to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

13:27 | 07.12.2021

Πολιτική

ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: Ανάγκη αλλαγής πολιτικής στον σχεδιασμό αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών

Ερώτηση προς τον Υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας με θέμα: «Ανάγκη αλλαγής πολιτικής στον σχεδιασμό αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών» κατέθεσαν 26 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, με πρωτοβουλία της Χαράς Καφαντάρη, Βουλευτή Β2 Δυτικού Τομέα Αθήνας και Αναπλ. Τομεάρχη Πολιτικής Προστασίας της Κ.Ο.


Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:

Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν ένα μεγάλο παράγοντα καταστροφής και υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Οι δασικές πυρκαγιές απειλούν ολόκληρο τον πλανήτη και τα ειδησεογραφικά πρακτορεία μεταδίδουν ειδήσεις και εικόνες από πολλές περιοχές. Την μια οι ανταποκρίσεις αφορούν την Καλιφόρνια, την άλλη την Πορτογαλία, την Αυστραλία, την Αμαζονία της Βραζιλίας και Βολιβίας, την Ιταλία, την Σιβηρία, το Κογκό κλπ. Το κόστος αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων είναι πολύ μεγάλο, και οι απώλειες ιδιωτικών περιουσιών και δημόσιων αγαθών τεράστιες που δεν είναι εύκολο και να αποτιμηθούν. Δασικές πυρκαγιές σημειώθηκαν ακόμα και πριν την εμφάνιση του ανθρώπου στην επιφάνεια της γης. Τα τελευταία χρόνια εντάθηκαν ακόμα περισσότερο λόγω της κλιματικής αλλαγής που αυξάνει την ένταση και την σφοδρότητα τέτοιων φαινομένων. Ακόμα και οι συνέπειες από την κλιματική αλλαγή, όπως αύξηση της θερμοκρασία και ξηρασία, ενισχύουν, ακόμη περαιτέρω, την εμφάνιση ακραίων φαινομένων και σφοδρών δασικών πυρκαγιών.

Οι δασικές πυρκαγιές, και ιδιαίτερα στα τροπικά δάση, εντάθηκαν τα προηγούμενα χρόνια. Μόνο το 2019 πάνω από 40.000 μεγάλες πυρκαγιές κατέκαυσαν περισσότερα  από 9.000.000 στρέμματα τροπικού δάσους σε περιοχές του Αμαζονίου σε χώρες της Ν. Αμερικής (Βραζιλία, Βολιβία, Περού και Παραγουάη). Την ίδια εποχή, άλλες 10.000 φωτιές σημειώθηκαν στην δάση της τροπικής Αφρικής, ενώ με την έλευση της άνοιξης στο νότιο ημισφαίριο, η Αυστραλία γνώρισε σημαντικές καταστροφές. Δυστυχώς, οι συνέπειες από τέτοιες φυσικές καταστροφές είναι πολύ σημαντικές και έχουν επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Με εργασία που δημοσιεύεται σε αναγνωρισμένο επιστημονικό περιοδικό, επιστήμονες διαπιστώνουν ότι, τελικά, τα τροπικά δάση της Βραζιλίας εκπέμπουν περίπου 20% περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από όσο απορρόφησαν την προηγούμενη δεκαετία.[1]  

Η Ευρώπη δεν έμεινε αλώβητη. Οι καταστροφικές δασικές πυρκαγιές, συνηθισμένο φαινόμενο στην Νότια Ευρώπη (Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Ελλάδα και Βαλκανικές χώρες),  έφτασαν στα βόρεια, με την Σουηδία να γνωρίζει το 2018 την καταστροφική μανία τους. Η χώρα, για να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή αναγκάστηκε να ζητήσει βοήθεια, με αποτέλεσμα την ενεργοποίηση του μηχανισμού βοήθειας της Ε.Ε.

Η Ελλάδα γνωρίζει μεγάλες καταστροφές από τις δασικές πυρκαγιές. Κάθε χρόνο καταγράφονται χιλιάδες «συμβάντα»[2], όπως καταγράφονται στα ανοικτά δεδομένα που δημοσιεύονται  στην ιστοσελίδα του Πυροσβεστικού Σώματος.

συνολικά πάνω από 115.000 δασικές και αγροτοδασικές πυρκαγιές η, δε, συνολική καμένη έκταση ανέρχεται σε 7.790.890 στρέμματα[3].

