to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Οχι στους εξοπλισμούς. Με καθαρές θέσεις

Η Αριστερά πρέπει να εμψυχώσει ένα νέο αντιπολεμικό κίνημα, ένα κίνημα εναντίον των εξοπλισμών. Πρέπει να φιλοτεχνήσει το πρόσωπο και να προβάλει την ιδέα ενός νέου πατριωτισμού. Ενός δραματικά επίκαιρου και πραγματικού πατριωτισμού, ριζικά διαφορετικού από τον παρωχημένο της Δεξιάς.


Οι εξοπλισμοί είναι σαν τον άνθρωπο που κυνηγάει τη σκιά του. Οσο κι αν τρέχει, ποτέ δεν θα τη φτάσει. Και η Ελλάδα την κυνηγά, ξοδεύει και ξοδεύεται συνεχώς. Στα 200 χρόνια ιστορίας της, μία και μόνη φορά απέδωσαν οι επενδύσεις σε όπλα. Στους Βαλκανικούς Πολέμους. Και τότε όμως στο πλαίσιο μιας συμμαχίας βαλκανικής και ευρωπαϊκής. Ωστόσο τον βράχο του Σίσυφου τον σπρώχνει στην κορυφή του λόφου αενάως. Ποτέ οι δαπάνες για τους εξοπλισμούς δεν θα είναι αρκετές. Τα όπλα συνεχώς απαξιώνονται και νέα, ακριβότερα οπλικά συστήματα παίρνουν συνεχώς τη θέση τους. Δεν υπάρχει τέλος και δεν θα υπάρξει.

Υπάρχουν παράπλευρα κέρδη από την πολεμική βιομηχανία; Στην Αμερική που οδηγεί την κούρσα η επιχείρηση πόλεμος δημιούργησε και τη διαστημική τεχνολογία και εισήγαγε την εφαρμοσμένη πληροφορική. Εδώ όμως καταναλώνουμε όπλα. Δεν παράγουμε. Εδώ αφαιρούμε από την έρευνα πόρους για να αγοράσουμε όπλα. Η Ελλάδα, αναλογικά, είναι πρώτη στην Ευρώπη σε πολεμικές δαπάνες και τελευταία σε ερευνητικές.

Αναμφίβολα το αμυντικό πρόβλημα της Ελλάδας προσδιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη γεωγραφική της θέση και τις απρόβλεπτες επιδιώξεις της Τουρκίας. Αλλά δεν υπάρχει γεωγραφικός ντετερμινισμός. Προσδιορίζεται από τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε στην Ελλάδα τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ως απειλές και προκλήσεις και επίσης μέσα από την ακαμψία ενός εθνικού κανόνα για τα λεγόμενα εθνικά δίκαια, ο οποίος δεν δίνει κανένα χώρο για διαπραγματεύσεις και διαιτησία. Κυρίως το αμυντικό πρόβλημα γίνεται κατανοητό μονοσήμαντα και αποσπασματικά. Αλλά η άμυνα μιας χώρας δεν εξαρτάται μόνο από τους εξοπλισμούς της. Εξαρτάται από το συνολικό της σφρίγος και την αντοχή της. Ενα αδύναμο κορμί με ένα βαρύ δόρυ θα καταρρεύσει.

Η Ελλάδα δεν έχει σταθεί ακόμη στα πόδια της από τις προηγούμενες κρίσεις. Τη σκιάζουν οι τεράστιες καταστροφές του καλοκαιριού που οφείλονται στην κλιματική κρίση. Από πολλούς δείκτες φαίνεται ότι ο κόσμος έχει εισέλθει σε μια νέα οικονομική κρίση, η οποία θα πλήξει περισσότερο μια τραυματισμένη χώρα όπως η Ελλάδα. Αντιπαραθετικά, η Τουρκία έχει τετραπλάσιο εθνικό εισόδημα από το ελληνικό. Το εξωτερικό της χρέος είναι περίπου το ένα τρίτο του ΑΕΠ της (39,5%), ενώ το ελληνικό χρέος είναι υπερδιπλάσιο του ελληνικού ΑΕΠ (205%), από τα τρία υψηλότερα στον κόσμο.

