Άγνωστα και αδημοσίευτα μέχρι σήμερα ντοκουμέντα και φωτογραφίες από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τα Ναζιστικά στρατεύματα, στις 30 Οκτωβρίου 1944, ύστερα από την είσοδο των ανταρτικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ, παρουσιάζονται στην έκθεση με τίτλο “Μέρες Κατοχής-Απελευθέρωσης” που διοργανώνει η Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών ΑρχείωνΜακεδονίας (ΕΔΙΑ) 1940-1974, στο κτίριο αρχιτεκτονικού, στην οδό Αγγελάκη 13.
Η έκθεση ανοίγει για το κοινό την Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 2021 και θα είναι ανοιχτή έως τις 10 Νοεμβρίου 2021, τις ώρες 10π.μ. - 7 μ.μ.
Σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους παρουσιάζεται πλούσιο ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό και ντοκουμέντα απο την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων και την είσοδο των ανταρτών του ΕΛΑΣ στη Θεσσαλονίκη, τις παρελάσεις των ανταρτικών σχηματισμών και των οργανώσεων του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ και της "Εθνικής Αλληλεγγύης" στη Λεωφόρο Νίκης και την Εγνατία οδό. Επίσης δελτία πληροφοριών της Αντίστασης για τις κινήσεις των γερμανικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη, αναφορές της Παμμακεδονικής Επιτροπής του ΕΑΜ, τηλεγραφήματα του Βαγγέλη Βασβανά προς το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ και τους Λεωνίδα Στρίγκο και Μάρκο Βαφειάδη, πληροφορίες για τις οργανώσεις των ταγματασφαλιτών αλλά και ενυπόγραφη παραδοχή των αρχηγών τους για τη βοήθεια που λάμβαναν από τους Γερμανούς κατακτητές. Επίσης παρουσιάζονται στην έκθεση της ΕΔΙΑ Μακεδονίας διαταγές για τη διάταξη των ανταρτικών δυνάμεων γύρω από τη Θεσσαλονίκη, το χειρόγραφο κείμενο της ομιλίας του στρατιωτικού αρχηγού της ΟΜΜ του ΕΛΑΣ, Ευριπίδη Μπακιρτζή κατά την είσοδό του στην πόλη, διαταγές της Πολιτοφυλακής για την τήρηση της τάξης στην απελευθερωμένη Θεσσαλονίκη, πλούσιο υλικό για τη δοξολογία στο ναό της Αγίας Σοφίας για την απελευθέρωση, προκηρυξεις των οργανώσεων Θεσσαλονίκης του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ. Τέλος εφημερίδες της Αντίστασης που εκδίδονταν μυστικά στα χρόνια της Κατοχής στη Θεσσαλονίκης σαλπίζοντας το μήνυμα της ελευθερίας στην υπόδουλη στους Ναζί Μακεδονία.
Το Σάββατο 30 Οκτωβρίου, οπότε συμπληρώνονται 77 χρόνια από την ιστορική επέτειο απελευθέρωσης της πρωτεύουσας του Μακεδονικού ελληνισμού από τα Ναζιστικά στρατεύματα, η ΕΔΙΑ Μακεδονίας θα συμμετάσχει στην επετειακή εκδήλωση που διοργανώνει προς το σκοπό αυτό η ειδική οργανωτική επιτροπή του Δήμου Θεσσαλονίκης, στις 11,30 π.μ., στην αναθηματική στήλη που υπάρχει δίπλα στον Λευκό Πϋργο. Ενώ μετά το τέλος της, η ΕΔΙΑ Μακεδονίας θα πραγματοποιήσει ιστορικό περίπατο σε χώρους-τοπόσημα που συνδέονται με την Κατοχή, την Αντίσταση και την Απελευθέρωση από τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής.
