αιώνα και είδαν να κάθονται στα πλατύσκαλά τους αμέτρητες παρέες, επικρατεί πλέον η σιωπή του Airbnb. Τα σπίτια που δεν κατέρρευσαν είδαν τους τοίχους τους να ξαναβάφονται. Τα μπαλκόνια τους να γίνονται πάλι στέρεα. Τα παντζούρια τους να λουστράρονται. Πόσες ήταν όμως οι φορές που άνοιξαν τα τελευταία δύο χρόνια; Η πανδημία μείωσε πολύ τις κρατήσεις, οι τουρίστες ανά τον κόσμο έμειναν στα σπίτια τους και άνοιγαν τα δικά τους παράθυρα για να μπει το πρώτο φως της ημέρας.


Ακόμη όμως και αν η Covid δεν είχε υπάρξει ποτέ στη ζωή μας, η Αρετούσα δεν θα ήταν η ίδια. Καμία γειτονιά δεν φτιάχνεται μέσα σε μια βδομάδα. Θέλει τη ρουτίνα της και την καλημέρα της. Αυτή που λείπει όλο και περισσότερο από τους δρόμους της Αθήνας, τους οποίους αφήνουν πίσω τους τα φορτηγά γεμάτα έπιπλα.

«Και στρατηγικά άμα το δεις, είναι λάθος για τον τουρισμό της πόλης» λέει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο Νάσος Ηλιόπουλος, επικεφαλής της «Ανοιχτής Πόλης». Όπως εξηγεί, «η Αθήνα είναι ένας πολύ ζωντανός τουριστικός προορισμός γιατί από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι ίσως η τελευταία που συνδυάζει τόσο πολύ τις μεικτές χρήσεις ακόμη και στο κέντρο της πόλης. Δηλαδή το ότι στο κέντρο της πόλης μπορείς να βρεις μεταποίηση χαμηλής όχλησης, δημόσιες υπηρεσίες, ανθρώπους που μένουν ακόμη, λιγότερους με πριν, αλλά θα βρεις, την κάνουν ξεχωριστή καθώς έχει πάψει να είναι πια αυτό το ευρωπαϊκό παράδειγμα».

Ο καπιταλισμός της πλατφόρμας

Χάνοντας τη ψυχή της, τον μόνιμο κάτοικο, η Αθήνα χάνει τη φυσιογνωμία της. Κι αλλάζοντας τη φυσιογνωμία της, χάνει την ψυχή της. Η αρχική χρήση του Airbnb είχε στόχο να δώσει τη δυνατότητα στον μόνιμο κάτοικο να φιλοξενήσει έναν επισκέπτη για να γνωρίσει την πόλη από μια άλλη οπτική και να εξασφαλίσει ταυτόχρονα ένα μικρό εισόδημα. «Όταν όμως το παράδειγμα είναι ότι έχεις ανθρώπους με 30 και 40 σπίτια που απλά τα λειτουργούν σαν μικρά ξενοδοχεία, μιλάμε για επιχειρηματική δραστηριότητα. Δηλαδή, όταν μιλάμε για βραχυχρόνια μίσθωση, δεν μιλάμε για οικονομία διαμοιρασμού, στην πραγματικότητα μιλάμε για καπιταλισμό της πλατφόρμας» τονίζει ο Ν. Ηλιόπουλος.

Εκτοπισμός ενοίκων και ακρίβεια

Η χορήγηση πάλι «χρυσής» άδειας εισόδου και διαμονής (Golden Visa) σε πολίτες τρίτων χωρών, που επένδυαν πρώτα τουλάχιστον 250.000 ευρώ σε αγορά ακινήτου, οδήγησε σε φαινόμενα με μαζικές αγορές πολυκατοικιών και στον εκτοπισμό χιλιάδων ενοίκων για χάρη του Airbnb. Η απόσβεση θεωρούνταν εξασφαλισμένη και τη διευκόλυνε ακόμη περισσότερο το ελαστικό καθεστώς εργασίας, με ανθρώπους που αλλάζουν σεντόνια και πλένουν πατώματα για «μαύρα μεροκάματα», καθώς δεν υπάρχει δομημένος κλάδος -όπως αυτός των ξενοδοχοϋπαλλήλων- και άρα δυνατότητα για συλλογική σύμβαση εργασίας.


Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθούν κατακόρυφα τα διαθέσιμα σπίτια για ενοικίαση.  Όχι μόνο λόγω των επενδυτών απέξω, αλλά και λόγω της στροφής αρκετών ιδιοκτητών στο μοντέλο αυτό, βλέποντας να τους συμφέρει οικονομικά περισσότερο.  Όσοι πάλι συνέχισαν να νοικιάζουν τα σπίτια τους όπως πριν όρισαν τιμές που ήταν απλησίαστες ακόμη και για μισθούς που σήμερα θεωρούνται υψηλοί, όπως τα 800 ευρώ. Τα ίδια 60 τ.μ., με τα παλιά κουφώματα που περνάει κρύο από το παράθυρο, κόστιζαν πλέον χρυσάφι.

Χωρίς γνώμη η πρωτεύουσα της χώρας
Σε μια χώρα όπου το ποσοστό του πληθυσμού με ιδιόκτητη κατοικία εξακολουθεί να υπερβαίνει το 70%, η στεγαστική κρίση κατάφερε να γίνει πρόβλημα, διότι απουσιάζει διαχρονικά η συνεκτική στεγαστική πολιτική. Η δημοτική αρχή της Αθήνας δεν εκφέρει καν άποψη για την εξάπλωση Airbnb. Και οι προτάσεις της «Ανοιχτής Πόλης» για διαφορετικές διεκδικήσεις και στοχεύσεις μοιάζουν με φωνή βοώντος εν τη ερήμω.

«Πρέπει να μπει ένα πλαφόν. Είναι άλλο να πεις ότι κάποιος πολίτης μπορεί να έχει δύο διαμερίσματα σε βραχυχρόνια μίσθωση, άλλο ότι μπορεί να έχει 15 και 20 διαμερίσματα. Με αυτό το πλαφόν τι κερδίζεις; Κερδίζεις ότι κρατάς μέσα έναν κόσμο που μπορεί από αυτή τη διαδικασία και μέσα στην κρίση να έβγαλε ένα παραπάνω εισόδημα, αλλά μέχρι εκεί».

Φωτίου: Κίνητρα υπέρ της μακροχρόνιας μίσθωσης

Κατ’ επέκταση της πρότασης, η Θεανώ Φωτίου, τομεάρχης για την Κοινωνική Αλληλεγγύη του ΣΥΡΙΖΑ, τονίζει ότι την ίδια στιγμή χρειάζεται «ενίσχυση της μακροχρόνιας μίσθωσης με φορολογικά κίνητρα για τους ιδιοκτήτες, όπως άμεση κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και μείωση του συντελεστή φορολογίας ενοικίων».

Η επιλογή του δήμου να στρέφει την προσοχή του αλλού, ενώ οι διαμαρτυρίες για τα ενοίκια είναι πλέον κυρίαρχες στις καθημερινές κουβέντες, δεν μοιάζει πάντως τόσο τυχαία. «Στην πραγματικότητα», τονίζει ο Ν. Ηλιόπουλος, «πολλές φορές κομμάτι της νεοφιλελεύθερης εξουσίας δεν είναι μόνο το ‘ρυθμίζω’, είναι και η ‘απόσυρση’, γιατί, όταν λες αποσύρω εγώ οποιαδήποτε δημόσια πολιτική, σημαίνει στην πραγματικότητα ότι αφήνω τους ισχυρούς να λύσουν τα ερωτήματα προς το δικό τους συμφέρον».

Όπως εξηγεί, «η Αθήνα αντιμετωπίζεται απλά σαν ένα πεδίο κερδοφορίας, πολλές φορές χυδαίας κερδοσκοπίας, και σαν μια βιτρίνα προς κατανάλωση.  Όχι ως ένα σύνολο κοινωνικών σχέσεων που πρέπει να εξυπηρετείς πραγματικούς ανθρώπους που έχουν κοινωνικές ανάγκες, που ζουν σε αυτή την πόλη 365 μέρες και δεν είναι απλά επισκέπτες μιας εβδομάδας».


Χιλιάδες τα άδεια σπίτια, πληγή η άδηλη αστεγία

Με τη δημιουργία δημόσιας κοινωνικής κατοικίας θα γινόταν σίγουρα ένα πρώτο κρίσιμο βήμα και θα μπορούσε επίσης να προσδιοριστεί καλύτερα η -ανησυχητικά- άγνωστη έκτασή του λόγω της άδηλης αστεγίας. «Είναι οι άνθρωποι που δεν έχουν ρεύμα, που δεν βγαίνουν στον δρόμο, δεν μένουν σε παγκάκι, αλλά υποφέρουν. Είναι και το τεράστιο πληθυσμιακό δυναμικό του ενός εκατομμυρίου ανέργων, που προφανώς ή φιλοξενούνται στους γονείς τους ή σε άλλους και δεν έχουν τη δυνατότητα να κατοικήσουν αυτόνομα» λέει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο Νίκος Μπελαβίλας, καθηγητής του Πολυτεχνείου στο ΕΜΠ και ένας από τους ανθρώπους που συμμετείχαν στην προσπάθεια της προηγούμενης κυβέρνησης να αξιοποιηθούν άδεια σπίτια.

