(ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ/ EUROKINISSI)
Λίγες ημέρες πριν φύγει ο Νοέμβριος και πριν μπούμε στον τελευταίο μήνα του 2021 που μας αφήνει με πολλά προβλήματα αλλά και με πικρία έχουμε εξελίξεις που σίγουρα δεν μπορούμε να μην σχολιάσουμε.
Σε αυτό το άρθρο θα ήθελα να αναφερθώ στο ζήτημα των ημερών που είναι η απογραφή.
Την Παρασκευή ανακοινώθηκε και επίσημα μία αναγκαστική θα την έλεγα παράταση στην ηλεκτρονική αυτοαπογραφή εξαιτίας της εξαιρετικά χαμηλής συμμετοχής. Παρά τη μεγαλύτερη χρονική διάρκεια και τη χρήση για πρώτη φορά νέων τεχνολογιών, αλλά και την διαφήμιση μέσω των ΜΜΕ η απογραφή δεν προχώρησε στο χρονοδιάγραμμα που είχε ορίσει το αρμόδιο Υπουργείο.
Πάμε να ρίξουμε μια ματιά στα αίτια.
Επιγραμματικά θα τόνιζα ως μείζον θέμα την ελλιπής ενημέρωση των πολιτών και την ανεπαρκής προετοιμασία που έχουν οδηγήσει σε οργανωτικό χάος ακόμα και σε παραιτήσεις απογραφέων.
Να ξεκινήσω με την οργάνωση… και υπενθυμίζω ότι ήταν απαραίτητη η παράταση καθώς ακόμα χιλιάδες πολίτες δεν έχουν λάβει καν τον φάκελο.
Πιο σοβαρά ζητήματα αναδεικνύουν άλλωστε οι χιλιάδες σε όλη τη χώρα παραιτήσεις απογραφέων, οι οποίοι μπορεί να είχαν απολαβές έως 1000 ευρώ αλλά δεν είχαν σημαντικά εργαλεία όπως την προετοιμασία καθώς η ΕΛΣΤΑΤ με το πετσοκομένο προσωπικό δεν μπόρεσε άμεσα να ανταποκριθεί.
Μέσα σε αυτά και το γεγονός ότι η απογραφή γίνεται εν μέσω πανδημίας και με την ύπαρξη δύσπιστων απογραφέων, γεγονός που εκ των πραγμάτων προκαλεί ενδοιασμούς στους πολίτες.
Μόνο στην Πάτρα, για παράδειγμα, από τους 700 απογραφείς έχουν παραιτηθεί οι 500, όπως αποκάλυψε ο προϊστάμενος της Στατιστικής Υπηρεσίας του νομού Αχαΐας.
Σε πολλές περιοχές της χώρας, ακόμα και σε μεγάλα αστικά κέντρα, απογραφείς δεν έχουν πάρει ακόμη το υλικό στα χέρια τους, ενώ και στις περιοχές όπου έχουν διανεμηθεί τα σχετικά έντυπα, αυτά είτε καταλήγουν στα σκουπίδια, ανάμεσα σε διαφημιστικά, είτε οι πολίτες δεν γνωρίζουν τη διαδικασία που πρέπει να κάνουν για να ολοκληρωθεί η αυτοαπογραφή τους.
Επιπλέον, την ώρα που το κράτος αδυνατεί να ελέγξει αποτελεσματικά τη διαδικασία, εμφανίζονται διάφοροι καλοθελητές, όπως σε μια κωμόπολη της Πελοποννήσου, όπου βρέθηκε ένας λογιστής ο οποίος με το αζημίωτο φυσικά συμπληρώνει τα ερωτηματολόγια των πολιτών, με το απόρρητο βέβαια να κάνει φτερά.