Η τουρκική οικονομία διαθέτει μεγαλύτερη εσωτερική ανθεκτικότητα από την ελληνική και μικρότερη εξάρτηση από τις διεθνείς ροές και τον τουρισμό. Για όλους αυτούς τους λόγους ο στόχος υπεροπλίας ή και ισοπλίας με την Τουρκία είναι ανέφικτος. Πόσο μπορεί να αντέξει η Ελλάδα σε μια κούρσα εξοπλισμών; Το κόστος της κλιμάκωσης δεν μπορεί να το σηκώσει η χώρα. Πρόκειται για μια ανορθολογική πολιτική. Και επίσης για μια αιτία διαφθοράς. Νωπή η μνήμη του Τσοχατζόπουλου. Το πανίσχυρο λόμπι των πολεμικών βιομηχανιών εξακολουθεί να λειτουργεί και να επηρεάζει όχι μόνο όσους καθορίζουν τις αμυντικές δαπάνες αλλά διαμορφώνουν και το κλίμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων (ΜΜΕ κ.λπ.). Κορυφαίος υπουργός του ΠΑΣΟΚ μού έλεγε κάποτε ότι και μόνο η σκόνη πάνω στα κιβώτια όπλων είναι χρυσοφόρα. Οσο υψηλότερες οι πολεμικές δαπάνες τόσο περισσότερη η σκόνη και τόσο μεγαλύτερη η διάχυση της διαφθοράς.

Ως προς την ελληνογαλλική συμφωνία, πέραν του ανέφικτου της αμυντικής συνδρομής σε διαφορές που αφορούν τη θάλασσα (γιατί ποια χώρα θα μπει σε περιπέτειες για τα 12 μίλια και τις βραχονησίδες;), προβάλλεται το επιχείρημα ότι πρόκειται για την άμυνα της Ευρώπης απέναντι στην Τουρκία, μετά τον προσανατολισμό των ΗΠΑ προς τον Ειρηνικό. Πρόκειται για παραμύθια.

Πρώτον, δεν θα εγκαταλείψουν οι ΗΠΑ τη Μεσόγειο, λόγω και Ισραήλ. Δεύτερον, η Τουρκία λειτουργεί συμπληρωματικά στην αμερικανική στρατηγική στην περιοχή. Τρίτον, δεν είναι ευρωπαϊκή απόφαση η συμφωνία με τη Γαλλία. Δεν προήλθε από καμιά διαβούλευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο και οι Ευρωπαίοι την ξεπέρασαν με ειρωνικά σχόλια πως πρόκειται για μια συμφωνία στο στιλ εκείνων του 19ου αιώνα! Τέλος, η Αμερική επιστρέφει και μάλιστα με την επικείμενη συμφωνία διευρύνοντας τον χρόνο χρήσης των βάσεών της και τις ίδιες τις βάσεις της στην Ελλάδα.

Πού έχει οδηγήσει έως τώρα η πολιτική εξοπλισμών και συμμαχιών αντιπαράθεσης με την Τουρκία; Σε συμφωνίες με τον δικτάτορα της Αιγύπτου Σίσι, με το σκοτεινό καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας και με τον Νετανιάχου. Δυστυχώς, και επί της προηγούμενης κυβέρνησης (με την απίστευτη περιπέτεια του αγωγού EastMed). Με παρόμοιες συμμαχίες, η Ελλάδα χάνει τα ηθικά της ερείσματα ως ευρωπαϊκής και δημοκρατικής χώρας, όταν οι ηγέτες της συναγελάζονται με δολοφονικά καθεστώτα. Θριαμβεύει ο κυνισμός. Με ποια ηθικά ερείσματα θα καταγγείλει τον Ερντογάν;

