Την εβδομάδα που μας πέρασε τέθηκε σε δημόσια κοινωνική διαβούλευση, ενόψει της Προγραμματικής Συνδιάσκεψης του Απριλίου, το σχέδιο προγραμματικών θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία (https://www.syriza.gr/article/id/104602/To-schedio-twn-programmatikwn-thesewn-toy-SYRIZA---Proodeytikh-Symmachia.html), το τελευταίο κεφάλαιο του οποίου είναι αφιερωμένο στην εξωτερική πολιτική και άμυνα (https://www.syriza.gr/upload/104609_1.doc), με αναλυτικές αναφορές όχι μόνο στις πρόσφατες εξελίξεις, αλλά και στις αρχές της εξωτερικής πολιτικής, όπως τις αντιλαμβάνεται το κόμμα μας, περιλαμβάνοντας επίσης και κριτική αξιολόγηση της περιόδου της διακυβέρνησης μας.
Επέλεξα να παρουσιάσω στο σύντομο αυτό άρθρο τις θέσεις μας για το Κυπριακό, όχι μόνον λόγω της επικαιρότητας της αναμενόμενης πενταμερούς διάσκεψης, αλλά και γιατί είναι ένα μείζον εθνικό θέμα δεν έχει μέχρι στιγμής τύχει της αντιμετώπισης που πρέπει από την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη: Ο τελευταίος είναι ο μόνος Έλληνας πρωθυπουργός, ο οποίος παρέλειψε να αναφέρει στην ετήσια ομιλία του στον ΟΗΕ το Κυπριακό μεταξύ των προτεραιοτήτων της ελληνικής διπλωματίας! Τα μηνύματα που έστειλε προς κάθε κατεύθυνση η απαράδεκτη αυτή παράλειψη ήταν ακριβώς τα αντίθετα από αυτά που χρειάζονταν σε μία από τις κρισιμότερες στιγμές, όταν η Τουρκία χωρίς καμία πλέον επιφύλαξη μιλά ανοικτά για λύση δύο κρατών και προκαλεί στα Βαρώσια.
Το σχέδιο προγράμματος τονίζει τους κινδύνους που απορρέουν από το κενό στρατηγικής που και στον τομέα αυτό χαρακτηρίζει την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας:
«Η στρατηγική της «μη λύσης» που εδράζεται στην εσφαλμένη αντίληψη ότι ο χρόνος τρέχει υπέρ της Ελλάδας ή της ελληνοκυπριακής πλευράς, οδηγεί στην εδραίωση της διχοτόμησης επί του εδάφους ενώ ενισχύει απόψεις περί Συνομοσπονδίας ή ύπαρξης δύο κρατών.»Το Κυπριακό, σχεδόν μισό αιώνα μετά την τραγωδία του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής, παραμένει μια χαίνουσα πληγή για τον Ελληνισμό. Χωρίς να θέλω να μηδενίσω θετικές εξελίξεις, όπως η αναμφισβήτητη επιτυχία της ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχει η διαδεδομένη αίσθηση, που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα των κειμένων και της εξέλιξης των συσχετισμών, ότι κάθε πέρσι και καλύτερα. Κάθε νέο σχέδιο «επίλυσης», δηλαδή, ήταν και θα είναι χειρότερο από το προηγούμενο. Με άλλα λόγια, ενώ προσεγγίζουμε τα βιολογικά όρια όσων θυμούνται ακόμη το νησί ενωμένο η πολυπόθητη κάθαρση της τραγωδίας δεν φαίνεται να είναι κοντά.
Η διαδικασία της Γενεύης και του Κραν Μοντανά αποτέλεσε μία θετική εξαίρεση στην παραπάνω ζοφερή εικόνα. Είναι αλήθεια ότι δεν κατέληξε σε λύση, ενίσχυσε όμως τις εθνικές μας θέσεις και επανατοποθέτησε το Κυπριακό στις ορθές του διαστάσεις. Για πρώτη φορά τέθηκε στην ατζέντα της διαπραγμάτευσης ως πρωταρχικό το θέμα της ασφάλειας, της αποχώρησης των στρατευμάτων κατοχής και της κατάργησης του αναχρονιστικού καθεστώτος των εγγυήσεων. Τονίσθηκε ότι δεν είναι ανεκτό να διαιωνίζονται ρυθμίσεις που προσιδίαζαν στην περίοδο της αποικιοκρατίας, αλλά είναι πλήρως ασύμβατες με το νέο σύστημα εγγυήσεων του διεθνούς δικαίου των Ηνωμένων Εθνών. Με αυτόν τον τρόπο αναδείχθηκε η διεθνής διάσταση στο κυπριακό ζήτημα, ως πρόβλημα εισβολής και κατοχής όπως τόνισε και ο Αλέξης Τσίπρας κατά τη συνέντευξη τύπου με τον Τούρκο Πρόεδρο, στην Αθήνα τον Δεκέμβριο 2017.
Για τις προοπτικές από εδώ και πέρα το σχέδιο είναι σαφές:
«Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στηρίζει την άμεση επανεκκίνηση των συνομιλιών για δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού -προς όφελος του συνόλου του Κυπριακού λαού, Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων- στη βάση της διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας καθώς και στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ και του πλαισίου Γκουτιέρες που περιλαμβάνει την κατάργηση των εγγυήσεων και την αποχώρηση κατοχικών στρατευμάτων. Η λύση του Κυπριακού με αυτούς τους όρους είναι προϋπόθεση-κλειδί για τη μόνιμη αποκλιμάκωση και ομαλοποίηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, τη σταθερότητα και την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω της συνέχισης των εξορύξεων εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, αλλά και της πρόσφατης απόλυτα καταδικαστέας και παράνομης –βάσει των αποφάσεων του ΟΗΕ- απόφασης για άνοιγμα της παραλίας των Βαρωσίων, πρέπει να αντιμετωπιστεί συντονισμένα και αποφασιστικά σε διπλωματικό επίπεδο.»
Το Κυπριακό δεν είναι διμερές ζήτημα Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά θέμα διεθνούς δικαίου, εισβολής και κατοχής σε ένα κυρίαρχο κράτος, σήμερα μέλος της ΕΕ. Η ανάγκη να επιλυθεί δίκαια και βιώσιμα είναι εθνική ανάγκη, που επιβάλει τον ενδελεχή συντονισμό Ελλάδας-Κύπρου για την διαμόρφωση της στρατηγικής της επόμενης περιόδου, λαμβάνοντας σοβαρότατα υπόψη και την ευρωπαϊκή διάσταση. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα εντείνει την συνεργασία με το ΑΚΕΛ και όσες δυνάμεις της Κυπριακής Δημοκρατίας και τουρκοκυπριακές δυνάμεις υποστηρίζουν με συνέπεια τις ανωτέρω θέσεις.
