Αυτή τη βδομάδα, τη σκυτάλη από τη «μπρουτάλ» προσέγγιση των Κεραμέως-Χρυσοχοϊδη στην αντιμετώπιση των φοιτητικών κινητοποιήσεων την παίρνει με τη σειρά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ως εκ της θέσεώς του, εκείνος δεν ασχολείται με τα τετριμμένα και δεν τηλεφωνεί σε πρυτάνεις στις 10 το βράδυ για να ζητήσει να συμμορφωθούν προς τας υποδείξεις. Ο πρωθυπουργός, ως ιθύνων νους μιας νεοφιλελεύθερης παράταξης, ασχολείται με υψηλότερης τάξεως ζητήματα. Μιλώντας λοιπόν στην εναρκτήρια εκδήλωση του Innovative Greeks, που συνδιοργάνωσαν ο ΣΕΒ και η Endeavor, ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας προτείνει τον ανασχεδιασμό του εκπαιδευτικού μας συστήματος, με ιδιαίτερη έμφαση στα «soft skills».
Ας μεταφράσουμε κατ’ αρχήν τους νεολογισμούς και τα ξενικά σύμπλοκα. Το Innovative Greeks περιλαμβάνει ένα δίκτυο ελληνικών εταιρειών, που φιλοδοξούν να δημιουργήσουν μια κοινότητα καινοτομίας με στελέχη σε μεγάλες επιχειρήσεις, επιτυχημένους startuppers, επενδυτές και ερευνητές, εστιάζοντας στους Έλληνες της Διασποράς. Η ανάπτυξη της καινοτομίας προϋποθέτει βέβαια, πρώτα απ’ όλα, πρωτογενή επιστημονική έρευνα με υψηλό αντίκτυπο, μια δραστηριότητα που υποστηρίζεται ελάχιστα από τον (κρατικοδίαιτο) ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα. Αλλά ας το παρακάμψουμε αυτό προς στιγμή για την οικονομία της συζήτησης κι ας πούμε ότι οι όποιες πρωτοβουλίες λαμβάνονται στον τομέα της διασύνδεσης και της ορατότητας εταιριών που αξιοποιούν ερευνητικά αποτελέσματα είναι χρήσιμες. Το ερώτημα είναι τι σχέση έχει η προώθηση της καινοτομίας με τα λεγόμενα «soft skills».
Στην αργκό της επιχειρηματικότητας -γιατί εκεί ενδημεί ο όρος- «soft skills» πάει να πει ικανότητα να ακούς (Listening), να διαπραγματεύεσαι (Negotiation), να πείθεις (Persuasion), να διαβάζεις τη γλώσσα του σώματος (Reading body language), να λες ιστορίες (Storytelling), να μιλάς σε κοινό (Public speaking) και κάτι τέτοια. Όπως σημειώνει η διακεκριμένη ανθρωπολόγος Bonnie Urciuoli, από το 1990 και μετά, ο ιδανικός εργαζόμενος για τους νεοφιλελεύθερους δεν είναι παρά ένα «πακέτο δεξιοτήτων». Σ’ αυτό το πακέτο, τα «soft skills» αποτελούν βασικό στοιχείο, γιατί λειαίνουν τον δρόμο για την ελαστική εργασία και την αναλώσιμη εργατική δύναμη. «Soft skills» σημαίνει πως να διαχειρίζεσαι υπηρεσίες και προϊόντα, χωρίς να διαθέτεις ιδιαίτερες γνώσεις και πραγματικές δεξιότητες. Σε μια πιο χύδην διάλεκτο, που καταλαβαίνουμε όμως όλοι, αυτό θα το λέγαμε «πως να πουλάς φύκια για μεταξωτές κορδέλες».
