to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Περί δικαστικής ουδετερότητας και της απόφασης για τη δίκη της ΧΑ

Αύριο είναι η μέρα της δημοκρατίας. Η απόφαση για τη δίκη της Χρυσής Αυγής θα αποτελέσει μια σημαντική στιγμή για το – μόνιμο; – κλείσιμο μιας σκοτεινής σελίδας της πρόσφατης ιστορίας και την αξιοπρέπεια της χώρας και της δημοκρατίας.


Είναι η πρώτη φορά στην πρόσφατη Ευρωπαϊκή ιστορία που ένα «πολιτικό» κόμμα θα καταδικαστεί ως εγκληματική οργάνωση. Η Βουλή θα απαλλαχτεί μόνιμα από το άγος της φασιστικής ύβρεως από την οποία τόσα υπέφερε την προηγούμενη τετραετία. Δεν υπάρχει δημοκράτης που να μην περιμένει την καταδίκη και την αυστηρότερη δυνατή τιμωρία των πρωταιτίων. Αλλά το ερώτημα «γιατί έγινε αυτό στην Ελλάδα;» παραμένει και μόνο η απάντηση του θα ελευθερώσει το μέλλον.

Αλλά αύριο το δικαστήριο καλείται επίσης να υπηρετήσει την τιμή του δικαίου που χάθηκε από την αγόρευση της εισαγγελέως. Εν όψει της απόφασης έχει σηκωθεί λοιπόν μια τεράστια φιλολογία για το κράτος δικαίου και την διάκριση των εξουσιών. Δεν πρέπει να λέμε ότι «Δεν είναι Αθώοι», μας μαλώνουν, ο Ηλίας Κανέλλης και ο Ανδρέας Λοβέρδος, γιατί «ασκούμε πίεση» στο δικαστήριο και υποσκάπτουμε τη διάκριση των εξουσιών. Ξέχασαν τι έλεγαν κατά των δικαστών που έκαναν τη δουλειά τους στην υπόθεση Novartis; Η πολυλογία των δημοσιολογούντων δεν μπορεί να καλύψει το γεγονός ότι οι ιδεολογικές διαφορές εμφανίζονται με έντονο τρόπο στο δίκαιο, στα δικαστήρια και στους δικαστές. Αρκεί να δούμε τι γίνεται στις ΗΠΑ, το ιδανικό κράτος δικαίου για τους εκσυγχρονιστές, με την επιλογή των δικαστών για το Ανώτατο Δικαστήριο. Οι Αμερικάνοι ασχολούνται με την ιδεολογία, πολιτικές προτιμήσεις ακόμη και την θρησκεία της εκλεκτής του Τραμπ Έιμι Κόνεϊ Μπάρετ (Amy Coney Barrett), όπως έγινε και στην προηγούμενη επιλογή του Μπρετ Κάβανο (Brett Kavanaugh). Οι πολιτικές απόψεις των δικαστών αποτελούν τον βασικό λόγο επιλογής ή απόρριψης τους. Η Μπάρετ θα κάνει το δικαστήριο τον μεγαλύτερο υποστηρικτή της «πλουτοκρατίας και της διαπλοκής», γράφει μία εφημερίδα, ενώ άλλη καλωσορίζει την αναμενόμενη ανατροπή της συνταγματικά εγγυημένης ελευθερίας των αμβλώσεων. Κανένας σοβαρός σχολιαστής δεν χρησιμοποιεί τις υποκρισίες των δικών μας περί διάκρισης των εξουσιών και ουδετερότητας των δικαστών για να σιγάσει τους αντιπάλους.

Το δίκαιο δεν διακρίνεται από την πολιτική. Απλά δίνει διαφορετική μορφή στις ιδεολογικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις.  Η εξουσία, η πολιτική και η ιδεολογία αποτελούν αναπόδραστο κομμάτι του. Τα νομικά κείμενα γεμάτα αντιφατικές έννοιες – κανόνας και εξαίρεση, δημόσιο και ιδιωτικό,  ελευθερία και καθορισμός – επιτρέπουν σε καλούς ρήτορες να καταλήγουν σε αντίθετες αποφάσεις με εξίσου πειστική επιχειρηματολογία. Το θεμελιώδες χαρακτηριστικό και η πεμπτουσία του δικαίου είναι τα περιουσιακά δικαιώματα. Η ιδιοκτησία υπήρξε ιστορικά το πρώτο νομικό δικαίωμα και αποτέλεσε το μοντέλο για όλα τα ατομικά δικαιώματα που ακολούθησαν. Αυτή η χρονική και εννοιακή προτεραιότητα διατηρήθηκε στην ιστορία του δικαίου. Οποτεδήποτε το περιουσιακό δικαίωμα ατόμων συγκρούεται με τα οικονομικά δικαιώματα συλλογικοτήτων, τα δικαστήρια τείνουν να  παίρνουν το μέρος της ιδιοκτησίας. Έτσι η περιουσία των κυρίων υπερίσχυσε της ελευθερίας των δούλων και η Αϊτή πλήρωνε αποζημίωση μέχρι το 1980 για την απελευθέρωση των δουλών μετά την επανάσταση και ανεξαρτησία της το 1803. Η ελευθερία των συμβάσεων ανέτρεψε τους πρώτους νόμους για τον περιορισμό των ωρών εργασίας και την απαγόρευση της παιδική εργασίας στα Αμερικανικά δικαστήρια. Αυτή η «αγιοποίηση» της ιδιοκτησίας οδήγησε στην τεράστια αύξηση των ανισοτήτων όπου το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει το 50% του παγκόσμιου πλούτου. Αλλά το σύγχρονο δίκαιο – και το δικαίωμα της ιδιοκτησίας – εγγυώνται την υπάρχουσα περιουσιακή κατανομή, η οποία διατηρεί και γιγαντώνει τις ανισότητες.

Τα σύγχρονα δικαστήρια επανειλημμένα υποστηρίζουν τα «ανθρώπινα» δικαιώματα πολυεθνικών ενάντια στα δικαιώματα πραγματικών ανθρώπων.  Το Συμβούλιο της Επικρατείας ήταν η πιο αποτελεσματική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως θα γίνει και το Αμερικανικό Ανώτατο Δικαστήριο σε κυβέρνηση των Δημοκρατικών (http://www.efsyn.gr/arthro/politikoi-filosofoi-kai-dikastes). Δεν οφείλονται αποκλειστικά οι τάσεις αυτές στην ιδεολογία των δικαστών. Οι δομικές προτεραιότητες του φιλελεύθερου δικαίου αρκούν. Όταν ο Άρειος Πάγος αποφάσισε ότι η μακροχρόνια μη πληρωμή δεδουλευμένων δεν αποτελεί βλαπτική μεταβολή της εργασιακής σύμβασης ακολουθούσε υπαρκτά επιχειρήματα που βγαίνουν μέσα από τις κρυφές ματιές επιθυμίας που η δικαιοσύνη με τα δεμένα μάτια ρίχνει προς τους πλούσιους. Όταν τα δικαστήρια της πολιτικής ανωμαλίας και της χούντας έστελναν τους αγωνιστές στις φυλακές και εξορίες ακολουθούσαν το ισχύον δίκαιο. Το ίδιο θα ακουστεί αύριο αν το δικαστήριο ακολουθήσει την πρόταση της εισαγγελέως. Γι’ αυτό η εγρήγορση του κόσμου είναι τόσο σημαντική. Αύριο παίζονται πολύ περισσότερα και πιο σημαντικά από την ψευδεπίγραφη υποστήριξη της δικαστικής ουδετερότητας.

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)