Το βράδυ της Παρασκευής 19 Ιουνίου 2020 άφησε την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο των Αθηνών ο ποιητής, συγγραφέας και σκηνοθέτης Λευτέρης Ξανθόπουλος. Μια εγχείρηση στην καρδιά είχε επιπλοκές που οδήγησαν στην κατάρρευση των ζωτικών του οργάνων. Ήταν 75 ετών.
Ο Λευτέρης Ξανθόπουλος κατάγονταν από την Καβάλα και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην πόλη. Τις εμπειρίες του αυτές περιγράφει στο βιβλίο του Άγγελος των πρώτων ημερών το οποίο είναι αφιερωμένο στη γενέτειρά του.
Παρά το γεγονός ότι έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αθήνα, ο Λευτέρης Ξανθόπουλος δεν ξέχασε ποτέ την Καβάλα, διατηρούσε ισχυρούς δεσμούς με ανθρώπους της πόλης, ενώ κατά καιρούς συνεισέφερε κείμενά του στα λογοτεχνικά περιοδικά Υπόστεγο και Σκαπτή Ύλη.
Συλλυπητήριο μήνυμα του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου για την απώλεια του Λευτέρη Ξανθόπουλου
«Ο αιφνίδιος θάνατος του Λευτέρη Ξανθόπουλου προκαλεί θλίψη στην κινηματογραφική μας κοινότητα. Ο Λεύτερης Ξανθόπουλος υπήρξε πολυσχιδής καλλιτεχνική φύση: σκηνοθέτης, ποιητής, συγγραφέας κριτικών και θεωρητικών κειμένων για τον κινηματογράφο. Ήταν ανήσυχος πολιτικά, όμως το βλέμμα του ήταν μονίμως ανθρωποκεντρικό.
Οι πρώτες ταινίες του ήρθαν με την άνθιση του ελληνικού ντοκιμαντέρ κατά τη δεκαετία του ’70 («Η ελληνική κοινότητα της Χαϊδελβέργης», «Ο Γιώργος από τα Σωτηριάνικα»). Η μετανάστευση, είτε λόγω οικονομικών συνθηκών, είτε λόγω του Εμφυλίου δεσπόζει θεματικά στο σύνολο σχεδόν του κινηματογραφικού έργου του.
Τα μικρού ή μεσαίου μήκους ντοκιμαντέρ του, όπως και οι μεγάλου μήκους μυθοπλασίες του («Καλή πατρίδα σύντροφε», «Ο δραπέτης») περιστρέφονται γύρω από «ανθρώπους που είναι ξένοι μέσα σ’ ένα ξένο περιβάλλον».
Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στους οικείους του».
Συλλυπητήριο μήνυμα της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη για την απώλεια του Λευτέρη Ξανθόπουλου
«Ο Λευτέρης Ξανθόπουλος που “έφυγε” χθες, ήταν ένας ποιητής που σκηνοθετούσε ταινίες. Άοκνος ερευνητής και ιστοριοδίφης κατέγραψε είτε με την κάμερα, είτε με την πένα του ιστορίες γνωστές αλλά κυρίως άγνωστες, που αντέχουν στο χρόνο γιατί είναι αυθεντικές και αληθινές.
Ανέπτυξε μια ιδιαίτερη, προσωπική “γλώσσα” και τεχνική επηρεάζοντας πολλούς νεώτερους δημιουργούς με το πολυσχιδές και βραβευμένο έργο του, τις δεκάδες ταινίες (μικρού και μεγάλου μήκους) τα ντοκιμαντέρ, τις ποιητικές συλλογές και τα πεζά κείμενά του. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους φίλους του».
Ποιος ήταν ο Λευτέρης Ξανθόπουλος
Γεννήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου το 1945. Φοίτησε στη Νομική σχολή του Πανεπιστήμιου Αθηνών χωρίς να φτάσει ποτέ στο πτυχίο. Κατά το διάστημα 1965-1972 εργάζεται ως υπάλληλος στην Ελληνική Τράπεζα Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΕΤΒΑ). Από το 1972 έως το 1976 σπουδάζει κινηματογράφο στην Αγγλία, στο The London Film School.
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του ήταν η Καλή πατρίδα, σύντροφε η οποία γυρίστηκε το 1985 στην Ουγγαρία και βραβεύτηκε στο 39ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο ενώ η επόμενη Ο Δραπέτης που γυρίστηκε το 1991 συμμετείχε στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών στο 44ο Φεστιβάλ των Καννών. Έχει σκηνοθετήσει ταινίες και ντοκιμαντέρ και έχει τιμηθεί για το σύνολο του κινηματογραφικού του έργου.
Η ταινία του Ο Δραπέτης διδάχτηκε σε σεμινάρια σεναρίου στις σχολές κινηματογράφου του Μονάχου και National Film School στο Λονδίνο. Το 1988, με υποτροφία του αμερικανικού ιδρύματος The Academy for Educational Development και στα πλαίσια του Προγράμματος International Visitor Program – The American Film, μετεκπαιδεύτηκε στις τάσεις και τεχνικές του σύγχρονου κινηματογράφου, σε στούντιο των ΗΠΑ.
Από το 1995 διδάσκει σε ανώτερες σχολές Δραματικής Τέχνης και σε εργαστήρια θεατρικών σπουδών το μάθημα του Κινηματογράφου και της Υποκριτικής στον Κινηματογράφο. Έχει δημοσιεύσει κείμενα και άρθρα στις εφημερίδες Τα Νέα και Ελευθεροτυπία και στα περιοδικά Αντί, Σύγχρονος Κινηματογράφος, Η Λέξη, Εντευκτήριο, Ευθύνη, Νέα Εστία, Σκαπτή Ύλη, Τραμ, Διαβάζω, Υπόστεγο, Οδός Πανός, Αντι-Κινηματογράφος, Νέα Συντέλεια, Το Δέντρο, Πλανόδιον κ.ά.
Το ποίημά του με τον τίτλο Χρονικό, από τη συλλογή Αντίψυχα έχει ανθολογηθεί στο αναγνωστικό «Νεοελληνική Λογοτεχνία» της Β’ Γυμνασίου (Ο.Ε.Δ.Β. 2006). Το 1967 βραβεύονται ποιήματά του στον Γ’ πανελλήνιο ποιητικό διαγωνισμό του περιοδικού Πανσπουδαστική με κριτική επιτροπή τους ποιητές Νίκο Γκάτσο, Γιάννη Ρίτσο και Νικηφόρο Βρεττάκο.
Το 1972 παραιτείται από την ΕΤΒΑ, εγκαταλείπει στο πτυχίο τις σπουδές Νομικής και αναχωρεί από την Ελλάδα. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ζει σε διάφορες χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης.
Το 1972 εκδίδεται η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Αντίψυχα. Ακολουθούν: Περιπέτειες πλανόδιου σωματοφύλακα ονείρων, Το κόκκινο δωμάτιο, Σήκωσε το κεφάλι σου πατέρα, Η ορμή του νερού και των υδάτων, Άγγελος των πρώτων ημερών (πεζό), Γιατί οι γυναίκες δεν αγαπούν τη βροχή, Η έβδομη βροχή και Γάτες αλλού (μικρές ιστορίες).
