Πρωτολογία και δευτερολογία της Χαράς Καφαντάρη, βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Β2 Δυτικού Τομέα Αθήνας, Αντιπροέδρου της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος και Αν. Τομεάρχη Πολιτικής Προστασίας Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., από τη συζήτηση επίκαιρης ερώτησης στην Ολομέλεια της Βουλής, με θέμα: "Νέο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας"
Ολόκληρη η συζήτηση, εδώ:
Πρωτολογία:
Κύριε Υπουργέ, καλησπέρα. Χαίρομαι που μετά από σαράντα περίπου μέρες από την πρώτη κατάθεση της επίκαιρης ερώτησης βρισκόμαστε εδώ, στη Βουλή να συζητήσουμε το μείζον θέμα της πολιτικής προστασίας, που ειδικά σήμερα στις συνθήκες κλιματικής κρίσης είναι πάρα πολύ σοβαρό και σχετικά με τις πολιτικές πρόληψης, αλλά και σχετικά με την ανθεκτικότητα των συστημάτων.
Κύριε Υπουργέ, βγαίνουμε από μία αντιπυρική περίοδο ιδιαίτερα τραυματισμένοι με 1,4 εκατομμύρια στρέμματα γης να έχουν καεί στην αντιπυρική περίοδο και όλα αυτά έδειξαν, αν θέλετε, την ανεπάρκεια, την προχειρότητα, την κενού περιεχομένου επικοινωνία, θα έλεγα εγώ, της Κυβέρνησης Μητσοτάκη και του προκατόχου σας Υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας σχετικά με την πολιτική προστασία και διαχείριση των κρίσεων. Δυστυχώς όμως αυτό το πνεύμα του προκατόχου σας στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών με τις συνέπειες που προανέφερα πραγματικά συνεχίζεται και σήμερα και συνεχίζεται και τώρα. Και βέβαια οι συνέπειες αυτής της πολιτικής είχαν και τις πλημμύρες, είχαν και όλα αυτά τα οποία βιώνουμε.
Όμως, η λογική των εκκενώσεων ακολουθήθηκε πάρα πολύ στη αντιπυρική περίοδο και στις δασικές πυρκαγιές. Είχε συγκεκριμένα αποτελέσματα. Όμως, βλέπουμε ότι συνεχίζεται αυτή η λογική και φάνηκε και στην πυρκαγιά της Τήνου και στις πλημμύρες στην Ηλεία κ.λπ. Ακόμα και ο χειρισμός του «Μπάλου» στην Αττική με αυτή τη λογική ακριβώς έφερε αποτελέσματα και δείχνει ότι κάτι δεν λειτουργεί σωστά.
Υπάρχει απολογισμός της αντιπυρικής περιόδου, κύριε Υπουργέ; Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη δύο χρόνια τώρα και στην περσινή αντιπυρική και φέτος, δεν παρουσίασε δημόσια έναν απολογισμό της αντιπυρικής περιόδου.
Επίσης, 1,4 στρέμματα δεν είναι λίγα που κάηκαν, όπως και οι συνέπειες του «Ιανού», της «Μήδειας», του «Μπάλου» κ.λπ. Βέβαια, να μην υπάρχουν θύματα. Θα ήθελα να πω, βέβαια, ότι η ανθρώπινη ζωή πάντα είναι πάνω απ’ όλα, αλλά αυτή η λογική που ακολουθήσατε είχε σαν συνέπεια την απώλεια βιοποικιλότητας και κάηκε δασική περιοχή ακόμα και με δύο μποφόρ.
Επίσης, παρατηρήσαμε μια υποβάθμιση του Πυροσβεστικού Σώματος. Όλα γίνονται από την πολιτική προστασία, από το Υπουργείο. Μάλιστα, παλιά, έχουμε ιστορία από τη δράση του Πυροσβεστικού Σώματος τόσες δεκαετίες, σε δύσκολες συνθήκες, χωρίς μέσα, να καταφέρνει μεγάλα αποτελέσματα.
Επίσης, ο προκάτοχός σας χρησιμοποίησε και έναν όρο εν μέσω αντιπυρικής, τον όρο «βασική αντιπυρική περίοδο» -αυτό δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο, βέβαια, είναι κάτι πολύ πρόχειρο- και μας είχε εξαγγείλει σε επίκαιρη ερώτηση που είχα καταθέσει εδώ και για παραγγελίες μέσων, για ελικόπτερα, για τράκτορες κ.λπ. Τα αποτελέσματα, όμως, έδειξαν άλλα πράγματα.
