Η αδιαφορία απέναντι στη δυστυχία και τον πόνο του άλλου είναι ένας από τους παράγοντες που διευκόλυναν ιστορικά τη διάπραξη των χειρότερων εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, με το πιο βάρβαρο παράδειγμα του 20ού αιώνα να αποτελείται από τα εγκλήματα του ναζισμού.

Οι τρόποι διαχείρισης της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης από τις ευρωπαϊκές ελίτ μαρτυρούν την έκταση που έχει πάρει αυτό το είδος συμπεριφοράς απέναντι στην άρνηση ανθρώπινης υπόστασης στον άλλον, στον κατατρεγμένο, στον πονεμένο, στον ανήμπορο, στον πρόσφυγα, στον μετανάστη. Στην Ελλάδα, με την τραγωδία της Μόριας, το «επιτελικό κράτος» της Ν.Δ. έχει προσδώσει στο φαινόμενο αυτό τραγικές ώς εγκληματικές διαστάσεις.

Αυτό που έκανε ο Αντώνης Λιάκος είναι αυτό που θα έπρεπε να κάνουμε όλοι μας, να προσπαθήσουμε να δούμε τα πράγματα από τη σκοπιά των προσφύγων, για να κατανοήσουμε δηλαδή πώς έφτασαν σε μια πράξη τυπικά παράλογη μεν –να κάψουν την φυλακή τους– αλλά που προκύπτει από την απόγνωση του απόκληρου, του ανθρώπου που του στερούμε κάθε δικαίωμα, ιδιαίτερα δε αυτό της επιβίωσης και της αναγνώρισής του ως «ανθρώπου».

Η Ιστορία, αυτή η «κοιλάδα των δακρύων», μας προσφέρει πάμπολλα τέτοια παραδείγματα απεγνωσμένων πράξεων: από τις αυτοκτονίες πλήθους ανώνυμων καταποντισμένων από τις απανωτές οικονομικές κρίσεις και τα προγράμματα λιτότητας έως τους αυτοπυρπολημένους – ας μην ξεχνάμε ότι η «αραβική άνοιξη» ξεκίνησε από την αυτοπυρπόληση ενός απεγνωσμένου εμποράκου.

Ολοι αυτοί που επιτέθηκαν με αγοραίο τρόπο στον Αντώνη Λιάκο προσπαθούν απροκάλυπτα να συγκαλύψουν την εγκληματική και από πολλές απόψεις παράνομη πολιτική της κυβέρνησης στο θέμα των προσφύγων και ιδιαίτερα δε της προστασίας τους από την πανδημία. Συνοπτικά:

η πρώτη νομοθετική πράξη της κυβέρνησης Ν.Δ. που αφαίρεσε τον ΑΜΚΑ, δηλαδή την υγειονομική περίθαλψη από τους πρόσφυγες,
οι παράνομες και σε μερικές περιπτώσεις δολοφονικές επαναπροωθήσεις, παραβιάζοντας την αρχή του non refoulement (μη προώθηση), βασικού πυλώνα της Σύμβασης της Γενεύης,
η άρνηση να ακούσει η κυβέρνηση τις συμβουλές όλων των ανθρωπιστικών και υγειονομικών οργανώσεων από την αρχή της πανδημίας για διασπορά του προσφυγικού πληθυσμού σε μικρές μονάδες ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος των μολύνσεων,
η επίσης παράνομη απόφαση να εκδιωχθούν οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες από τις δομές χωρίς καμιά μέριμνα ούτε για την άμεση επιβίωσή τους ούτε για την ένταξή τους. Από εκεί ξεκίνησαν όλα: με τον Σομαλό αναγνωρισμένο πρόσφυγα που κόλλησε τον ιό στην Αθήνα και τον έφερε πίσω στη Μόρια, και τελικά,
η απαράδεκτη και ρατσιστική απόφαση να κλείσουν όλους μαζί τους πρόσφυγες που είχαν αποδειχθεί θετικοί στον ιό σε μια πρόχειρη αποθήκη χωρίς εξαερισμό, νερό και ρεύμα.
Ενώ για όλες τις άλλες κατηγορίες του πληθυσμού (τουρίστες, γηγενείς) εφαρμόζονται η ατομική απομόνωση και η απόσταση τωνδύο μέτρων. Οταν αυτοί δικαιολογημένα αρνήθηκαν να μπουν σε αυτόν τον επικίνδυνο γι' αυτούς χώρο, ο κίνδυνος διάδοσης του ιού σε όλο το στρατόπεδο ήταν πλέον παραπάνω από ορατός, κάτι έπρεπε να γίνει να αυτοπροστατευτούν. Οταν συνειδητά συμπεριφέρεσαι στον «άλλο» σαν να είναι «αντικείμενο», όταν του αφαιρείς κάθε ίχνος βούλησης και επιλογής, όταν τον οδηγείς στην απόγνωση, το μόνο που του μένει ως πράξη για να αποδείξει ότι «υπάρχει» είναι η αυτοκαταστροφή.

Η συμπαράστασή μας στον Αντώνη Λιάκο είναι απόλυτη.

*καθηγητής πολιτικής κοινωνιολογίας

**καθηγήτρια κοινωνικής ανθρωπολογίας