Απαντώντας στην Επίκαιρη Ερώτηση που κατέθεσε ο βουλευτής Επικρατείας και Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, Πάνος Σκουρλέτης, ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Στέλιος Πέτσας, από το βήμα της Βουλής παρέπεμψε το θέμα στους γενικότερους μηχανισμούς ελέγχου, ενώ υπερασπίστηκε τις πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης, οι οποίες δημιουργούν τις συνθήκες για την εμφάνιση τέτοιων φαινομένων.
Σαφής ήταν ο Πάνος Σκουρλέτης, που τόνισε ότι οι κάτοικοι στον δήμο κινδυνεύουν να επιβαρυνθούν με μεγάλα ποσά και το υπουργείο Εσωτερικών οφείλει να αναλάβει τον εποπτικό του ρόλο στη συγκεκριμένη περίπτωση, η οποία φαίνεται να μην είναι η μοναδική, αλλά να επαναλαμβάνεται σε σειρά δήμων σε όλη τη χώρα, όπου επιλέγονται προτάσεις με τους ίδιους μελετητές και αναδόχους, εγείροντας σοβαρά ερωτηματικά.
«Δεν ιδρώνει το αυτί» του υπουργείου Εσωτερικών από το γεγονός ότι η υπόθεση του οδοφωτισμού στον Δήμο Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας έχει οικονομικές διαστάσεις που εμφανώς χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης, ενώ ενδέχεται να προσλαμβάνει και πανελλαδικό χαρακτήρα, τόνισε ο Πάνος Σκουρλέτης
Ταυτόχρονα, εντόπισε τις τεράστιες πολιτικές ευθύνες της κυβέρνησης, που στην αρχή της θητείας της έσπευσε να νομοθετήσει έτσι ώστε, στις Οικονομικές Επιτροπές των δήμων, να διαμορφώνονται πλειοψηφίες που δεν αντανακλούν τις πραγματικές αντιπροσωπεύσεις στα δημοτικά συμβούλια, με αποτέλεσμα οι επιτροπές να «μετατρέπονται σε μηχανισμό αντιδημοκρατικής επιβολής εις βάρος των δημοτικών συμβουλίων, που είναι τα όργανα τα οποία πρέπει να αποφασίζουν».
Στην περίπτωση του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας, οι αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου διαμόρφωσαν μια πρόταση πολύ οικονομικότερη, από αυτή της ανάθεσης σε ιδιώτη που εμφάνισε και προωθεί ο Δήμαρχος, αλλά αγνοήθηκαν. Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ανέφερε ενδεικτικά: «ένας δήμος, στον οποίο για επτά χρόνια ανατίθεται σε μια ιδιωτική εταιρεία να συντηρεί τον οδοφωτισμό, γιατί να έχει την αντίστοιχη υπηρεσία; Εκεί, λοιπόν, το πηγαίνετε. Θέλετε να δημιουργήσετε τους όρους της απαξίωσης των συγκεκριμένων υπηρεσιών, να συνταξιοδοτηθούν, να φύγουν, να μην υπάρχουν και να γίνει απλά και μόνο ένα γραφείο ανάθεσης δουλειών ο κάθε δήμος. Αυτό είναι το μοντέλο σας».
Ο Πάνος Σκουρλέτης τόνισε σε άλλο σημείο των παρεμβάσεών του στη Βουλή, απευθυνόμενος στον εκπρόσωπος της κυβέρνησης: «Στο όνομα της κυβερνησιμότητας των δήμων δεν μπορείτε να δημιουργείτε συνθήκες αντιδημοκρατικής επιβολής απόψεων εις βάρος των πλειοψηφιών των δημοτικών συμβουλίων -κι εδώ έχουμε μια τέτοια περίπτωση- ούτε βεβαίως να δημιουργείτε συνθήκες οι οποίες, ενδεχομένως, να οδηγούν σε οικονομικά σκάνδαλα. Αυτό, λοιπόν, είναι το πρώτο μεγάλο λάθος που κάνατε ως κυβέρνηση, διότι η υπόθεση της κυβερνησιμότητας πρέπει να εδράζεται πρώτα από όλα σε νομιμοποιημένες πολιτικές, κοινωνικές και δημοτικές πλειοψηφίες. Μέσα στην ίδια την κοινωνία».