Με τον τελευταίο ανασχηματισμό δημιουργήθηκε το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας με το προεδρικό διάταγμα 70. Μεταφέρεται αρμοδιότητα του Πυροσβεστικού Σώματος από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Οι υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας επίσης μεταφέρονται στο καινούργιο Υπουργείο, διασπώντας την ενιαία πολιτική που χρειάζεται το κλίμα και βέβαια, κάποιες αρμοδιότητες από το Υπουργείο Μεταφορών. Εργαζόμενοι του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα διευκολύνουν, θα εργάζονται και στα δύο Υπουργεία, όπως αναφέρεται, μέχρι το τέλος του 2022.
Είχατε ψηφίσει έναν νόμο -όχι εσείς, η Κυβέρνηση Μητσοτάκη- για την πολιτική προστασία που θα έλυνε όλα τα προβλήματα, τον ν. 4662/2020. Όμως, τέθηκε σε αδράνεια. Λειτούργησε η αντιπυρική περίοδος με νόμους του «Ξενοκράτη» και από την άλλη μεριά, επιλεκτικά χρησιμοποιήθηκαν κάποια άρθρα, το άρθρο 25 και το άρθρο 26, περί έκτακτης ανάγκης και ειδικής κινητοποίησης της πολιτικής προστασίας.
Ουσιαστικά, με την κατάσταση ειδικής κινητοποίησης, σε κάποιες περιοχές -δεκαοκτώ, οι οποίες μετά έγιναν είκοσι τρεις- μπήκαν εργολάβοι, έκαναν έργα κ.λπ.
Σας ρωτάω: Παρελήφθησαν τα έργα από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου σας, όποια έργα έγιναν; Υπάρχει, με βάση το άρθρο 42, η Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνου, η οποία προβλέπεται με τον νόμο;
Τα ερωτήματά μου είναι τρία. Πρώτα απ’ όλα, αν θα αλλάξτε το νομοθετικό πλαίσιο και τι νομοθετικές αλλαγές θα κάνετε στον νόμο, ώστε να αντιμετωπίζει τα προβλήματα.
Το οργανόγραμμα του Υπουργείου ποιο είναι, πραγματικά; Πόσοι υπηρετούν, αποσπασμένοι και μη; Και βέβαια, αν υπάρχουν αποσπασμένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα από άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου, αν επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό του Υπουργείου και αν τηρείται η νομοθεσία στο συγκεκριμένο.
Δευτερολογία:
Κύριε Υπουργέ, φαντάζομαι στη δευτερολογία σας να απαντήσετε στα ερωτήματα που σας έθεσα για τις νομοθετικές πρωτοβουλίες, για το Υπουργείο, για τα θέματα του οργανογράμματος που πρέπει να έχει ένα νέο υπουργείο και για το προσωπικό του. Αλλά πρώτα απ’ όλα θα σας πω ότι είναι σωστός ο εθνικός διάλογος στο μείζον θέμα της κλιματικής κρίσης και της πολιτικής προστασίας, αλλά υπάρχει και μια βάση. Δεν αρχίζουμε από το μηδέν, κύριε Υπουργέ.
Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Είναι από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη μετά τη Συμφωνία των Παρισίων η χώρα μας και από το 2016 έχει σχέδια προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και περιφερειακά σχέδια. Άρα λοιπόν υπάρχει μια βάση που μπορούμε να συνεχίσουμε τον διάλογο και τέλος πάντων να γίνονται ενέργειες. Αυτό είναι το ζητούμενο.
Δεύτερον, αναφερθήκατε, νομίζω, σε Λισαβόνα και Βρυξέλλες όπου πήγατε και κάνατε κάποιες δηλώσεις. Πρώτα απ’ όλα για το Πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ το οποίο είναι αυτό που κατέθεσε και ο κύριος Πρωθυπουργός εδώ στην Ολομέλεια και το οποίο αφορά εξοπλισμούς πολιτικής προστασίας 2020-2028, παραγγελίες νέων μηχανολογικών μέσων, ζητήματα εναέριων μέσων, τεχνολογικού εξοπλισμού και όλα αυτά. Είναι καλά όλα αυτά, αλλά και ο ανθρώπινος παράγοντας και τέλος πάντων η ουσιαστική αναβάθμιση του Πυροσβεστικού Σώματος που εμείς κρίνουμε ότι υποβαθμίστηκε μετά τις τελευταίες πυρκαγιές, είναι ένα σοβαρό ζητούμενο.
