«Με ενδιαφέρει κάτι πολύ περισσότερο από την πολιτική. Η μεταπολιτική. Μια πολιτική που δεν είναι αιχμάλωτη των σκοπιμοτήτων της συγκυρίας, που δεν φλερτάρει ούτε άμεσα ούτε έμμεσα και κομψά με τον λαϊκισμό. Ο ενεργός και ενήμερος πολίτης δεν αφήνει ανυπεράσπιστο το πεδίο της πολιτικής, δηλαδή το πεδίο της Ιστορίας εν τω γίγνεσθαι, στα χέρια μιας στερεοτυπικής αντιπαράθεσης μεταξύ κομμάτων». Αυτά είπε επί λέξει ο Βενιζέλος, και καλά θα κάνουμε να τα πάρουμε τοις μετρητοίς.

Τρία πράγματα επιχειρεί να ξορκίσει σε μισή παράγραφο ο τέως (συν)πρωθυπουργός: πρώτον, τη «στερεοτυπική αντιπαράθεση μεταξύ κομμάτων», δηλαδή τις πολιτικές συγκρούσεις· δεύτερον, την «αιχμαλωσία» της συγκυρίας από τις «λαϊκιστικές σκοπιμότητες», δηλαδή τη σύνδεση της καθ’ ημέραν πολιτικής με τα αιτήματα της κοινωνίας· και τρίτον, την ίδια την πολιτική, την οποία μετονομάζει σε «μεταπολιτική».

Η μεταπολιτική του Βενιζέλου δεν είναι αποχρωματισμένη πολιτική, ούτε μια μεταμοντέρνα εκδοχή της που υπόσχεται την ουσιαστικοποίηση των δημοκρατικών κανόνων μέσω της «Κοινωνίας της Γνώσης». Η κατά Βενιζέλον μεταπολιτική είναι προφανώς η κατάφαση στις αρνήσεις που διατυπώθηκαν παραπάνω, δηλαδή τον λαϊκισμό, που παρουσιάζεται περίπου ως μια φυσική συνέπεια των σχέσεων κομμάτων-κοινωνικής βάσης, και βέβαια τους «συνηθισμένους» τρόπους πολιτικής αντιπαράθεσης, που αντιφάσκουν, όπως λέει, με την έννοια του ενεργητικού και καλά πληροφορημένου πολίτη.

Πρόκειται για ένα παράλληλο σύμπαν, στο οποίο δεν ισχύουν πλέον οι νόμοι της θερμοδυναμικής. Στις ανθρώπινες κοινωνίες που ζουν στον (παράλληλο) πλανήτη Γη έχει εκλείψει (ή καταργηθεί δια νόμου) η πάλη των τάξεων. Εκ παραλλήλου, το (παράλληλο) Είδος άνθρωπος έχει εξελιχθεί στο έπακρο και έχει καταφέρει να αντιλαμβάνεται την αντικειμενική πραγματικότητα με διαισθητικό τρόπο. Τα διάφορα «ανθυγιεινά» που ξέρουμε εμείς, επιχειρήματα-αντεπιχειρήματα, συγκρούσεις, καυγάδες, σκοτωμοί, σ’ αυτό το Brave New σύμπαν είναι εντελώς περιττά. Όλοι γνωρίζουν το δέον γενέσθαι και συμμορφώνονται από μόνοι τους σε αυτό, γιατί αλλιώς τι ενεργοί και ενημερωμένοι πολίτες θα ήσανε;

Αλλά «αυτά είναι σενάρια που έχουν παιχτεί και ξαναπαιχτεί χιλιάδες φορές», όπως λέει κι ο Σαββόπουλος. Κατ’ αρχάς και κατ΄αρχήν, λαϊκισμός είναι αυτό ακριβώς που υπηρέτησε ο Ευάγγελος Βενιζέλος επί δεκαετίες: η πολιτική του ΠΑΣΟΚ και με τον αστυνόμο και με τον αγρονόμο, και με τα «νέα τζάκια» και με τους «μη προνομιούχους». Όσο για την ποιότητα των πολιτικών αντιπαραθέσεων, δυο κορυφαία θα πρέπει να θυμηθούμε: τα ροζ ψηφοδέλτια και το «δώστα όλα». Προφανώς δεν έφταιγε ο άμοιρος ο Τσοβόλας, που αποδείχτηκε πολύ πιο έντιμος και αξιοπρεπής από ό,τι άλλα στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Αλλά πάει πολύ να καταδικάζουν όψιμα τις πελατειακές σχέσεις και την παροχολογία όσοι συστηματικά τα καλλιέργησαν τα προηγούμενα χρόνια. Δεν έχει εξυπηρετήσει σκοπιμότητες ο Ευάγγελος Βενιζέλος στην πορεία του; Γιατί τα κιτάπια άλλα λένε …

Πίσω από την περίτεχνη ρητορική βρίσκεται ο πυρήνας της «σκέψης Βενιζέλου». Δεν βολεύεται ο άνθρωπος με τα όργανα, τις συλλογικές διαδικασίες, την εσωτερική και εξωτερική αμφισβήτηση. Και για αυτό ακριβώς επιζητεί την αποδοχή και τη νομιμοποίηση της αυθεντίας του. Στη μία πλευρά βρίσκεται το «πόπολο» των κομμάτων και των συλλογικοτήτων και στην άλλη ο Ηγεμών και ο Ηγέτης. Οι πολίτες είναι ενεργοί και ενημερωμένοι στον βαθμό που αναγνωρίζουν και συντάσσονται με αυτό το δόγμα.

Ο Βενιζέλος είναι λύκος, αλλά δεν είναι μοναχικός. Έχει συνοδοιπόρους, που ανήκουν στην ίδια Σχολή. Να, για παράδειγμα, ο πολιτικός αναλυτής Γιάννης Λούλης δημοσίευσε πρόσφατα ένα άρθρο στην «Εφημερίδα των Συντακτών» στο οποίο ισχυρίζεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ -ως κόμμα- έχει καταπιεί «ακόμη και τον Αλέξη Τσίπρα». Δηλαδή και δηλονότι: αφού συμβούλευσε και καθοδήγησε τον «Ηγέτη» που λέγεται Κώστας. Καραμανλής, ο Λούλης ασχολείται τώρα με έναν άλλο, που λέγεται Αλέξης Τσίπρας -πριν βέβαια αρχίσει να τρίβεται στο «new kid in town», τον εκκολαπτόμενο «Αρχηγό» που ακούει στο όνομα Νίκος Ανδρουλάκης.

Όλα αυτά είναι βέβαια τόσο τετριμμένα και τόσο αυταπόδεικτα λανθασμένα, που δεν χρειάζεται να το επισημάνει κανείς. Τι είναι το καινούργιο -αλλά και το εξαιρετικά επικίνδυνο; Ότι τις ιδέες μεγαλείου, τον μεσσιανισμό και τα αρχηγικά στερεότυπα που προωθεί ο Ευάγγελος Βενιζέλος αρχίζει να ασπάζεται και ένα μέρος της κοινωνίας, που αναζητεί «Αρχηγό» για να λύσει τα προβλήματά του δια αναθέσεως. Μακριά από εμάς!