Στην πρωτολογία του, ο Πάνος Σκουρλέτης επεσήμανε:
Κύριε υπουργέ, στις 3 Ιουλίου του τρέχοντος έτους σας κατέθεσα μια ερώτηση στην οποία δεν δεήσατε να απαντήσετε, με αφορμή την υπόθεση του ηλεκτροφωτισμού του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας. Θα μου πείτε, έχει τόσο μεγάλη σημασία μια συγκεκριμένη περίπτωση; Ναι, φαίνεται ότι έχει. Φαίνεται ότι έχει μεγάλη σημασία η συγκεκριμένη περίπτωση, διότι δεν είναι η μόνη. Σήμερα σε μια σειρά δήμους στην Ελλάδα επιχειρείται να υπάρξει μια έμμεση ιδιωτικοποίηση του οδοφωτισμού μέσω προγραμμάτων ΣΔΙΤ. Προσέξτε, αυτό μπορεί να είναι μια επιλογή για εσάς, που αντιλαμβάνεστε τους δήμους με έναν συγκεκριμένο ρόλο και χαρακτήρα, που θέλετε να συρρικνώνονται οι αρμοδιότητές τους, ο κοινωνικός τους χαρακτήρας. Που θέλετε να τους μετατρέψετε σε Ανώνυμες Εταιρείες οι οποίες να μοιράζουν δουλειές από εδώ και από εκεί. Το θέμα είναι ότι αυτή η επιλογή φαίνεται να γίνεται -προκύπτουν σοβαρά ερωτήματα- με όρους αδιαφάνειας. Διότι σε μια σειρά δήμων πανελλαδικά, έχουμε τον ίδιο μελετητή και τον ίδιο ανάδοχο.
Στην προκειμένη περίπτωση του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας, υπάρχει το εξής φαινόμενο: Έχουμε μία εισήγηση από την Οικονομική Επιτροπή του δήμου, να υπάρξει η ανάθεση σε συγκεκριμένο ανάδοχο, η οποία κοστίζει τρεις φορές περισσότερο από την μελέτη που κάνουν οι υπηρεσίες του ίδιου του δήμου. Υπηρεσίες υπάρχουν. Οι εργαζόμενοι κατέγραψαν τις ανάγκες του δήμου σε οδοφωτισμό. Το κοστολόγησαν με βάση τις τιμές της αγοράς. Και ξαφνικά, εμφανίζεται μια επιλογή του δημάρχου -αυτό, επαναλαμβάνω, δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο- η οποία είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από την εκτίμηση της συγκεκριμένης υπηρεσίας, είναι δε και μεγαλύτερη από τη μελέτη που είχε γίνει με τον προηγούμενο δήμαρχο.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Πρώτα απ’ όλα, γιατί έχετε τεράστιες ευθύνες ως κυβέρνηση, με τους όρους αδιαφάνειας που θεσπίσατε, σε σχέση με το να λαμβάνονται συγκεκριμένες αποφάσεις στις οικονομικές επιτροπές, οι οποίες έχουν συγκεκριμένες πλειοψηφίες και τελικά, μετατρέπονται σε μηχανισμό αντιδημοκρατικής επιβολής εις βάρος των δημοτικών συμβουλίων, που είναι τα όργανα τα οποία πρέπει να αποφασίζουν. Δεν έχει υπάρξει προηγούμενο στην Αυτοδιοίκηση με αυτό που συμβαίνει τώρα, όχι μόνο με τα συγκεκριμένα ζητήματα -σχεδόν στο σύνολο των ζητημάτων- αυτή η υποβάθμισή τους. Και αυτό οφείλεται στις αρχικές διατάξεις που ψηφίσατε ως κυβέρνηση επί Υπουργίας του κ. Θεοδωρικάκου και τις οποίες εσείς, παρότι φέρατε ένα καινούργιο νόμο, σταθήκατε μόνο στο θέμα του εκλογικού συστήματος και αφήσατε ανέγγιχτη αυτή την αντιδημοκρατική λειτουργία.
Το αποτέλεσμα ποιο είναι; Οι πολίτες της Νέας Φιλαδέλφειας και σε δεκάδες άλλους δήμους θα πληρώσουν το κόστος αυτής της μη χρηστής διαχείρισης του δημοσίου χρήματος.
Έχετε ευθύνη, κύριε υπουργέ. Έχετε ευθύνη με βάση τον εποπτικό ρόλο που προβλέπει το Σύνταγμα για εσάς. Εποπτεύετε τους δήμους της χώρας. Βεβαίως, υπάρχει η οικονομική και η διοικητική αυτοτέλεια. Πρέπει να τη σεβόμαστε. Όμως, υπάρχει και ένας εποπτικός ρόλος. Εσείς ως Κυβέρνηση, ενώ είχατε έτοιμο θεσμικό πλαίσιο, με συγκεκριμένες προδιαγραφές, για να υλοποιήσετε τον ελεγκτή νομιμότητας -ήταν μία διάταξη η οποία προβλεπόταν στον νόμο «Κλεισθένης», που είχε ψηφιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση-, το αφήσατε ανενεργό. Να, λοιπόν, αυτή τη στιγμή που σαν «μανιτάρια το φθινόπωρο» αναφύονται προβλήματα κακής διαχείρισης, μη χρηστής διαχείρισης.
