Πόσοι γνωρίζουν τον καθοριστικό ρόλο που παίζει το Ρεύμα του Κόλπου στο κλίμα της δυτικής Ευρώπης; Μάλλον είναι περισσότεροι από εκείνους που ξέρουν ότι πλέον υπάρχει μεγάλος κίνδυνος η κυκλοφορία του να επιβραδυνθεί ή να διακοπεί με συνέπειες που οι εξειδικευμένοι επιστήμονες των κλιματικών φαινομένων δεν θέλουν καν να σκέφτονται... Συνέπειες που μπορεί να κάνουν την ταινία οικολογικής καταστροφής «Μετά την επόμενη μέρα» του Ρόλαντ Έμεριχ να μην μοιάζει τόσο επιστημονικής φαντασίας. Ή τόσο μακρινό ενδεχόμενο.
Στην ταινία αυτή του 2004, που βασιζόταν στο βιβλίο «The coming global superstorm» (1999), ένας επιστήμονας προειδοποιεί ότι αν η τήξη των πάγων διακόψει το Ρεύμα του Κόλπου, οι συνέπειες στο παγκόσμιο κλίμα θα είναι ολέθριες. Κάτι που δεν αργεί να γίνει πραγματικότητα καθώς έρχονται τα πάνω κάτω στον πλανήτη, με τη Νέα Υόρκη να πλημμυρίζει και να παγώνει και τη θερμοκρασία να κατρακυλά δέκα βαθμούς ανά δευτερόλεπτο στον Καναδά, στη Σκωτία και τη Ρωσία, ενώ στο Τόκιο βρέχει χαλάζι σαν πέτρα!
Πριν από λίγους μήνες το κανάλι Just Have a Think, το «κανάλι του κλίματος και της βιώσιμης ενέργειας» που εκλαϊκεύει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στο YouTube, θυμόταν το «Μετά την επόμενη μέρα» στην εισαγωγή του επεισοδίου για μία εξέλιξη που αφορά το κλίμα της βόρειας Αμερικής και της δυτικής Ευρώπης. Την επιβράδυνση της ταχύτητας του Ρεύματος του Κόλπου (Gulf Stream) εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου. Πρόκειται γι’ αυτό που οι επιστήμονες ονομάζουν «αποδυνάμωση» των ρευμάτων. Τέτοιου είδους φαινόμενα «αποδυνάμωσης» διαταράσσουν τις κλιματικές συνθήκες οδηγώντας, όλο και συχνότερα, σε ακραία καιρικά φαινόμενα.
Ο καθηγητής της Φυσικής Ωκεανογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και συγγραφέας του βιβλίου «Αποχαιρετώντας τον πάγο» (όπου περιγράφει πόσο απειλεί τον πλανήτη το λιώσιμο των πάγων της Αρκτικής) Πίτερ Γουάνταμς εξηγεί το φαινόμενο της «επιβράδυνσης» μιλώντας για την «αρχή μιας κλιματικής αναστάτωσης», καθώς πλέον η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας διαταράσσει το Ρεύμα που στέλνει θερμά ύδατα στον βόρειο Ατλαντικό. Δεν πρόκειται για κάποια καινούργια διαδικασία, καθώς ενδείξεις της παρατηρήθηκαν ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, όμως από τη δεκαετία του 1950 και μετά το φαινόμενο επιταχύνεται. To 2018 το περιοδικό Nature δημοσίευε δύο μελέτες που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας ότι παρατηρείται η σοβαρότερη επιβράδυνση του Gulf Stream εδώ και 1.600 χρόνια!
Πλέον το ίδιο περιοδικό σε σημαντική μελέτη που δημοσίευσε φέτος τον Φεβρουάριο επιβεβαίωσε αυτή την τάση της αποδυνάμωσης του Ρεύματος του Κόλπου εξαιτίας της κλιματικής απορρύθμισης, αποτέλεσμα των ανθρώπινων παρεμβάσεων. Το Ρεύμα δεν μπορεί πλέον να λειτουργεί ως... θερμοστάτης του κλίματος του πλανήτη γενικά και του κλίματος του βόρειου ημισφαιρίου ειδικότερα.
Μάλιστα, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ο Στέφαν Ράχμστορφ του Ινστιτούτου του Πότσνταμ για τις Κλιματικές Επιπτώσεις, παρατηρεί ότι «αν συνεχίσουμε με την υπερθέρμανση του πλανήτη, το Ρεύμα του Κόλπου θα αποδυναμωθεί ακόμη περισσότερο, 34% με 45% έως το 2100», ενώ σήμερα βρισκόμαστε στο 15% σε σχέση με τη δεκαετία του 1950. Αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο, σημαίνει αύξηση των καταιγίδων και των καυσώνων στην Ευρώπη και άνοδο της στάθμης της θάλασσας στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ, προκαλώντας ανεξέλεγκτες πλημμύρες. Αυτά είναι τα κακά νέα. Υπάρχει πάντως και το καλό: στην ταινία το φαινόμενο εξελίσσεται με ρυθμό ημερών, ενώ εμείς έχουμε, έστω περιορισμένο, χρόνο δράσης για να παραμείνει το κλιματικό χάος της πλημμυρισμένης και παγωμένης Νέας Υόρκης (και όχι μόνο) επιστημονική φαντασία.
* Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, εκπρόσωπος για θέματα Κλιματικής Αλλαγής