Εδώ θα είμαι και πιο συγκεκριμένη. Αυτή τη στιγμή αναφερθήκατε σε δηλώσεις σας ότι θα φέρνουμε πυροσβέστες από τη Βόρεια Ευρώπη να έρχονται στην Ελλάδα όταν έχουμε τις πυρκαγιές και αντίστοιχα Έλληνες πυροσβέστες θα πηγαίνουν. Το λέω σωστά; Και αυτό βέβαια δεν θα γίνεται μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού, γιατί το ξέρετε καλά ότι ο ευρωπαϊκός μηχανισμός αφορά κυρίως εναέρια μέσα.
Εντάξει, αλλά θα γίνεται μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού αυτό; Μέχρι στιγμής δεν ισχύει, όμως, κάτι τέτοιο ή κάνω λάθος και είναι κάτι καινούργιο;
Άσχετα από αυτό, όμως, κύριε Υπουργέ, γιατί δεν εκπαιδεύετε ακόμα περισσότερο στις νέες τεχνολογίες το προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος; Γιατί δεν δίνετε μια λύση σε μια σειρά εργαζομένων στο Πυροσβεστικό Σώμα, ώστε να έχουν και απασχόληση σε δωδεκάμηνη βάση;
Και ερχόμενη τώρα στο άλλο που αναφερθήκατε για τον Μπάλο και λέτε ότι θέλετε να κάνετε καινούργιες δομές, υπάρχουν δηλώσεις σας και για μετεωρολογικές υπηρεσίες στην Πολιτική Προστασία κλπ., γιατί υποτιμάτε τόσο πολύ τον δημόσιο τομέα, τα ερευνητικά ιδρύματα της χώρας, τα πανεπιστήμια; Υπάρχει μια σημαντική βάση, πάνω στην οποία μπορούμε να προχωρήσουμε.
Αυτήν τη στιγμή εγώ θα σας αναφέρω την ΕΜΥ, η οποία έχει μια σειρά μετεωρολογικούς και γεωφυσικούς σταθμούς, οι οποίοι μπορούν να αξιοποιηθούν. Θα αναφερθώ στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών που έχει και συγκεκριμένα προγράμματα, τα οποία δεν χρησιμοποιήθηκαν στην αντιπυρική περίοδο, παραδείγματος χάριν το πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ», το οποίο δίνει και μέσω δορυφόρων συγκεκριμένα στοιχεία για την εξάπλωση μιας πυρκαγιάς κ.λπ..
Γιατί υποτιμάτε -επιτρέψτε μου την έκφραση- τον δημόσιο τομέα και πάτε να δημιουργήσετε καινούργιες δομές; Στο κάτω κάτω υπάρχει και μέσα στον ν. 4662 άρθρο το οποίο μιλάει για δημιουργία ενός επιστημονικού φορέα ή επιτροπής να το πω καλύτερα, στην οποία θα συμμετέχουν από εκπαιδευτικά ιδρύματα, ειδικοί επιστήμονες κ.λπ.. Προχωρείτε σε κάτι τέτοιο;
Δηλαδή, το θέμα είναι να δημιουργήσουμε καινούργιες δομές ή να αξιοποιήσουμε και να αναβαθμίσουμε ήδη τις δημόσιες δομές, ιδρύματα, επιστημονικά όπως είπα, πανεπιστήμια, επιστημονικούς φορείς και να χρησιμοποιήσουμε τη γνώση για το μείζον που θέλουμε;
Φοβάμαι ότι κάπου αλλού... Αν έχω καταλάβει καλά, η δημιουργία νέων δομών, όπως αναφερθήκατε, αν θέλετε, σε δηλώσεις σας κ.λπ., μάλλον πάνε να δημιουργήσουν καινούργια κατάσταση, καινούργιους θεσμούς, πιθανόν για καινούργιες προσλήψεις, τοποθετήσεις «αρίστων» και διάφορα τέτοια.
Αυτά.