Έχετε και μία άλλη υποχρέωση, τον ν. 4412/2016 περί δημοσίων συμβάσεων, ο οποίος σας καλεί να λειτουργήσετε με βάση τις αρχές της οικονομικότητας, της αποδοτικότητας, της αποτελεσματικότητας. Τι σκοπεύετε, λοιπόν, να κάνετε μπροστά σε αυτήν την περίπτωση; Θα αφήνετε αυτό το «ωραίο ζευγάρι» μελετητών και αναδόχων, των πολύ συγκεκριμένων, να λειτουργούν εις βάρος των πολιτών; Τελικά, πιστεύετε ότι η Αυτοδιοίκηση απλά και μόνο μετατρέπεται σε ένα αιρετό γραφείο ανάθεσης δουλειών ή πρέπει, τελικά, να βασίζεται ο ρόλος της, ιδιαίτερα στα ζητήματα του οδοφωτισμού, στην αντίληψη, στην πρακτική της ανταποδοτικότητας; Ο κόσμος πληρώνει δημοτικά τέλη, για να παίρνει ισόποση προσφορά υπηρεσίας και όχι για να κερδίζουν κάποιοι εις βάρος τους.
Νομίζω ότι το θέμα είναι πάρα πολύ σοβαρό. Πρέπει να παρέμβετε. Ήδη η Επιτροπή Ανταγωνισμού, από τις 8 Ιουνίου -κάτι υπέπεσε στην αντίληψή της- διενεργεί ελέγχους σε μια σειρά από δήμους. Σας καταθέτω και κάποια από τα πολλά δημοσιεύματα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, που αναφέρονται ακριβώς στη συγκεκριμένη περίπτωση.
* * *
Παίρνοντας ξανά τον λόγο, ο Πάνος Σκουρλέτης ανέφερε:
Κύριε υπουργέ, στο όνομα της κυβερνησιμότητας των δήμων δεν μπορείτε να δημιουργείτε συνθήκες αντιδημοκρατικής επιβολής απόψεων εις βάρος των πλειοψηφιών των δημοτικών συμβουλίων -κι εδώ έχουμε μια τέτοια περίπτωση- ούτε βεβαίως να δημιουργείτε συνθήκες οι οποίες, ενδεχομένως, να οδηγούν σε οικονομικά σκάνδαλα. Αυτό, λοιπόν, είναι το πρώτο μεγάλο λάθος που κάνατε ως κυβέρνηση, διότι η υπόθεση της κυβερνησιμότητας πρέπει να εδράζεται πρώτα από όλα σε νομιμοποιημένες πολιτικές, κοινωνικές και δημοτικές πλειοψηφίες. Μέσα στην ίδια την κοινωνία.
Για να σας αντιστρέψω ένα παράδειγμα που κατά κόρον χρησιμοποιήσατε, δήμαρχοι οι οποίοι είχανε 14% στον πρώτο γύρο να έχουν την απόλυτη πλειοψηφία στις Οικονομικές Επιτροπές, που δεν τη διαθέτουν στα δημοτικά συμβούλια. Ο νόμος Θεοδωρικάκου προσπάθησε να εμποδίσει την προγραμματική συνεργασία των παρατάξεων ακυρώνοντάς την και είπε ότι «μπορείτε μόνο να συνεργαστείτε αν συγχωνευτείτε κάτω από την παράταξη του δημάρχου». Δεν υπάρχει πιο ολοκληρωτική και πιο αντιδημοκρατική επιλογή από αυτή που έχει γίνει επί των ημερών σας στην Αυτοδιοίκηση. Και αυτό, δυστυχώς –τι να κάνουμε;- ή θα το αλλάξετε ή θα σας συνοδεύει παντού.