Κρίσιμοι δείκτες

Η έμπρακτη εφαρμογή της κοινωνικής κατοικίας θα σήμαινε ότι «έχεις σπίτια τα οποία ανήκουν στον δήμο και δίνονται έπειτα από αυστηρές, διαφανείς διαδικασίες, με πάρα πολύ χαμηλό ενοίκιο σε οικογένειες που πληρούν κάποια κοινωνικά κριτήρια» τονίζει ο Ν. Ηλιόπουλος. Η υποστήριξη θα πρέπει να είναι ολιστική. «Όταν μιλάμε για το δικαίωμα στη στέγαση, δεν είναι απλώς το ζήτημα να έχεις ένα κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι σου. Αυτό πρέπει να σημαίνει κάποιους ποιοτικούς δείκτες. Και το δικαίωμα στη θέρμανση είναι ένας κρίσιμος ποιοτικός δείκτης». Αντίστοιχες παρεμβάσεις χρειάζονται και εκτός σπιτιού. «Όταν μιλάμε για κατοικία, στην πραγματικότητα πρέπει να μιλάμε για ένα δίκτυο υποδομών. Δεν γίνεται δηλαδή να μείνει ένας μεγάλος άνθρωπος σε μια περιοχή όπου δεν έχει πρόσβαση σε ένα ιατρείο».

Ένα από τα μέτρα που προτίθεται να λάβει ο ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. επιστρέφοντας στη διακυβέρνηση, σημειώνει η Θ. Φωτίου, αφορά «την κυμαινόμενη επιδότηση της στέγης, δηλαδή τη διεύρυνση του επιδόματος ενοικίου, ώστε να καλύπτει ευρύτερες δαπάνες στέγασης ειδικών ομάδων που πλήττονται ιδιαίτερα, όπως είναι οι νέοι, οι μονογονεϊκές οικογένειες, νοικοκυριά στο όριο της φτώχειας και φοιτητές».

Στο συρτάρι του Πατούλη

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σε σχέση με υποθέσεις που προχώρησαν είναι τι συνέβη με τα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας. Πρώτα σώθηκαν από την κατεδάφιση, μετά από την πώληση μέσω ΤΑΙΠΕΔ, πέρασαν στην Περιφέρεια Αττικής επί Ρένας Δούρου και εγκρίθηκε μελέτη αποκατάστασής τους, που προέβλεπε να στεγάσουν στα 220 διαμερίσματα τους ξενώνα συνοδών ασθενών του Νοσοκομείου "Άγιος Σάββας", κοινωνική κατοικία, τους 53 δικαιούχους ιδιοκτήτες που συνεχίζουν να κατοικούν εκεί και μουσειακή έκθεση Μικρασιατικής Μνήμης.

Τρία χρόνια μετά την ιστορική εξέλιξη (την είχε ανακοινώσει περιχαρής τέτοιες μέρες -1.2.2019- ο Ν. Μπελαβίλας ως επικεφαλής της Ανάπλασης Α.Ε που συντόνιζε το εγχείρημα), ο πλήρης φάκελος με τη μελέτη του έργου και η δέσμευση 12 εκατομμυρίων ευρώ για να προχωρήσει η δημοπράτησή του παραμένουν στο συρτάρι του Γ. Πατούλη.