Η ετήσια έκθεση της Ε.Ε[4]. εκφράζει την ανησυχία της και επισημαίνει ότι, η «κλιματική αλλαγή εξακολούθησε να επηρεάζει τη διάρκεια και την ένταση του κινδύνου πυρκαγιών στην Ευρώπη».

Τα προειδοποιητικά σήματα είναι πολλά, ενώ, και η «μετανάστευση» των δασικών πυρκαγιών προς Βορράν, είναι πλέον ανησυχητική.  Επιστήμονες από το Ηνωμένο Βασίλειο εκφράζουν την ανησυχία τους γιατί οι δασικές πυρκαγιές αναμένεται να είναι υψηλής επικινδυνότητας απειλή για την χώρα τους, λόγω της κλιματικής αλλαγής. Το ΝΟΟ[5], αναλύοντας στοιχεία από τους δορυφόρους του, διαπίστωσε ότι, η εποχή των πυρκαγιών στην Σιβηρία, άρχισε φέτος νωρίτερα[6].

Η Ελλάδα, το 2020, γνώρισε τον μεγαλύτερο αριθμό πυρκαγιών, μέχρι σήμερα, δεκαετίας, όπως διαπιστώνεται και στο παρακάτω διάγραμμα.

Οι μισές πυρκαγιές του 2020 (49,2%)  εκδηλώθηκαν σε δάση ή δασικές εκτάσεις, ενώ, οι υπόλοιπες σημειώθηκαν σε αγροτικές (25%) και εκτάσεις χαμηλής βλάστησης (24%)[7].  Η άνοδος στο πλήθος των συμβάντων είναι σαφής. Το συμπέρασμα το οποίο αβίαστα βγαίνει είναι ότι, χρειάζεται αλλαγή στην νοοτροπία στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Η λέξη κλειδί είναι ΠΡΟΛΗΨΗ.

Δυστυχώς, η πρόσφατη εμπειρία από την μεγάλες πυρκαγιές του καλοκαιριού έδειξαν ότι, η Ελλάδα συνεχίζει να πλήττεται από μεγάλες ή μικρές πυρκαγιές. Το δε 2021 φαίνεται ότι θα ξεπεραστούν οι αριθμητικές επιδόσεις του προηγούμενου έτους.  Για παράδειγμα το πλήθος των συμβάντων που σημειώθηκαν νωρίς έδειξαν τις διαθέσεις. Μόνο κατά τον Απρίλιο του 2021 σημειώθηκαν πάνω από 1400 μικρές ή μεγάλες πυρκαγιές με σημαντικές καταστροφές, όσον αφορά τις καμένες εκτάσεις. Στο ξεκίνημα της αντιπυρικής περιόδου το 2021 σημειώθηκε η μεγάλη πυρκαγιά στα Γεράνεια Όρη Κορινθίας-Αττικής. Μια πυρκαγιά που ανήκει στο 1% των μεγαλύτερων πυρκαγιών, όσον αφορά την καμένη δασική έκταση, ξεπερνώντας ακόμα και τις μεγάλες πυρκαγιές του 2007 στην Πελοπόννησο[8].

Η αντιπυρική περίοδος που τελείωσε την 31.10.2021, κατατάσσει την χώρα μας στην 1η θέση ως προς την καταστροφικότητα των πυρκαγιών. Αποδεικνύεται περίτρανα ότι, η  δασική προστασία δεν αναγνωρίζει ούτε «βασική» αντιπυρική περίοδο, ούτε μέσα, ιδιαίτερα εναέρια,  που έρχονται εκ των υστέρων, ενάμιση μήνα μετά την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, ούτε με έκτακτες συσκέψεις μετά την καταστροφή, απλά για επικοινωνιακούς λόγους ή με σχέδια επί χάρτου, που αποδεικνύονται εκ του αποτελέσματος, αναποτελεσματικά. Η κλιματική αλλαγή,  σε παγκόσμιο επίπεδο, οξύνει την σφοδρότητα και συχνότητα και των δασικών πυρκαγιών, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σαν άλλοθι για την κάλυψη της άρνησης της πραγματικότητας και των ευθυνών του κράτους.

Πρέπει να τονιστεί, όμως, ότι η λήξη της αντιπυρικής περιόδου, δεν σημαίνει και την λήξη των δασικών πυρκαγιών. Σύμφωνα με τον επίσημο λογαριασμό του Π.Σ. στο twitter, τις πρώτες 2 εβδομάδες του Νοεμβρίου καταγράφηκαν πάνω από 440 δασικές πυρκαγιές! Επιπρόσθετα, το Πυροσβεστικό Σώμα αντιμετώπισε, επιτυχώς, μεγάλη πυρκαγιά στο νησί της Τήνου, που ξέσπασε την 20.11.2021[9]. Η πυρκαγιά, βεβαίως, αντιμετωπίστηκε επιτυχώς, αφού, ενισχύθηκαν οι τοπικές δυνάμεις του Π.Σ. με αποστολές από την Άνδρο και την Αττική[10]. 

