Η συμφωνία πρακτικά επικυρώνει τις στρατιωτικές νίκες και τα εδαφικά κέρδη των αζερικών δυνάμεων έπειτα από έξι εβδομάδες φονικών μαχών και ασχέτως εάν προφασίζεται έναν στόχο ειρήνης για την περιοχή, όσο εύθραυστη και εάν θα είναι αυτή, η είδηση της υπογραφής της σπέρνει ήδη ταραχές στο Γερεβάν και ίσως δοκιμάσει ακόμη και τις σχέσεις Ρωσίας - Αρμενίας.
Opposition parties in Armenia protesting against the trilateral agreement on Karabakh in front of the Opera building/Freedom Square in Yerevan today. pic.twitter.com/19QJZKg0wE
— 301 (@301_AD) November 11, 2020
In a night of passion, protest, and anguish, #Armenian demonstrators took to the streets early Tuesday to denounce the peace deal announced overnight by Prime Minister @NikolPashinyan that ended a six-week war over the disputed region of #Nagorno_Karabakh pic.twitter.com/JLo2PEJR4q
— Tehran Times (@TehranTimes79) November 11, 2020
Αφενός η συμφωνία εκλαμβάνεται στην Αρμενία, ως «συνθηκολόγηση» έως και «παράδοση» του θύλακα αφού βάσει αυτής τα αζέρικα στρατεύματα μπορούν να διατηρήσουν τα εδάφη που πήραν κατά τις τελευταίες έξι εβδομάδες της ένοπλης σύρραξης.
Αφετέρου η δήλωση του πρόεδρου του Αζερμπαϊτζάν πως εκτός από την παρουσία ρωσικών στρατιωτικών στην περιοχή, για την διασφάλιση της τήρησης των όρων της συμφωνίας, συμφωνήθηκε να υπάρχει και ανάπτυξη τουρκικών δυνάμεων, προκάλεσε επιπλέον θυμό. Βέβαια λίγο αργότερα η Μόσχα διευκρίνιζε πως δεν θα αναπτυχθούν τουρκικά στρατεύματα αλλά δεν διέψευσε την άλλη αναφορά του αζέρου ηγέτη περί εκπροσώπησης της Τουρκίας από στρατιωτικούς, στην έδρα της ειρηνευτικής δύναμης.
Πέραν των ανοιχτών λογαριασμών της Αρμενίας με την Τουρκία, από τον περασμένο αιώνα και την Γενοκτονία, η Άγκυρα διαχρονικά δηλώνει ανερυθρίαστα πως επιθυμεί τη διάλυση της χώρας και στις τελευταίες εχθροπραξίες έπαιξε πολύ ενεργό ρόλο στηρίζοντας με έμψυχο και άψυχο υλικό τη σύμμαχο της, το Αζερμπαϊτζάν.
Όλα αυτά ήταν πάρα πολλά, όπως φαίνεται, για να τα δεχθεί μια μεγάλη μερίδα Αρμενίων και πλέον κάποιοι ζητούν την παραίτηση του πρωθυπουργού, Νικόλ Πασινιάν. Νωρίτερα εισέβαλαν στη Βουλή ενώ χιλιάδες είναι στους δρόμους.
Ωστόσο, όπως φάνηκε και από τις δηλώσεις του Πασινιάν, στο Γερεβάν πρέπει να ασκήθηκαν σοβαρές πιέσεις για να επιτευχθεί η συμφωνία, προφανώς από τη Ρωσία στην οποία και διαχρονικά υπολογίζει. Αλλά η Μόσχα έχει καταστήσει ξεκάθαρο πως ήθελε αυτή τη «εκκρεμότητα» να κλείσει.
Και φυσικά, η μικρή Αρμενία δεν θα μπορούσε να σταθεί μόνη της απέναντι στο Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία.
Εξάλλου τη Δευτέρα, οι αζέρικες δυνάμεις είχαν φτάσει 15χλμ έξω από την πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, το Στεπάνακερτ. Η πιθανότητα να χαθεί όλος ο θύλακας ήταν ορατός και το Αζερμπαϊτζάν έχει ξεκάθαρη υπεροπλία.