Άλλοι απογραφείς αυτοσχεδιάζουν κάνοντας την κύρια απογραφή με δικά τους έντυπα, τα οποία σκοπεύουν αργότερα να τα περάσουν στο σύστημα. Απογραφείς προχωρούν σε αποστολές μαζικών email διαμαρτυρίας προς τη διοίκηση της ΕΛΣΤΑΤ, ενώ σε μια ιδιαίτερα επικριτική ανακοίνωση ο τομεάρχης Εσωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., Κώστας Ζαχαριάδης, μίλησε χθες για «άριστους» που δεν μπορούν να κάνουν ούτε απογραφή.
«Χωρίς αξιόπιστα στοιχεία δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε τις κατάλληλες κοινωνικές πολιτικές. Χωρίς αξιόπιστα στοιχεία δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πόσα σχολεία χρειαζόμαστε, πόσα νοσοκομεία χειριζόμαστε κ.ο.κ. Με άλλα λόγια, χωρίς σοβαρές μετρήσεις και σωστά δεδομένα, μια χώρα δεν μπορεί να κυβερνηθεί σωστά και δεν μπορεί να υπηρετήσει τις ανάγκες των πολιτών της» υπογραμμίζει η ανακοίνωση.
Και κάτι ακόμα έναν μήνα πριν από την έναρξη της απογραφής πληθυσμού, καμιά καμπάνια για τη σημασία της και τη σωστή συμπλήρωση των δελτίων δεν είχε πραγματοποιηθεί. Ακολούθησαν κάποια σποραδικά σποτ και στις 11 Νοεμβρίου εμφανίστηκε σε βίντεο ο πρωθυπουργός, με σύνθημα «Όλοι μετράμε», να εξηγεί πόσο εύκολη είναι η διαδικασία, αναφέροντας μάλιστα πως «η ηλεκτρονική αυτοαπογραφή, που γίνεται για πρώτη φορά στη χώρα μας, είναι μία ακόμα κατάκτηση του ψηφιακού κράτους».
Είναι όμως τέτοια η... κατάκτηση του ψηφιακού κράτους, που είναι σχεδόν αδύνατο λόγω τεχνικών δυσκολιών να πραγματοποιήσει κανείς τη διαδικασία της αυτοαπογραφής μέσω κινητού τηλεφώνου, ενώ πολλά είναι και τα προβλήματα που καταγράφονται σε ταμπλέτες, ειδικά λογισμικών Android. Σαν να μην έφτανε αυτό, η εφαρμογή σε πολλούς χρήστες δεν ανοίγει σε ορισμένους browsers, βγάζοντας «λάθη» χωρίς αυτά καν να υπάρχουν.`
Από την άλλη πλευρά, όσοι συμπλήρωσαν ήδη ηλεκτρονικά το δελτίο αυτοαπογραφής ήρθαν αντιμέτωποι με ορισμένα ερωτήματα βγαλμένα από το μακρινό παρελθόν, όπως το αν η τουαλέτα βρίσκεται εντός ή εκτός οικίας.
Ερωτήματα μιας άλλης εποχής, που βέβαια αφορούν ακόμα κάποια νοικοκυριά σε παλιά οικήματα, ωστόσο την ίδια στιγμή λείπουν ερωτήσεις για κρίσιμες πληροφορίες, έλλειμμα που φανερώνει μια υπηρεσιακή ανελαστικότητα μπροστά στις σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες.
● Υπάρχει ερώτημα αν κάποια γυναίκα έχει γεννήσει παιδιά. Δεν υπάρχει όμως καμία πρόβλεψη για τις τεκνοθεσίες.
● Δεν μπήκαν ερωτήματα για εθνοτικό αυτοπροσδιορισμό παιδιών μεταναστών που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα.
● Δεν υπάρχει ερώτημα για το βασικό ζήτημα της μητρικής γλώσσας. Ποιον άραγε φοβίζει να μάθει το κράτος πόσα παιδιά ή ενήλικες έχουν ως μητρική την ελληνική;
● Δεν πρόκειται να μάθουμε πόσα παιδιά από αλλοδαπούς γονείς γεννήθηκαν στην Ελλάδα μέσα στην τελευταία δεκαετία και ειδικότερα πόσα απέκτησαν την ελληνική υπηκοότητα μέσα στη δεκαετία 2011-2021.