Προς επίρρωσιν του παραπάνω, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επεξηγεί ο ίδιος τι εννοεί: «Οποιαδήποτε πληροφορία είναι διαθέσιμη ελεύθερα. Είναι πια ζήτημα κριτικής σκέψης και μάθησης τού πώς να εκφράζεις τον εαυτό σου, μάθησης τού πώς να γράφεις, να συνεργάζεσαι, να μπορείς να ξεπερνάς τις δυσκολίες, να προσαρμόζεσαι στις εξελίξεις». Και συνεχίζει: «Φυσικά, υπάρχει και το ζήτημα της δια βίου κατάρτισης, της απόκτησης δεξιοτήτων μετά το Πανεπιστήμιο, της επανεκπαίδευσης, αυτού που ονομάζουμε «upskilling» ή «reskilling», όπου ο ιδιωτικός τομέας μπορεί επίσης να δώσει προστιθέμενη αξία. Πώς μετατρέπεις έναν απόφοιτο STEM, ο οποίος μπορεί να έχει σπουδάσει Μαθηματικά, σε προγραμματιστή και τι είδους πρόσθετη εκπαίδευση και πιστοποίηση μπορείς να δώσεις σε ένα τέτοιο άτομο, με στόχο να χρησιμοποιήσει τις βασικές επιστημονικές γνώσεις του σε μια πιο παραγωγική κατεύθυνση».
Γλώττα λανθάνουσα τ’ αληθή λέγει. Μεθερμηνευόμενο, το «Οποιαδήποτε πληροφορία είναι διαθέσιμη ελεύθερα» σημαίνει το εξής: «Δεν χρειάζονται αφομοιωμένες γνώσεις, θα βρείτε τις απαραίτητες πληροφορίες στο διαδίκτυο». Αλλά κι εκείνο το «Πώς μετατρέπεις έναν απόφοιτο, ο οποίος μπορεί να έχει σπουδάσει Μαθηματικά, σε προγραμματιστή» είναι ακόμα χειρότερο. Γιατί μας λέει ωμά ότι τους επιστήμονες δεν πρέπει πια να τους καθοδηγούν η περιέργεια και τα ενδιαφέροντα τους, αλλά οι δυνάμεις της αγοράς. Ηλεκτρολόγος-γυναικολόγος δηλαδή, όπως λέγαμε κάποτε.
Κακά τα ψέματα. Οι πρόσκοποι και τα λυκόπουλα γνωρίζουν καλά ότι, άμα βρεθείς στα δύσκολα, το μόνο που σε σώνει είναι τα «hard skills». Δηλαδή να ξέρεις να βρίσκεις τροφή και νερό, να ανάβεις φωτιά, να δένεις κόμπους και να περιποιείσαι τις πληγές σου. Με «Storytelling» δεν γητεύονται ούτε τα φίδια, ούτε οι αρκούδες!
Χωρίς αστεία τώρα: Όσα παρουσιάζει με βαθυστόχαστο ύφος ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας από ‘δω και από εκεί δεν είναι μόνο μια παραμορφωμένη εικόνα των σύγχρονων εκπαιδευτικών αναγκών, αλλά και κάτι που επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα της Δημοκρατίας. Οι νεοφιλελεύθεροι παραπλανούν συστηματικά τους νέους και τις οικογένειές τους, προσφέροντας ασαφείς ή δευτερεύουσας σημασίας δεξιότητες αντί για πραγματική μόρφωση και δωρεάν Παιδεία. Αμόρφωτος ή λειψά πληροφορημένος πολίτης σημαίνει όμως πολίτης που δεν μπορεί εύκολα να διακρίνει τη δημαγωγία από τον προγραμματικό λόγο· πολίτης που χειραγωγείται εύκολα.
Κάτι ο αχαλίνωτος αυταρχισμός, κάτι το παραμύθι, κάτι η χειραγώγηση προσώπων και θεσμών, οδεύουμε με βήμα ταχύ προς τον ορμπανισμό. Ας πούμε λοιπόν μια καινοτόμο ιδέα, που δεν μεταφράζεται εύκολα στα Αγγλικά: Ίτε παίδες Ελλήνων!!