Τα λόγια του Πασινιάν είναι χαρακτηριστικά. «Δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική επιλογή από την υπογραφή της κοινής δήλωσης για κατάπαυσης του πυρός», μια συμφωνία την οποία χαρακτήρισε «οδυνηρή».
«Πήρα αυτή την απόφαση ως αποτέλεσμα μιας βαθιάς ανάλυσης της στρατιωτικής κατάστασης και της εκτίμησης των ανθρώπων που έχουν την καλύτερη γνώση της κατάστασης. Βασίζεται επίσης στην πεποίθηση ότι αυτή είναι η καλύτερη λύση στην κατάσταση που δημιουργήθηκε. Θα γράψω ένα μήνυμα για αυτό τις επόμενες μέρες. Δεν είναι νίκη, αλλά δεν υπάρχει ήττα μέχρι να γνωρίσεις τον εαυτό σου. Δεν θα ξέρουμε ποτέ τους εαυτούς μας και αυτό θα πρέπει να είναι η αρχή της εθνικής μας ενότητας, την εποχή της αναγέννησης».
Την ίδια στιγμή ο ηγέτης του Ναγκόρνο-Καραμπάχ δηλώνει πως η κατάπαυση πυρός ήταν αναπόφευκτη αφού η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και η Ρωσία υπέγραψαν συμφωνία για τον τερματισμό της στρατιωτικής σύγκρουσης στην περιοχή.
Ο Αραγίκ Χαρουτγιουνιάν είπε ότι οι εθνοτικές αρμενικές δυνάμεις έχασαν ορισμένες περιοχές κατά τη διάρκεια έξι εβδομάδων μάχης και οι μονάδες των Αζέρων ήταν κοντά στο Στεπάνακερτ, την πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Οι Αζέροι διατηρούν τα εδάφη που κέρδισαν. Αλλά τι κέρδισαν;
Ουσιαστικά η απόφαση υπογραφής αυτής τη συμφωνίας, όπως επισημαίνουν ρωσικά όσο και δυτικά ειδησεογραφικά δίκτυα, επικυρώνει τις μέχρι τώρα στρατιωτικές νίκες του Αζερμπαϊτζάν - που υπερείχε στρατιωτικά- και τα εδάφη που κέρδισε κατά τον ενάμιση περίπου μήνα των εχθροπραξιών.
Σύμφωνα με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, Αζέροι και Αρμένιοι θα μείνουν στις «θέσεις όπου βρίσκονται» (σ.σ. μέχρι χθες Δευτέρα). Αυτή η φράση, είναι που εξασφαλίζει στο Μπακού την διατήρηση εδαφών σε βάρος των Αρμενίων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Σημειώνεται πως τη Δευτέρα, οι αζέρικες δυνάμεις είχαν φτάσει σχεδόν 15χλμ έξω από το Στεπάνακερτ, την πρωτεύουσα το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, όπως παραδέχεται και ο ηγέτης της χώρας-θύλακα στον Καύκασο.
Πώς λοιπόν ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, να μην κάνει λόγο στις δηλώσεις του, περί «συνθηκολόγησης» των Αρμενίων.
Βέβαια οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν, δεν ανέκτησαν όλο το Ναγκόρνο Καραμπάχ, παρά το ότι ο Αλίεφ υποστήριξε αβάσιμα ότι «είχα πει ότι θα τους διώχναμε από τα εδάφη μας (τους Αρμένιους) σαν τα σκυλιά, και το κάναμε».
Στην πραγματικότητα ανακτήθηκε ο έλεγχος περιοχών γύρω από το Ναγκόρνο Καραμπάχ, στην περίμετρο ασφαλείας που είχαν δημιουργήσει οι Αρμένιοι πριν από περίπου 30 χρόνια. Ενώ το Μπακού απέσπασε επίσης ορισμένα εδάφη μέσα στην περιοχή των αυτονομιστών.
Ο δε Πούτιν ανέφερε ότι οι περιοχές υπό αρμενικό έλεγχο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ θα μείνουν ως έχουν και θα τις συνδέει ένας διάδρομος με την Αρμενία.
Σημειώνεται πως προβλέπεται και ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου, και σορών νεκρών για να γίνουν οι ταφές ενώ οι πρόσφυγες θα επιστρέψουν στα εδάφη τους, με ευθύνη της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες.