Είναι, βέβαια, πολύ κοντά στην αντίληψή σας και στον τρόπο που λειτουργείτε. Το περίφημο «επιτελικό κράτος», το οποίο χαρακτηρίζεται από έναν απόλυτο συγκεντρωτισμό, υποτιμώντας πια και τα ίδια τα στελέχη και τους υπουργούς της κυβέρνησης, πολύ δε περισσότερο έχετε γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων σας την Αυτοδιοίκηση. Και μην κοιτάτε που αυτή τη στιγμή σάς κάνουν τη χάρη οι άνθρωποι, οι οποίοι προέρχονται από τον δικό σας τον χώρο. Όμως, αυτή η αφωνία των αιρετών σήμερα, η οποία έχει πολιτικό χαρακτήρα, μέχρι πότε νομίζετε ότι θα συνεχιστεί;
Εδώ, λοιπόν, υπάρχουν πάρα πολύ σοβαρά ζητήματα. Προσέξτε: Το θέμα της ενεργειακής εξοικονόμησης είναι μείζον ζήτημα. Το αντιλαμβάνεστε. Το αντιλαμβάνεστε την εποχή της ακρίβειας του ηλεκτρικού ρεύματος, την εποχή της κλιματικής κρίσης. Είναι προτεραιότητα, δεν μπορεί να γίνει πεδίο κερδοσκοπίας για συγκεκριμένες επιχειρήσεις. Δεν μπορεί για άλλη μια φορά να επιβεβαιώνεται ο δικός σας κανόνας, η δικιά σας άποψη -όχι η προσωπική, της κυβέρνησής σας- που θέλετε ακόμα και τα ζητήματα της υγείας, της κλιματικής κρίσης, της ενεργειακής εξοικονόμησης να τα βλέπετε μέσα από τους κανόνες της αγοράς και της κερδοσκοπίας. Της ανεξέλεγκτης αγοράς.
Σας λέω, λοιπόν, ένας δήμος, στον οποίο για επτά χρόνια ανατίθεται σε μια ιδιωτική εταιρεία να συντηρεί τον οδοφωτισμό, γιατί να έχει την αντίστοιχη υπηρεσία; Εκεί, λοιπόν, το πηγαίνετε. Θέλετε να δημιουργήσετε τους όρους της απαξίωσης των συγκεκριμένων υπηρεσιών, να συνταξιοδοτηθούν, να φύγουν, να μην υπάρχουν και να γίνει απλά και μόνο ένα γραφείο ανάθεσης δουλειών ο κάθε δήμος. Αυτό είναι το μοντέλο σας. Αυτό είναι, όμως, το τέλος της Αυτοδιοίκησης. Άρα, μιλάμε για πολιτικές απόψεις και αντιλήψεις. Κατάλαβα από την απάντησή σας ότι δημιουργείτε μια ομπρέλα προστασίας σε τέτοιου είδους πρακτικές.
Όσον αφορά το τελευταίο θέμα, για την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Σημειωτέον ότι ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ήταν μέχρι και το 2015 διορισμένος και επιλογή της Κεντρικής Κυβέρνησης. Εμείς κάναμε μια μεταβατική διαδικασία ανοιχτής αξιολόγησης, το ΑΣΕΠ ανέλαβε και μέσω διαδικασιών ΑΣΕΠ προκρίθηκαν όσοι ήταν οι αντίστοιχα εγγεγραμμένοι στο Μητρώο και κατέχουν σήμερα τη θέση του αποκεντρωμένου. Όμως, είδατε ότι ακόμα και στα θέματα των πυρκαγιών, γι’ αυτό κάνατε κάποιες συγκεκριμένες αλλαγές. Πήρατε τις υπηρεσίες κάτω από το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Άρα, όλοι έχουμε αντιληφθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις η παρουσία της Αποκεντρωμένης λειτουργεί ως τροχοπέδη.
Τα πρώτα, λοιπόν, βήματα έγιναν επί των δικών μας ημερών, όπου πήραμε συγκεκριμένες υπηρεσίες στο Υπουργείο Εσωτερικών, που αφορούσαν την ιθαγένεια και υπηρεσίες που ήταν σε άμεση συσχέτιση με το ΥΠΕΣ τις πήραμε και τις «κρεμάσαμε» κάτω από το Υπουργείο. Κάποιες αρμοδιότητες πρέπει να τις δώσουμε στην αιρετή Περιφέρεια. Όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ακριβώς η κατανόηση των προβλημάτων του ελέγχου της νομιμότητας -και όχι της σκοπιμότητας, όπως πολλές φορές γινόταν από τους αποκεντρωμένους- επέβαλε τη λειτουργία του Ελεγκτή Νομιμότητας. Το ψηφίσαμε, προσδιορίσαμε συγκεκριμένα κριτήρια και χαρακτηριστικά, από ποιους να αποτελείται και όταν ήρθατε ως κυβέρνηση το βάλατε στον «πάγο». Αυτή είναι η δική σας, μεγάλη πολιτική ευθύνη.
