Η τρίτη Δευτέρα κάθε χρόνου (17 Ιανουαρίου φέτος) έχει καθιερωθεί ως Ημέρα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και αποτελεί εθνική ημέρα των ΗΠΑ.
Ομοσπονδιακός νόμος από το 1986, η καθιέρωσή της πέρασε από διάφορες φάσεις διεκδίκησης. Αρχικά, είχε προταθεί από δύο μαύρους βουλευτές, τον δημοκρατικό Τζον Κόνιερς και την ρεπουμπλικανή Σίρλεϊ Τσίζχολμ. Επειδή η πρόταση μπλοκαρίστηκε στο Κογκρέσο, ως απάντηση οργανώθηκε εκστρατεία συγκέντρωσης υπογραφών, που έτυχε της υποστήριξης έξι εκατομμυρίων αμερικανών πολιτών. Η λαϊκή πίεση υπέρ της πρότασης κορυφώθηκε το 1982-83 με πορείες στην Ουάσιγκτον. Έτσι, το 1983, το Κογκρέσο προέβη στη σχετική νομοθετική ρύθμιση, την οποία κύρωσε ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρέιγκαν.
Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ δεν ήταν πολιτικός με τη στενή έννοια του όρου, αφού δεν διεκδίκησε πολιτικά αξιώματα, ίσως διότι δεν πρόλαβε, δεδομένου ότι στα 39 του χρόνια δολοφονήθηκε (4.4.1968). Υπήρξε χαρισματικός λαϊκός ηγέτης, ακτιβιστής ιερωμένος, υπέρμαχος των πολιτικών δικαιωμάτων για τους αφροαμερικανούς, πολέμιος της φτώχειας και της βίας, καθώς και του «βρώμικου» πολέμου των ΗΠΑ στο Βιετνάμ. «Το οφθαλμόν αντί οφθαλμού θα μας κάνει όλους τυφλούς», έλεγε συχνά, ζητώντας δράσεις μη βίας και πολιτικής ανυπακοής.
Έχω ένα όνειρο
Στα 26 χρόνια του (1955), ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ήταν ένας απλός παπάς σε εκκλησία Βαπτιστών στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα. Μεταμορφώθηκε σε ακτιβιστή, όταν ετέθη επικεφαλής διαδηλώσεων διαμαρτυρίας για την σύλληψη της Ρόζας Παρκς, μιας μαύρης Αμερικανίδας, η οποία συνελήφθη επειδή αρνήθηκε να δώσει το κάθισμά της στο λεωφορείο σε έναν λευκό. Η λαϊκή διαμαρτυρία κλιμακώθηκε παίρνοντας τη μορφή μαζικού μποϋκοτάζ των λεωφορείων, πυροδοτήθηκε δε, όταν ο Κινγκ συνελήφθη και το σπίτι του πυρπολήθηκε. Η μαζική διάσταση του κινήματος ήταν τέτοια, που οδήγησε στην έκδοση απόφασης από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ με την οποία κηρύχθηκαν αντισυνταγματικοί οι νόμοι της πολιτείας Αλαμπάμα, που επέβαλαν χωριστές θέσεις στα λεωφορεία για μαύρους και λευκούς. Πρώτη νίκη για τον νεαρό Κινγκ και το κίνημα της πολιτικής ανυπακοής.
Στη συνέχεια, η δράση του Κινήματος Πολιτικών Δικαιωμάτων πήρε παναμερικανικές διαστάσεις, ιδιαίτερα όταν ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ηγήθηκε μεγαλειώδους πορείας εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών – μαύρων και λευκών – προς την Ουάσιγκτον, στις 28 Αυγούστου 1963. Εκεί, από τα σκαλιά του μνημείου Λίνκολν εκφώνησε την πασίγνωστη ομιλία – πολιτικό μανιφέστο «Έχω ένα όνειρο». Ένα χρόνο μετά, ήρθε και η διεθνής αναγνώριση στους αγώνες του κινήματος, με την απονομή στον ηγέτη του, του Νόμπελ Ειρήνης 1964.
Πηγή έμπνευσης του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ υπήρξε ο Μαχάτμα Γκάντι, ο ηγέτης του κινήματος για την ανεξαρτησία της Ινδίας, που με τις μη βίαιες μορφές δράσης του κλόνισε συθέμελα το καθεστώς της βρετανικής αποικιοκρατίας και οδήγησε στην απελευθέρωση της μεγάλης χώρας του, το 1947.
Δυστυχώς, το 1968, ο μαύρος ηγέτης έγινε μάρτυρας της ειρήνης και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, δολοφονούμενος στο Μέμφις της πολιτείας Τενεσί, χωρίς μέχρι σήμερα το έγκλημα αυτό να έχει διαλευκανθεί. Έκτοτε, παντού στις ΗΠΑ τιμάται η μνήμη του, κυρίως από το αντιρατσιστικό και το αντιπολεμικό κίνημα, εμπνέοντας και το διεθνούς εμβέλειας «Black Lives Matter», το οποίο έπαιξε σημαντικό ρόλο και για την ήττα του Ντόναλντ Τραμπ, στις προεδρικές εκλογές του 2020.
Αν η κυβέρνηση Μπάιντεν τιμά πραγματικά την Ημέρα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, οφείλει να κάνει βήματα υπέρ της ειρήνης και του διεθνούς αφοπλισμού, ιδιαίτερα του πυρηνικού. Και σε ότι αφορά την ευρωπαϊκή ασφάλεια, να αρνηθεί την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, που αποτελεί casus belli για την Ρωσία και μεγάλη απειλή νέας διαίρεσης της ηπείρου μας. καλείται και η κυβέρνηση της Ελλάδας να συμβάλει σε αυτή την κατεύθυνση και να μην «καμαρώνει» διότι μετατρέπει την Αλεξανδρούπολη σε πιθανό ορμητήριο του ΝΑΤΟ εναντίον της Ρωσίας.
Οφείλει και η ηγεσία της ΕΕ να κάνει ότι είναι δυνατόν για να σιγήσουν τα τύμπανα πολέμου, που ηχούν δυνατά στην Ουκρανία, καθώς και σε άλλες περιοχές κοντινές στην Ευρώπη, στις οποίες ξεριζώνονται εκατομμύρια άνθρωποι, χιλιάδες εκ των οποίων πνίγονται στη Μεσόγειο, γνωστή παλαιότερα ως «Ωραία Ελένη των Ωκεανών».
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