Όπως αναφέρει αναλυτικά στην ανακοίνωσή της η ΕΔΙΑ:
Φέτος, συμπληρώνονται 77 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, στις 30 Οκτωβρίου 1944 από τα Ναζιστικά στρατεύματα Κατοχής, με την καταλυτική επέμβαση των ανταρτικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ που έσωσαν και τις υποδομές της πόλης από την καταστροφή.
Η πόλη μας, αν και υπέστη τα πάνδεινα στη διάρκεια της φριχτής ναζιστικής κατοχής - με αποκορύφωμα τη γενοκτονία των Εβραίων συμπολιτών μας - δεν υποτάχθηκε. Αντίθετα, ένα μόλις μήνα μετά την κατάληψή της, στις 15 Μαΐου 1941, στο σημερνό δήμο Αμπελοκήπων ιδρύθηκε η πρώτη ίσως αντιστασιακή οργάνωση στην Ευρώπη, η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, με την ομότιτλη παράνομη εφημερίδα.
Η Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων Μακεδονίας (ΕΔΙΑ 1940-1974), τιμώντας την επέτειο ‘απολύτρωσης’ της πόλης από το ναζιστικό ζυγό, διοργανώνει:
1. Έκθεση αρχειακού υλικού και τεκμηρίων
2. Ιστορική ξενάγηση σε τοπόσημα της πόλης που συνδέονται με το μεγάλο αυτό γεγονός.
-Η έκθεση με τίτλο «Θεσσαλονίκη, Ημέρες Κατοχής και Απελευθέρωσης» παρουσιάζει πλήθος αρχειακών τεκμηρίων καθώς και άγνωστο μέχρι σήμερα υλικό συνδυασμένα με τεκμηριωμένα αφηγηματικά κείμενα καθοδηγώντας τους επισκέπτες της σε ένα ταξίδι μνήμης και γνώσης . Θα είναι ανοιχτή για το κοινό από τις 27 Οκτωβρίου έως τις 10 Νοεμβρίου 2021 στο ισόγειο του κτιρίου Αρχιτεκτονικής του Δήμου Θεσσαλονίκης (οδός Αγγελάκη 13).
-Η ιστορική ξενάγηση θα πραγματοποιηθεί την ημέρα της επετείου της Απελευθέρωσης, το Σάββατο 30 Οκτωβρίου 2021, στις 11.00 το πρωί, αμέσως μετά την απότιση φόρου τιμής στους απελευθερωτές της πόλης μαχητές του ΕΛΑΣ, στην αναθηματική στήλη που βρίσκεται στη «Λεωφόρο 30ης Οκτωβρίου 1944» - μεταξύ Λευκού Πύργου και Βασιλικού Θεάτρου – με σημείο εκκίνησης την αναθηματική στήλη.
Στις εκδηλώσεις θα τηρηθούν απαρέγκλιτα όλα τα ισχύοντα υγειονομικά μέτρα κατά της πανδημίας
Η «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ (Ε.Δ.Ι.Α.) ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1940-1974» ιδρύθηκε στις 2/11/2000 στο Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης από αγωνιστές/τριες της Αντιφασιστικής και Αντιδικτατορικής Αντίστασης, εκπαιδευτικούς, πανεπιστημιακούς δασκάλους, δημοσιογράφους και πολίτες που ασχολούνται με τη Δημόσια Ιστορία.
Στόχος μας δεν είναι μόνο η διάσωση, συλλογή, μελέτη ντοκουμέντων και μαρτυριών για την περίοδο 1940-’74, αλλά και η δημόσια παρουσίασή τους, ώστε η ιστορική μνήμη να παραμένει ζωντανή και επισκέψιμη, ιδιαίτερα απέναντι σε όσους επιχειρούν να την σβήσουν ή να την παραχαράξουν, μετατρέποντας τους θύτες σε θύματα.
«Φτάνει πια ο κακός ο λύκος, όλη η αλήθεια στα παιδιά!» (Μ. Αναγνωστάκης)