● Δεν γίνεται καμία ερώτηση για το εισόδημα και το πώς αυτό μεταβλήθηκε μέσα στην τελευταία δεκαετία. Ας μη βιαστεί κανείς να ισχυριστεί πως μέσω taxis το κράτος γνωρίζει το συγκεκριμένο στοιχείο καθώς, εκτός των άλλων, υποτίθεται ότι καταγράφεται εδώ το σύνολο του πληθυσμού, ακόμα και οι παράτυποι μετανάστες και οι άστεγοι, τουλάχιστον έτσι ισχυρίζεται στην ιστοσελίδα της η ΕΛΣΤΑΤ.
● Το ζήτημα της ανεργίας προσεγγίζεται μόνο ως αποτύπωση της στιγμής και όχι σε βάθος δεκαετίας.
● Δεν υπάρχει ερώτηση για το θρήσκευμα, μια ερώτηση που μπορεί να ξεσήκωνε αντιδράσεις, όμως δεν παύει να είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο, απαραίτητο για την πλήρη εικόνα των χαρακτηριστικών του πληθυσμού και τη χάραξη πολιτικής.
● Δεν θεωρήθηκε κρίσιμο το 2021 να υπάρξει ερώτημα για το αν ένα σπίτι διαθέτει υπολογιστή, σύνδεση στο διαδίκτυο και με ποια ταχύτητα (ερώτημα μάλιστα που υπήρχε στις καρτέλες των απογραφέων το 2011).
Απογραφείς σε απόγνωση ζητούν επειγόντως μέτρα
Απογραφείς από όλη την Ελλάδα ζητούν καλύτερη ενημέρωση στους πολίτες και άμεσα μέτρα από την ΕΛΣΤΑΤ για να μην εξελιχθεί σε φιάσκο μια σοβαρή διαδικασία πάνω στην οποία θα μπορούσε να στηριχθεί η πολιτική της επόμενης δεκαετίας και από την οποία διακυβεύονται ακόμα και ποσά ευρωπαϊκών επιδοτήσεων.
Πρόβλημα… εκ θεμελίων
Η απογραφή κτιρίων είναι η βάση πάνω στην οποία στηρίζεται η απογραφή πληθυσμού καθώς εκεί παρουσιάζονται ο ακριβής χάρτης μιας περιοχής και οι βασικές πληροφορίες για την κατοικία. «Η απογραφή κτιρίων δεν έγινε με τον προβλεπόμενο τρόπο, τα τετράγωνα στις πόλεις είναι μεν “στρωτά” και οι συντεταγμένες σαφείς, αλλά οι κατοικήσιμοι χώροι ασαφείς.
Το ίδιο πρόβλημα που έχουν τώρα οι απογραφείς το αντιμετώπισαν πριν από λίγο καιρό οι τομεάρχες. Έγραφαν ό,τι διάβαζαν στα κουδούνια και υπέθεταν τα υπόλοιπα» και ειδικά στην επαρχία καταγράφεται σε σημαντικό βαθμό λανθασμένη εκτίμηση κατοικήσιμων χώρων.
Για να μην κουράζω… Όπως ανέφερα και πριν μιλάμε για μια σοβαρή διαδικασία η οποία αποτυπώνει και αφήνει πίσω της στοιχεία για την πορεία μας και την εξέλιξή μας.
Όταν αυτή αποτελεί βασικό συστατικό δεδομένων για το μέλλον (πχ ΑΤΑΚ. Ταυτότητα κτιρίου, κτηματολόγιο, ΚΑΠ, κτλ) θα πρέπει να δομηθεί με τέτοιο τρόπο που να διασφαλίζει την εγκυρότητα αλλά και την αποτελεσματικότητά της. Αλλιώς τα δεδομένα θα παραποιούνται, τα αποτελέσματα θα είναι λανθασμένα και η χρησιμότητά της θα αποτυγχάνει.
Με πληροφορίες απο την εφημερίδα των συντακτών.
