Με το άρθρο του στην προηγούμενη «Εποχή» ο σύντροφος Γ. Μπάλιας επισημαίνει τους καταστροφικούς κινδύνους για το περιβάλλον, λόγω των πληγμάτων που θα δεχτεί το θεσμικό περιβαλλοντικό πλαίσιο από το εκτρωματικό νομοσχέδιο (Ν/Σ).
Όμως στα «έγκατα» του Ν/Σ κρύβεται, επίσης, εντέχνως, μια ακόμη επικίνδυνη μεθόδευση για ένα «νέο μεγάλο φαγοπότι». Αναδύεται προσεκτικά και σταδιακά με μία δήθεν άχρωμη διάταξή του, καμουφλαρισμένη στο άρθρο 115. Περιορίζεται σε μερικές αράδες, έξυπνα γραμμένες, όταν όλα τα άλλα άρθρα και η αιτιολογία τους, είναι άκρως εκτεταμένα και φλύαρα. Λέει: «με την προτεινόμενη ρύθμιση προβλέπεται ότι το Ελληνικό Δημόσιο δύναται να περιορίζει το ποσοστό άμεσης και έμμεσης συμμετοχής του ή των νομικών προσώπων στα οποία συμμετάσχει κατά πλειοψηφία ή ελέγχει άμεσα ή έμμεσα το Ελληνικό Δημόσιο, στο εκάστοτε μετοχικό κεφάλαιο της ΑΔΜΗΕ ΑΕ, προκειμένου να είναι δυνατή η περαιτέρω αξιοποίηση αυτού από το Ελληνικό Δημόσιο». Η διάταξη αυτή δεν σχολιάστηκε δυστυχώς ανάλογα με τη βαρύτητά της.
Η διάταξη καταργεί την αντίστοιχη του άρθρου 42 παραγρ.2 Ν 4389/2016(Α’ 94) στο οποίο αναφέρεται ρητά ότι, «Η άμεση ή έμμεση συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου ή νομικών προσώπων στα ποία συμμετέχει κατά πλειοψηφία, ή ελέγχει άμεσα, στο εκάστοτε μετοχικό κεφάλαιο της ΑΔΜΗΕ ΑΕ δεν δύναται να υπολείπεται του 51%».
Προκάλυμμα, ο ενεργειακός μετασχηματισμός
Η διάταξη αφορά τον ενεργειακό μετασχηματισμό των υποδομών της χώρας, και συνδέεται με ένα μείζον οικονομικό και σημαντικό επενδυτικό πρόβλημα που θα υποστηρίξει την ανάπτυξη του ελληνικού αλλά πανευρωπαϊκού οράματος του ενεργειακού μετασχηματισμού και της απανθρακοποίησης του τομέα της ενέργειας που το συνοδεύει.
Προβλέπει, μέχρι το 2050, να περιοριστεί στο ελάχιστο η χρήση των ορυκτών καυσίμων μέσω της ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων, της ηλεκτροκίνησης στις μεταφορές, της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης στη βιομηχανία, την ενσωμάτωση των ΑΠΕ στην ενεργειακή αγορά ενέργειας -χωρίς τις ακραίες επιδοτήσεις αλλά ως ολοκληρωμένες ενεργειακές υποδομές- τη μείωση του ενεργειακού κόστους και της ενεργειακής κατανάλωσης.
Το σχέδιο αυτό προϋποθέτει την ανάδειξη της αποθήκευσης ενέργειας ως προτεραιότητα, επίσης με τεράστιο κόστος, ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο στοχαστικότητας των ΑΠΕ (της αστάθειάς τους για αδιάλειπτη παραγωγή ενέργειας).
Προϋποθέτει ακόμη τη βέλτιστη εκμετάλλευση του συνοδευτικού καυσίμου, του φυσικού αερίου, ώστε να μειωθεί σημαντικά η ρύπανση με τη χρησιμοποίησή του στα νοικοκυριά και στη βιοτεχνία, αντί στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, που η απόδοσή του είναι κοστοβόρα και ρυπογόνα. Τέλος, προϋποθέτει τη μετατροπή του λιγνίτη σε καύσιμο ασφαλείας για τυχόν ενεργειακές κρίσεις, πολεμικές συγκρούσεις στην ευρύτερη περιοχή, τη μείωση του κόστους του απλού καταναλωτή που θα εξελιχθεί σε συμμέτοχο στη διαχείριση της παραγωγής και της κατανάλωσης ενέργειας κ.ά.
