Παράλληλα, αναφέρεται και στις ευθύνες της ελληνοκυπριακής πλευράς, καταλογίζοντας σειρά μεθοδεύσεων που υποσκάπτουν τη διαμόρφωση κλίματος συνεργασίας. Συγκεκριμένα, ο γ.γ. ασκεί κριτική στην πρακτική της κυπριακής κυβέρνησης να διαμορφώσει συνθήκες σκληρού συνόρου κατά μήκος της πράσινης γραμμής, ώστε να εμποδίζεται η είσοδος προσφυγικού πληθυσμού. Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση του κ. Αναστασιάδη αντιγράφει, τηρουμένων των αναλογιών, τα επιχειρήματα περί υβριδικού πολέμου, όπως αυτά διατυπώνονται σε Πολωνία και Ελλάδα, καλλιεργώντας ένα ξενοφοβικό και αντιπροσφυγικό κλίμα. Κριτική ασκείται και για τη μη τήρηση των συμφωνημένων σχετικά με τον διαμοιρασμό των εμβολίων για την COVID-19 και το γεγονός ότι η ε/κ πλευρά δεν διέθεσε τον συμφωνημένο αριθμό εμβολίων στην τουρκοκυπριακή κοινότητα.
Στην έκθεση δεν γίνεται καμία αναφορά τόσο στην προοπτική της επανέναρξης των συνομιλιών, όσο και στη δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία, ως προοπτική επίλυσης του Κυπριακού. Στηριζόμενο σε αυτά τα στοιχεία, ήταν λογικό το ΑΚΕΛ να επισημάνει για άλλη μία φορά την κατάσταση αδιεξόδου. Εάν θέλουμε να υπερβούμε τις γνωστές ανοησίες του εθνικιστικού Τύπου περί φιλότουρκου γ.γ. ή τον επιδερμικό και προφανώς αμήχανο σχολιασμό του κυβερνητικού εκπροσώπου της Κύπρου για «τήρηση ίσων αποστάσεων», είμαστε υποχρεωμένοι να συμμεριστούμε τις ανησυχίες της κυπριακής Αριστεράς.
Αντίστοιχα ο ΟΗΕ και οι διπλωματικοί κύκλοι της ΕΕ και του ευρύτερου διεθνή παράγοντα, εκφράζουν την κόπωση από τη διαρκή αναβλητικότητα και την έλλειψη πολιτικής βούλησης των δύο πλευρών. Η θέση της Τουρκίας για οριστική διχοτόμηση θεωρείται μη αποδεκτή από τον διεθνή παράγοντα και συχνά εκλαμβάνεται ως τακτική της Τουρκίας να αρχίσει τη διαπραγμάτευση από «ψηλά». Οι ευθύνες, όμως, επιμερίζονται δικαίως και προς την κυβέρνηση Αναστασιάδη, ο οποίος αφού εγκατέλειψε τις συνομιλίες στον Κραν Μοντανά, ακολούθησε μία ακραία παρελκυστική πολιτική, μη λύσης, με αντιφατικές προτάσεις (αποκεντρωμένη ομοσπονδία, επιστροφή στο σύνταγμα του 1960, έως και λύση δύο κρατών).
Αυτές τις ημέρες εκδόθηκε το βιβλίο του Μακάριου Δρουσιώτη «Έγκλημα στο Κραν Μοντανά. Πώς και γιατί η συμμορία ματαίωσε τη λύση του Κυπριακού». Ο συγγραφές του βιβλίου, γνωστός δημοσιογράφος και πρώην συνεργάτης του Αναστασιάδη, ισχυρίζεται ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά προσήλθε στις συνομιλίες του καλοκαιριού του 2017, αποφασισμένη να «κάψει» τις συνομιλίες και τελικά να αποχωρήσει αδικαιολόγητα από αυτές. Καταλογίζονται προσωποποιημένες ευθύνες στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, στον ΥΠΕΞ της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη και στον τότε ΥΠΕΞ της Ελλάδας, Νίκο Κότζια.