Το ελληνικό αμυντικό πρόβλημα επομένως δεν μπορεί να συλληφθεί παρά σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Τι στοιχίζει περισσότερο στη χώρα συνολικά και σωρευτικά: οι εξοπλισμοί από τις παρατεταμένες διαφορές ή οι διαπραγματεύσεις, η προσφυγή στη Χάγη χωρίς την αδιαλλαξία περί μίας και μόνης διαφοράς, ακόμη οι λελογισμένες και σταθμισμένες υποχωρήσεις και συμβιβασμοί; Βέβαια οι κυβερνήσεις βάζουν στη ζυγαριά του εθνικού οφέλους το δικό τους κομματικό όφελος. Η επίκληση των εθνικών κινδύνων για κομματικούς λόγους είναι το παλιότερο και ποιο συνηθισμένο παιχνίδι στην Ελλάδα. Η διαφορά όμως μιας υπεύθυνης από μια δημαγωγική κυβέρνηση είναι αυτή. Μπορεί να αντιταχτεί στις ακραίες φωνές, δείχνοντας το πραγματικό όφελος της χώρας.

Για μια ολοκληρωμένη σύλληψη του αμυντικού προβλήματος πρέπει να αναπροσδιορίσουμε την έννοια της αμυντικής πολιτικής. Ας σκεφτούμε δημιουργικά, πρωτότυπα: Από πού προέρχονται οι κίνδυνοι για τις σύγχρονες κοινωνίες; Από πού προέρχονται οι κίνδυνοι για την Ελλάδα; Από την Τουρκία ή από την κλιματική κρίση; Ποια είναι η χειροπιαστή μας εμπειρία; Οι Τούρκοι μάς καίνε κάθε καλοκαίρι; Οι Τούρκοι φταίνε για τις πλημμύρες, για τους καύσωνες, για τη μόλυνση του περιβάλλοντος; Οι Τούρκοι φταίνε για τη χειρότερη διαχείριση της πανδημίας; Οι Τούρκοι φταίνε για τα υπερπλήρη νοσοκομεία όπου ο κόσμος πεθαίνει χωρίς βοήθεια; Οι Τούρκοι φταίνε για τον κόσμο που συνωστίζεται εν καιρώ πανδημίας στα υπόγεια μετρό και στις σχολικές αίθουσες;

Δεν είναι πια καιρός να γίνει αυτό το ιστορικό βήμα να σκεφτούμε με άλλους, πραγματικούς όρους τι σημαίνει η άμυνα μιας κοινωνίας; Πώς θωρακίζονται οι κοινωνίες; Πώς θα γίνουν ανθεκτικές στους κινδύνους αυτής της εποχής; Πώς μπορεί κανείς να ολοφύρεται για την κλιματική κρίση και να ξοδεύει για κλιματοκτόνα όπλα; Ως πότε αυτή η αναχρονιστική αντίληψη της αμυντικής πολιτικής θα μας τυραννά και θα απομυζά την ικμάδα αυτής της κοινωνίας; Ως πότε η τυραννία των εθνικών στερεότυπων;

Τέλος, για την Αριστερά. Η εναντίωση στους εξοπλισμούς βρίσκεται στον πυρήνα της αριστερής ταυτότητας από τον καιρό του Ζαν Ζορές, από τον καιρό που ιδρύθηκαν τα μεγάλα σοσιαλιστικά κόμματα. Και στη δική μας, την ελληνική Αριστερά, η ΕΔΑ δεν πρωτοστατούσε στο αντιπολεμικό κίνημα, στο κίνημα του αφοπλισμού; Για ποιο λόγο μαρτύρησε ο Γρηγόρης Λαμπράκης; Τι έγραφε το πανό που κρατούσε καθώς βάδιζε στον Μαραθώνα; Το κίνημα της Ειρήνης δεν δημιούργησε τους Λαμπράκηδες; Γιατί πενθήσαμε τον Θεοδωράκη τις προάλλες; Πού πήγε αυτή η κληρονομιά σήμερα; Η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν ένα σημαντικό βήμα. Θα μείνει όμως μετέωρο ή στα ελληνοτουρκικά θα ακολουθήσουν δυο βήματα πίσω; Η Αριστερά πρέπει να εμψυχώσει ένα νέο αντιπολεμικό κίνημα, ένα κίνημα εναντίον των εξοπλισμών. Πρέπει να φιλοτεχνήσει το πρόσωπο και να προβάλει την ιδέα ενός νέου πατριωτισμού. Ενός δραματικά επίκαιρου και πραγματικού πατριωτισμού, ριζικά διαφορετικού από τον παρωχημένο της Δεξιάς.

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)