Τα παραπάνω μαζί με το όραμα της Ενεργειακής Ένωσης της Ευρώπης, που προϋποθέτει εκτός από την απανθρακοποίηση, τεράστιες υποδομές στα δίκτυα, στην ανάπτυξη της οριζόντιας παραγωγής ενέργειας, στη βελτιστοποίηση του κόστους παραγωγής, στην αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας που μαστίζει την Ευρώπη και τον οικολογικό μετασχηματισμό για τον οποίο η καθαρή και χαμηλού κόστους ενέργεια αποτελεί θεμελιώδη υποδομή, απαιτεί τεράστιες δαπάνες που πρέπει να καλυφτούν συντονισμένα σε όλη της Ευρώπη. Ήδη έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες.
Οι νέοι σχεδιασμοί στη χώρα μας, ξεκίνησαν από την προηγούμενη κυβέρνηση και η σημερινή θα υλοποιήσει δαπάνες, πάνω από 5 δισ. ευρώ, για να τις ολοκληρώσει, ποσό δυσθεώρητο.
Η ΝΔ σχεδίαζε πριν τις εκλογές …
Η ΝΔ πήρε φόρα σχεδόν πριν κερδίσει τις εκλογές. Πώς να αμφισβητήσεις τις ικανότητές της, όταν οσφραίνεται οικονομικό «ψητό». Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη, απασχολημένος με την προοπτική της δεύτερης τετραετίας, ίσως άφησε εκκρεμότητες και καθυστερήσεις, που τις αξιοποιεί τώρα η ΝΔ, όπως πχ, η καθυστέρηση της διασύνδεσης της Κρήτης με την Ελλάδα που – λόγω και διαφωνιών – το έργο καθυστέρησε απελπιστικά, κατέληξε στις τριβές μεταξύ ελληνικής και ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας και στη συνέχεια διαγράφτηκε από τα έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος – που είναι επιδοτούμενα – με αίτημα, δυστυχώς, της τότε κυβέρνησης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη, υποτίμησε την ταχύτητα που η ΝΔ μετά από μερικούς μήνες στην εξουσία και εν μέσω κορωνοϊού, μπόρεσε να καταθέσει ολοκληρωμένο σχέδιο ενεργειακού μετασχηματισμού, πρώτα με την τροποποίηση του Μακροπρόθεσμου Σχεδίου Ενεργειακού Προγραμματισμού και πρόσφατα με την κατάθεση του εν λόγω Ν/Σ στο θεσμικό ενεργειακό και περιβαλλοντικό πλαίσιο της χώρας αφού, περίπου, πραγματεύεται την ανατροπή του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου και των θεσμικών αναδιαρθρώσεων του ενεργειακού τομέα που προώθησε από το 2016 ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο «καυγάς» για τη μεγάλη διασύνδεση της Κρήτης μεταξύ ενεργειακών ενδιαφερομένων στην Ευρώπη, στην Ελλάδα και στην Κύπρο είχε άλλωστε ξεκινήσει από το 2016 όταν το έργο Κοινού ενδιαφέροντος Euro Asia Interconnector «τεμαχίστηκε» λόγω αδιεξόδων και τριβών των ενδιαφερομένων μερών.
Η ΝΔ, σχεδίασε στα δικά της μέτρα τη νέα ενεργειακή εποχή που έρχεται. Δεν ήταν δύσκολη προσπάθεια, παρόλο που το Ν/Σ αυτό ήταν από τα μεγαλύτερα και πιο συγκροτημένα που έχει καταθέσει η ΝΔ. Διότι, επίσης, στην Ευρώπη κυοφορούνται κατευθυντήριες γραμμές, δεκάδες οδηγίες, συστάσεις και προτάσεις χιλιάδων σελίδων, σχετικά με αυτό το εγχείρημα, ενώ το απαιτούμενο επενδυτικό άνοιγμα του ενεργειακού μετασχηματισμού της Ευρώπης είναι σχεδόν αδύνατο να καλυφθεί από μια μόνη χώρα.
Για αυτό σπεύδουν να νομοθετήσουν ερήμην της κοινωνίας και καθηλωμένης της αξιωματικής αντιπολίτευσης λόγω κορωνοϊού και συνεδρίου ανασυγκρότησης, για να προλάβουν να εδραιώσουν το νέο μεγάλο φαγοπότι των πολλών δισ. ευρώ.
Η ΕΕ ανέχεται
Προφανώς, το σχέδιο επισπεύδεται και από την Ε.Ε. για να αντιμετωπιστούν με καλύτερους όρους και τις απαραίτητες υποδομές, οι νέες προκλήσεις στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο ενεργειακό προσκήνιο. Γι’ αυτό η ενεργειακή ελίτ της Ε.Ε. ανέχεται την τακτική της ΝΔ να ανασκολοπίσει ολόκληρο το περιβαλλοντικό και θεσμικό πλαίσιο, με πρόσχημα την επικαιροποίησή του.
