Η είσοδος στην ψηφιακή εποχή επέφερε την εκτεταμένη χρήση των νέων τεχνολογιών σε μια σειρά δραστηριότητες είτε στην σφαίρα της οικονομίας είτε στην κοινωνική ζωή.
Η εμφάνιση του covid 19 και η εξέλιξή του σε πανδημία σε παγκόσμιο επίπεδο έκανε ακόμα πιο επιτακτική την χρήση των νέων τεχνολογιών για την προστασία του πληθυσμού από την μετάδοση του ιού.
Αυτή η εξέλιξη αφορά και τον χώρο της εργασίας, όπου με καταιγιστικό ρυθμό επεκτείνεται η μορφή της τηλεργασίας, χωρίς όρους και όρια.
Η απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην ανατροπή και την αναδιατύπωση εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας, που ήταν κατάκτηση των εργαζομένων και του κινήματος μετά την μεταπολίτευση, η απουσία δράσης ισχυρού συνδικαλιστικού κινήματος, η απόφαση συρρίκνωσης των αρμοδιοτήτων του ΣΕΠΕ, δημιουργεί ασφυκτικά πλαίσια για όρους και κανόνες για την παροχή τηλεργασίας.
Πόσο μάλλον που η ΠΝΠ έχει αναστείλει στην πράξη το άρθρο 2 στο προσάρτημα της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας του 2006-2007.
Οι συνθήκες τις οποίες βιώνουμε με την κυβερνητική πολιτική σ’ όλα τα επίπεδα και την εκ βάθρων ανατροπή της υπάρχουσας νομοθεσίας, δήθεν ως παρωχημένης, υποχρεώνει την Αριστερά σε μία στιβαρή στάση για την υπεράσπιση της υγείας, των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Όσο διαρκεί η πανδημία, για να εφαρμοστεί η τηλεργασία, πρέπει να απαιτείται συμφωνία εργοδοσίας και σωματείου με την συμβολή του γιατρού εργασίας για το ποιος/ποια εργαζόμενος/ -η είναι ικανός/-ή για τηλεργασία ( δεν νομίζω ότι όλοι/όλες οι άνθρωποι με αναπηρία έχουν την δυνατότητα τηλεργασίας με τη μορφή που γνωρίζουμε).
Εξ άλλου τηλεργασία σημαίνει εργασία εκ του μακρόθεν (μακριά από την έδρα της επιχείρησης) και όχι εργασία στο σπίτι.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία, διακεκριμένοι επιστήμονες επισημαίνουν τις επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία των εργαζομένων από αυτή την μορφή εργασίας.
Όταν στις δημόσιες υπηρεσίες και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις υπάρχει ελλιπής εφαρμογή της νομοθεσίας για την διασφάλιση της υγείας των εργαζομένων και απουσία εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου, που εμπίπτουν στην υποχρέωση της εργοδοσίας, πώς στην εκ του μακρόθεν εργασία θα υποχρεωθεί να εφαρμόσει τα απαραίτητα για την διασφάλιση των εργαζομένων?
Πως θα διασφαλισθεί η εργονομία της θέσης εργασίας, για να μην προκληθούν μυοσκελετικά προβλήματα, διάφορες άλλες επαγγελματικές ασθένειες και ψυχοσωματικά προβλήματα από την αποξένωση και την κατά μόνας εργασία?
Το σπίτι είναι η οικογενειακή εστία που συγκεντρώνεται η οικογένεια, που αναπτύσσονται κοινωνικές σχέσεις, που ξεκουράζεται ο/η εργαζόμενος/η μετά από ένα κοπιαστικό ωράριο.
Γιατί πρέπει να μετατρέψουμε την οικογενειακή εστία σε εργασιακό χώρο και να μην αναζητηθούν διαφορετικές λύσεις.
Από πού προκύπτει ότι τηλεργασία σημαίνει δουλειά στο σπίτι?
Η εκτεταμένη εφαρμογή της τηλεργασίας κατά την διάρκεια της καραντίνας είναι μία αναγκαστική λύση, ενέχει όμως και ένα μεγάλο κίνδυνο, κυρίως για τις εργαζόμενες γυναίκες.
Δεν είναι διακριτά τα όρια μεταξύ εργασίας και ανάπαυσης, προκαλείται πρόσθετη κόπωση, η οποία προέρχεται από την ανάγκη να συνδυαστεί η εργασία με άλλες δραστηριότητες φροντίδας στο σπίτι – οικιακές δουλειές, παιδιά, φροντίδα ηλικιωμένων. Ελλείπει η κατάλληλη υποδομή, ώστε να τηρούνται οι κανόνες υγείας και ασφάλειας στην εργασία, για αποφυγή μυοσκελετικών παθήσεων, κλπ.