Η αντιμετώπιση των πυρκαγιών δεν είναι μόνο η καταστολή και τα σχετικά, προς διανομή κονδύλια,  πρέπει κύρια, να κατευθύνονται στην Πρόληψη. Αυτό σημαίνει  παρεμβάσεις και εκτεταμένες αλλαγές σε οργάνωση, διαδικασίες και συστήματα, χρησιμοποίηση  μοντέλων  επιχειρησιακής  προσομοίωσης, εκπαίδευση  μόνιμου και εποχικού προσωπικού, καλύτερος  συντονισμός  της Διοίκησης και των εμπλεκόμενων φορέων, χρήση νέων τεχνολογιών. Ακόμα χρειάζεται διαρκής ενημέρωση για τις πολιτικές και επιστημονικές εξελίξεις και κατάλληλη αναπροσαρμογή των σχεδιασμών επί χάρτου.

Πρόληψη σημαίνει:

  • Διερεύνηση αιτιών και ανάλυση στατιστικών
  • Ευαισθητοποίηση  και ενημέρωση των πολιτών
  • Νομοθετικά μέτρα
  • Διαχείριση του Δάσους (το 90% των ελληνικών δασών δεν έχουν διαχειριστικά σχέδια)
  • Αντιπυρικός (προκατασταλτικός) σχεδιασμός
  • Προκατασταλτικά  έργα (αντιπυρικές ζώνες, δεξαμενές, δασικοί δρόμοι κ.α)
  • Σύστημα  εκτίμησης κινδύνου
  • Περιπολίες στα δάση
  • Συστήματα εντοπισμού  πυρκαγιών από το έδαφος, αέρα  και διάστημα με χρήση σύγχρονης τεχνολογίας.

Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, εκπονήθηκε Εθνική στρατηγική για τα Δάση, εκδόθηκε ΚΥΑ για συνεργασία Δασικών Υπηρεσιών και Πυροσβεστικής και σχέδιο πρόληψης δασικών πυρκαγιών με προσλήψεις δασολόγων και δασοπόνων. Επίσης «έτρεξε» πρόγραμμα του ΟΑΕΔ για κοινωφελή εργασία στα Δάση. Όλα αυτά σταμάτησαν επί  Ν Δημοκρατίας.