Το πρόγραμμα, πιο συγκεκριμένα, για την αναθεώρηση και επέκταση του διασυνδεδεμένου ήδη με την Ε.Ε Ενεργειακού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδος (ΕΣΜΗΕ) αποτελεί την κορωνίδα, το φιλέτο των έργων, για τον ενεργειακό μετασχηματισμό της χώρας. Στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα ανάπτυξης για την έγκριση του οποίου, συντάχθηκαν 65 εισηγήσεις, αντιρρήσεις, διαφωνίες και αποφάσεις από το 2016 έως σήμερα αναφέρονται προς υλοποίηση οι διασυνδέσεις των Κυκλάδων, νησιών Βορείου Αιγαίου, Δωδεκανήσων. Επίσης, το υπόγειο Κέντρο Υπερυψηλής Αργυρούπολης 400/150/30KV, πολλοί νέοι Υποσταθμοί 150/20KV/400V, νέες Γραμμές Μεταφοράς 400 και 150 KV, υποβρύχια καλώδια υψηλής τεχνολογίας και μεγάλης ισχύος σε μεγάλα βάθη.
Το κόστος της επέκτασης του συστήματος μεταφοράς μαζί με τις νέες απαιτούμενες υποβρύχιες συνδέσεις του με το ΕΣΜΗΕ, ανέρχεται μαζί με το έργο διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής σε περίπου 5 δισ. εκατομμύρια ευρώ. Το πρόγραμμα ενεργειακού μετασχηματισμού δεν περιορίζεται στα δίκτυα μεταφοράς επεκτείνεται και στα δίκτυα διανομής ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ και των μη διασυνδεδεμένων νησιών που πρέπει να αναπτυχθούν για να υποδεχτούν τη νέου τύπου οριζόντια παραγωγή, διεσπαρμένη και μη, ηλεκτρικής ενέργειας, των μικρών παραγωγών/καταναλωτών, τις ενεργειακές κοινότητες και τους ενεργειακούς συμψηφισμούς καταναλωτών κ.ά.
Επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων
Το δυσθεώρητο αυτό πρόγραμμα θα απαιτήσει τεράστια επενδυτικά ποσά, τα οποία είναι υποχρεωμένος να αναζητήσει ο ΑΔΜΗΕ. Αυτή η αναγκαία εξέλιξη απαιτεί δανεισμό ή πώληση μέρους του ποσοστού του κράτους. Για το επικαιροποιημένο πρόγραμμα η ΡΑΕ αναφέρει στην έγκρισή της όρους. «Εάν ο ΑΔΜΗΕ ΑΕ δεν διασφαλίσει την υλοποίηση των επενδύσεων, δύναται να λάβει μέτρα και ένα από αυτά θα είναι να υποχρεωθεί ο ΑΔΜΗΕ σε αύξηση του κεφαλαίου του , που μπορεί να γίνει με πώληση μετοχικού μεριδίου του Δημοσίου του ΑΔΜΗΕ ή με δανεισμό». Εδώ βρίσκεται η σύνδεση των έργων με την πρόβλεψη που θα επικυρωθεί με το άρθρο 115 του Ν/Σ.
Πίσω από αυτό το διαφανές πεδίο κρύβεται η αθέατη ζώνη των συμφερόντων των ενδιαφερομένων για τα έργα εργολάβων, κατασκευαστών υλικών και καλωδίων ειδικά εξαρτήματα υψηλής τεχνολογίας κ.ά. Το άρθρο 115 και όχι μόνον αυτό αποτελεί την είσοδο για το μεγάλο deal που προετοίμασαν, με σκοπό βέβαια την ανάπτυξη, η ΡΑΕ και ο ΑΔΜΗΕ. Το ουσιαστικότερο είναι, η σημερινή στελέχωση στον ΑΔΜΗΕ, που είχε προταθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, να διευκρινίσει αν αυτή η πολιτική είναι βιώσιμη.
Το συμπέρασμα είναι αβίαστο. Η σημερινή κυβέρνηση με φόντο την Ενεργειακή Ένωση της Ευρώπης, την δήθεν πράσινη ανάπτυξη και την απόλιγνιτοποίηση του διασυνδεδεμένου ενεργειακού συστήματος, σχεδιάζει ένα θεσμικό πλαίσιο ενεργειακού μετασχηματισμού της χώρας κομμένο και ραμμένο στα δικά της μέτρα που θα το δεχτεί τελικά η ΕΕ.