Η επιλογή αυτή θα πρέπει να γίνεται για συγκεκριμένο αριθμό ημερών την εβδομάδα ή το μήνα, με δικαίωμα επιστροφής στην προηγούμενη εργασιακή κατάσταση, χωρίς παραβίαση του 8/ώρου εργασίας, χωρίς διάκριση σε εργασιακά, ασφαλιστικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα, λαμβάνοντας υπόψη και την εμπειρία άλλων κρατών της Ε.Ε., με ταυτόχρονη δήλωση της στην ΕΡΓΑΝΗ και χωρίς να μπουν σε κίνδυνο τα μειωμένα ωράρια μητέρων και οι γονικές άδειες.
Η ύπαρξη κατάλληλων υποδομών και εργαλείων είναι ευθύνη της εργοδοσίας.
Η εργοδοσία αναλαμβάνει την υποχρέωση για την παροχή της κατάλληλης υποδομής και των εργαλείων που σχετίζονται με την τηλεργασία, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί ο/η εργαζόμενος/η σε συνθήκες τηλεργασίας.
Η Αριστερά όχι μόνο δεν απαλλάσσει την εργοδοσία από τις υποχρεώσεις της, αλλά απαιτεί την πιστή εφαρμογή τους.
Ανάλογα με την έδρα της επιχείρησης και την διαμονή των εργαζομένων, η εργοδοσία δύναται να ομαδοποιεί εργαζόμενους/-ες και να δημιουργεί ανά περιοχή κέντρα τηλεργασίας, με όλους τους κανόνες ασφαλούς εργασίας λόγω covid 19, αλλά και κανόνες σωστής εργονομίας της θέσης εργασίας.
Ακόμα, καλό θα ήταν να προταθεί από την Αριστερά και τα συνδικάτα εργασία 4ημερών με 7ωρη απασχόληση, για να αντιμετωπισθεί και η ανεργία(ήδη στη Ν. Ζηλανδία κάποιες πολυεθνικές εφάρμοσαν το μέτρο και αποδείχθηκε θετικό για εργαζόμενους/-ες και την εργοδοσία).
Επίσης, πρέπει να ληφθεί υπ’ όψη ότι ένας αριθμός εργαζομένων δεν έχει εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες και θα χρειασθεί εκπαίδευση-κατάρτιση, με ευθύνη της εργοδοσίας.
Η τηλεργασία δεν δύναται να θεωρείται επωφελής για το περιβάλλον από την μείωση των μετακινήσεων των εργαζομένων, γιατί τότε πρέπει να αναλογισθούμε το αρνητικό αποτύπωμα για το περιβάλλον από την απόσυρση ηλεκτρονικών υπολογιστών, εκτυπωτών, μελανιού και τις απέραντες χωματερές ηλεκτρονικών σκουπιδιών σε τρίτες αναπτυσσόμενες η υποανάπτυκτες χώρες και την απασχόληση παιδιών για την διαλογή υλικών με τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία τους, την ανάπτυξη τους, ακόμα και την ζωή τους.
Όταν και οπόταν απαλλαγεί ο πλανήτης από την πανδημία και επειδή η Αριστερά δεν μπορεί να αρνηθεί την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, πρέπει η περαιτέρω ψηφιακή ανάπτυξη και η χρήση τους να υπηρετούν τον/την άνθρωπο, να λειτουργούν σε όφελός του/της και όχι την εργοδοσία για την πλήρη ανατροπή των μέχρι σήμερα εργασιακών σχέσεων που αποτελεί σχέδιο των νεοφιλελεύθερων πολιτικών.
Εν τω μεταξύ είναι απαραίτητο να καλυφθεί το νομικό κενό για την τηλεργασία, να υπάρξει νέα Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που θα περιέχει διασαφηνισμένους όρους και προϋποθέσεις και στη συνέχεια κλαδικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας με αντίστοιχο περιεχόμενο.
Προϋποθέτει την ύπαρξη ενός ανεξάρτητου Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, πλήρως στελεχωμένου με το κατάλληλο προσωπικό και με συγκεκριμένες, αυξημένες αρμοδιότητες ελέγχου εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων, της νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, τήρησης ωραρίων, έγκαιρης καταβολής αποδοχών, κλπ.
Και βέβαια η Αριστερά πρέπει να ασχοληθεί σοβαρά με την έκταση των ψηφιακών εφαρμογών, την τεχνητή νοημοσύνη, την υποκατάσταση ανθρώπινων λειτουργιών από εφαρμογές ρομποτικής και την εξέλιξη της ανθρώπινης παρουσίας στον πλανήτη σε σχέση με την τεχνητή νοημοσύνη και τα ρομπότ.
Γιατί πέραν των εργασιακών σχέσεων αναδεικνύονται και μια σειρά ηθικά διλήμματα που χρειάζονται απαντήσεις.