Σε αυτές τις συνθήκες, οι ελπίδες όλων των πλευρών μετατίθενται στη μελλοντική πιθανότητα να υπάρξουν ευνοϊκότερες συνθήκες για επανέναρξη και επιτυχή έκβαση των συνομιλιών. Μία στροφή της τουρκικής πολιτικής, υπό το βάρος της οικονομικής κρίσης, αλλά και της αναγκαιότητας να κλείσουν κάποια από τα πολλαπλά μέτωπα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, σε συνδυασμό με την απαραίτητη αποφασιστική στροφή της ελληνοκυπριακής πλευράς, παραμένει πιθανή.
Σημαντική προϋπόθεση γι’ αυτό, αποτελεί η αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών στην Κυπριακή Δημοκρατία και η εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας που θα ταυτισθεί με το κοινό αίσθημα των Ελληνοκυπρίων: Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις αναδεικνύουν ένα ποσοστό άνω του 60% που θα συναινούσε στην επίτευξη ενός προωθητικού συμβιβασμού και στη συγκρότηση ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού ομοσπονδιακού κράτους, χωρίς ξένα στρατεύματα, επεμβατικά δικαιώματα τρίτων χωρών, με πολιτική ισότητα. Την ίδια στιγμή στον Βορρά, παρά τις συνεχείς και πολλαπλές παρεμβάσεις της Τουρκίας και τη δημογραφική αλλοίωση του πληθυσμού, η πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων παραμένει κοσμική, φιλοευρωπαϊκή και αριστερόστροφη.
Σε αυτό το σύνθετο προεκλογικό περιβάλλον, το ΑΚΕΛ αναζητεί συμμαχίες στα πλαίσια μίας ευρύτερης κοινωνικής και πολιτικής συμμαχίας, με βασικό στόχο την απομάκρυνση της δεξιάς κυβέρνησης του Δημοκρατικού Συναγερμού. Προτάσσοντας τις προγραμματικές θέσεις για επίλυση του Κυπριακού και απαλλαγή από το νεοφιλελεύθερο και βαθιά διεφθαρμένο καθεστώς του Νίκου Αναστασιάδη, αναζητεί ένα πρόσωπο ευρύτερης αποδοχής, που θα υπηρετήσει το συγκεκριμένο πολιτικό σχέδιο από τη θέση του ύπατου αξιώματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η δυναμική της τελευταίας περιόδου, η σύγκλιση με πολιτικές δυνάμεις, όπως οι Οικολόγοι, αλλά και ευρύτερες πολιτικές δυνάμεις που επιθυμούν τη λύση του Κυπριακού, η επανσυσπείρωση των κινημάτων και η διεκδίκηση των αιτημάτων στον δρόμο, η εντατικοποίηση της επικοινωνίας του ΑΚΕΛ με ευρύτερα κοινωνικά στρώματα διαμορφώνουν ένα αισιόδοξο τοπίο.
Στην απέναντι πλευρά, η Δεξιά και ο ΔΗΣΥ σπαράζονται από μία σοβαρή εσωκομματική σύγκρουση. Στις επικείμενες προεδρικές εκλογές η συντηρητική παράταξη θα έχει δύο υποψηφίους, τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου, και τον παραιτηθέντα ΥΠΕΞ, Νίκο Χριστοδουλίδη. Δύο υποψηφιότητες με πολύ συγκεκριμένες ευθύνες στην οικοδόμηση ενός μοντέλου διακυβέρνησης που στηρίχθηκε στην μη επίλυση του κυπριακού ζητήματος και στη διαμόρφωση ενός σκληρά συντηρητικού και διεφθαρμένου πολιτικού καθεστώτος.
Προφανώς δεν είναι μόνο οι ισχυρές προσωπικές φιλοδοξίες, αλλά και η κρίση πολιτικής που διαμορφώνουν τις εξελίξεις στον χώρο της Δεξιάς. Όπως και να έχει, είναι σίγουρο ότι μέχρι τις προεδρικές του Φεβρουαρίου 2023 δεν θα πλήξουμε.