Δεδομένου ότι,

  • Ο πολυδιαφημισμένος νόμος  4662/2020, περί αναδιάρθρωσης του ΠΣ και της ΠΠ, βρίσκεται  σε αδράνεια. Η κυβέρνηση, αξιοποιώντας και σ’ αυτό το σημείο την πανδημία, ανέστειλε την εφαρμογή του Ν. 4462/20 με ΠΝΠ του Μαρτίου 2020 και δεν εξέδωσε εδώ και ένα χρόνο τις κανονιστικές διαστάσεις, που απαιτούνται. Σήμερα, η αντιπυρική περίοδος σχεδιάζεται με νόμους του 2003 και πεπαλαιωμένα σχέδια.
  • Απεδείχθη η παντελής έλλειψη σχεδίων ΠΡΟΛΗΨΗΣ, βασικό στάδιο της Πολιτικής Προστασίας. Εκ των υστέρων, μεσούσης της αντιπυρικής, ανακοινώθηκε επικοινωνιακά, παρουσία του κ. Μητσοτάκη, το σχέδιο Δρυάδες για 18 περιοχές της Αττικής (αργότερα έγιναν 23), σε περιοχές μείξης δάσους και οικιστικού ιστού. Τα «απομεινάρια» της Μήδειας (Φεβρουάριος 2021), κομμένα δένδρα και βιομάζα δεν είχαν συλλεγεί αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάφλεξης, ειδικά σε υψηλές θερμοκρασίες καύσωνα.
  • Καθημερινά, σχεδόν, δημοσιεύονται επιστημονικές παρατηρήσεις και  άρθρα τα οποία προσθέτουν νέα δεδομένα στην πορεία ενίσχυσης της κλιματικής αλλαγής και της παγκόσμιας υπερθέρμανσης.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η τελευταία ανακοίνωση του ΝΟΟΑ[11]    για την παγκόσμια μέση θερμοκρασία  που καταγράφηκε κατά τον μήνα Οκτώβριο[12].
  • Η ΕΕ στην νέα Δασική Στρατηγική διαπιστώνει ότι, «οι ζώνες βλάστησης της Ευρώπης έχουν αρχίσει να μετατοπίζονται προς τα πάνω και βορείως, προκαλώντας τον μετασχηματισμό των δασικών οικοσυστημάτων στις περισσότερες περιοχές. Αυτό σημαίνει ότι πολύ λίγα δάση είτε, δεν θα επηρεαστούν σοβαρά από την κλιματική αλλαγή είτε, δεν θα απαιτήσουν άμεση διαχειριστική δράση για να μειωθεί η τρωτότητά τους στην κλιματική αλλαγή.
  • Μπορεί η κλιματική αλλαγή να ενισχύει ακραία φαινόμενα, ωστόσο μια ευνομούμενη Πολιτεία  οφείλει έγκαιρα να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα. Προσαρμόζοντας τις υποδομές, δημιουργώντας συνθήκες ανθεκτικότητας, υλοποιώντας  πολιτικές ΠΡΟΛΗΨΗΣ και μηχανισμό αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών σε ετοιμότητα, αλλά, και σχέδιο βραχείας και μακράς αποκατάστασης των περιοχών που πλήττονται.
  • Η νέα Δασική Στρατηγική της ΕΕ για την περίοδο μετά το 2020[13] ορίζει σαφώς ότι, «η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή απαιτεί επίσης επενδύσεις στην πρόληψη καταστροφών, την ετοιμότητα, την αντίδραση και την αποκατάσταση των δασών μετά από καταστροφές».
  • Η διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος είναι ευθύνη απέναντι στις ερχόμενες γενεές και τον Πλανήτη γενικότερα, που υφίσταται τις συνέπειες της επελαύνουσας Κλιματικής Κρίσης.

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

  1. Τί μέτρα άμεσης απόδοσης πρόκειται  να ληφθούν και ποιο το χρονοδιάγραμμα, ώστε να εκδοθούν τα αναγκαία σχέδια αποτελεσματικής  πρόληψης και αντιμετώπισης  φυσικών καταστροφών, αφού τα υπάρχοντα (ΔΡΥΑΔΕΣ, ΙΟΛΑΟΣ κλπ) κρίθηκαν ανεπαρκή;
  2. Τί μέτρα άμεσης απόδοσης πρόκειται να ληφθούν και ποιο το χρονοδιάγραμμα, ώστε να ανανεωθεί το υπάρχον νομικό πλαίσιο λειτουργίας της Πολιτικής Προστασίας και να μην λειτουργεί πλέον με παρωχημένα σχέδια περασμένων δεκαετιών;
  3. Πέραν του εξαγγελθέντος προγράμματος ΑΙΓΙΣ, που αφορά εξοπλισμό Πολιτικής Προστασίας  2020-2023, θα κατευθυνθούν πόροι για κάλυψη αυξημένων αναγκών σε προσωπικό, καθώς  και σε επενδύσεις στην πρόληψη καταστροφών, στην ετοιμότητα, αντίδραση  και αποκατάσταση δασών μετά από καταστροφές;

Παραπομπές:

[1] Nature Climate Change volume 11, pages 442–448 (2021)

[2] https://www.fireservice.gr/el

[3] https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1737&fbclid=IwAR0xCVOjgszGn5Hd4Y4npd6rUjNcIaJGu72zlaZouZ9D0A4XWORNPdt0AFE

[4] https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC122115

[5] National Oceanic and Atmospheric Administration των ΗΠΑ

[6] https://www.meteo.gr/articles_all_scientific.cfm

[7] https://effis-gwis-cms.s3.eu-west-1.amazonaws.com/effis/reports-and-publications/annual-fire-reports/2020_Annual_reports/Annual_Report_2020_final_topdf.pdf

[8] https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=1745

[9] https://twitter.com/pyrosvestiki/status/1462098461764034563

[10] https://twitter.com/pyrosvestiki/status/1462125252897648643

[11] National Oceanic and Atmospheric Administration των ΗΠΑ

[12] https://www.climate.gov/news-features/understanding-climate/earth-has-fourth-warmest-october-record-2021?fbclid=IwAR0-PRn7vuZ4S1rtCU-h6OPEaGngAk7DrLfqjvMyeLJK8FrUjjB23sYkeUc

[13]COM(2021) 572final/16.07.2021: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52021DC0572

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)