Το παράδειγμα του Βερολίνου και οι κινήσεις του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. στην Ευρωβουλή

Πριν από λίγες εβδομάδες οι κάτοικοι της γερμανικής πρωτεύουσας έφεραν στο επίκεντρο το ζήτημα της στεγαστικής κρίσης. Κινήθηκαν συλλογικά, προχώρησαν σε ακτιβιστικές δράσεις και πέτυχαν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, όπου ψηφίστηκε η κοινωνικοποίηση χιλιάδων κατοικιών που βρίσκονται στα χέρια μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Ο δρόμος για την υλοποίηση του αποτελέσματος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, επισημαίνει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο Κυριάκος Μελίδης, υποψήφιος διδάκτορας Κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο Friedrich Schiller  University Jena. «Ενώ το δημοψήφισμα είναι έγκυρο, δεν είναι νομικά δεσμευτικό με κάποιο τρόπο. Άρα αποτελεί ζήτημα πολιτικής πίεσης η εφαρμογή του. Πόσο μάλλον όταν το πρώτο κόμμα, οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD), ήταν ρητά αντίθετοι (σε αντίθεση με τη Νεολαία του κόμματος που στήριξε). Είπαν όμως ότι θα σεβαστούν το αποτέλεσμα».


Οι συγκεντρώσεις συνεχίζονται, ενώ ο Κ. Μελίδης στέκεται επίσης στη συμφωνία που υπήρξε μεταξύ Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Αριστεράς και προβλέπει «ότι τις πρώτες 100 μέρες της νέας κυβέρνησης θα δημιουργηθεί επιτροπή η οποία μέσα σε ένα χρόνο θα εξετάσει τους τρόπους και της δυνατότητες υλοποίησης του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος».

Το ζήτημα αφορά συνολικά την Ευρώπη. «Κάθε βράδυ πάνω από 700.000 άνθρωποι αντιμετωπίζουν την έλλειψη στέγης στην ήπειρο, αριθμός που σημειώνει εκρηκτική αύξηση κατά 70% τα τελευταία 10 χρόνια» εξηγεί ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. Κώστας Αρβανίτης.

Πέρυσι, στις 21 Ιανουαρίου, στο Ευρωκοινοβούλιο το βήμα γινόταν από τα έδρανα, με τους βουλευτές της Αριστεράς να στηρίζουν το ψήφισμα για την πρόσβαση σε αξιοπρεπή και προσιτή στέγαση για όλους. «Αν και μη δεσμευτικό, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην πολιτική της Ένωσης: η δημόσια στέγαση αποτελεί πλέον προτεραιότητα και η χρηματοδότησή της (παλαιότερα θεωρούνταν κρατική ενίσχυση, ασύμβατη δηλαδή με τον ελεύθερο ανταγωνισμό) είναι πλέον εφικτή. Το σπίτι θεωρείται πλέον υπηρεσία κοινής ωφέλειας και η αγορά ακινήτων τομέας δημόσιου ενδιαφέροντος και όχι μόνο εμπορικού. Τώρα ο ίδιος ο επίτροπος καλεί τα κράτη - μέλη να παρέχουν δημόσια κοινωνική κατοικία” σημειώνει ο Κ. Αρβανίτης, που κατέθεσε ερώτηση για την επιλογή της κυβέρνησης να μη στηριχθεί η κοινωνική κατοικία μέσω του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αφού έχει εξασφαλιστεί ποσό μόλις 1,3 εκατομμυρίου ευρώ, ενώ υπάρχουν «δυνατότητες επιπλέον χρηματοδότησης καθώς τα χρήματα υπάρχουν, αρκεί να χρησιμοποιηθούν σωστά!».

«Το μεγάλο κρύο περνάει τώρα, αλλά οι άστεγοι αυξάνονται. Ο αριθμός των ενοικιαστών και των μικροϊδιοκτητών που δεν μπορούν πλέον να πληρώσουν στεγαστικά δάνεια, ενοίκια και λογαριασμούς (στην Ελλάδα τα υψηλότερα στην Ευρώπη) πολλαπλασιάζονται» δηλώνει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής η Όλγα Νάσση, ανθρωπολόγος και σύνδεσμος του International Alliance of Inhabitants (IAI), διεθνούς δικτύου κοινωνικών κινημάτων για το δικαίωμα στη στέγαση. Οι επόμενες συναντήσεις τους είναι στα τέλη Φεβρουαρίου στο Παρίσι και στις 7-8 Μαρτίου στη Νίκαια, όπου θα υπάρξει ευρωπαϊκή κινητοποίηση ενόψει των συναντήσεων για την αστεγία με κεντρικό αίτημα την ανάπτυξη των δημόσιων κατοικιών, η χρηματοδότηση των οποίων «μέχρι στιγμής έχει αποκλειστεί από το ελληνικό κυβερνητικό σχέδιο». «Όλες οι κυβερνήσεις της Ευρώπης το συζητούν. Πρέπει να το απαιτήσουμε και για εμάς» διαμηνύει.

tags: Airbnb

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)