Με την έλευση της πανδημίας επέστρεψε το κράτος. Διπλά: ως δημόσιο σε αντιπαραβολή με το αόρατο χέρι της αγοράς, αλλά και ως εθνική, νομικά κυρίαρχη πολιτειακή οντότητα την οποία για πολλά φερόταν να είχε καταπιεί η παγκοσμιοποίηση.

***

Το κράτος επέστρεψε ως δημόσιο. Τη στιγμή της αλήθειας του ιού καταφάνηκε σε όλους, και χωρίς πολλά-πολλά, ότι μόνη αποτελεσματική καταφυγή, μόνος αποτελεσματικός θεσμός είναι το δημόσιο σύστημα Υγείας - και στην Ελλάδα, και παντού. Ο ιός δεν παρέσυρε μόνο σαχλούς και γραφικούς λαϊκιστές του οικονομικού υπερφιλελευθερισμού τύπου Παπαδημητρίου και Ποορτοσάλτε.

Κλονίζει και σοβαρά στελέχη και πολιτικά ρεύματα, που από τις δυσκαμψίες, την αντιπαραγωγικότητα, την έλλειψη ικανότητας πολιτικού σχεδιασμού και συνέπειας στην υλοποίηση, την πολυσχιδή ευνοιοκρατία και τους νεποτισμούς, την εκτεταμένη διαφθορά κ.λπ. πολλών πτυχών του δημόσιου τομέα οδηγήθηκαν στην ιδεολογική και πολιτική απαξίωσή του, τη θεοποίηση της αγοράς, τη συστηματική υπονόμευση κάθε δημόσιας δραστηριότητας, τη γελοιοποίησή της, τη μεθοδική διοχέτευση δημοσίων αγαθών, όπως η Υγεία, στις αρπάγες μιας κερδαλεόφρονος επιχειρηματικότητας. Τώρα, κυνηγημένοι από τον ιό, προστρέχουν και αυτοί στη μόνη ισχύ που μπορεί να τον αντιμετωπίσει: το κράτος και τα δημόσια συστήματα που αυτό συνέστησε, οργάνωσε και λειτουργεί. Ακόμη και με μισή καρδιά να μιλούν υπέρ αυτών, καλό είναι.

***

Το κράτος επέστρεψε και αποσυρόμενο από την παγκοσμιοποίηση. Ο ιός γέννησε -ή επέτεινε- μια τάση deglobalization. Κράτη και όχι διεθνείς οργανισμοί ή διεθνείς συνεργασίες παίρνουν και επιβάλλουν τα πρακτικής αξίας μέτρα για να αντιμετωπιστεί το κακό. Τα σύνορα αποκτούν τη σημασία τους όχι μόνο για να διαφυλάσσουν τον πλούσιο κόσμο από τους κολασμένους της Γης, αλλά και για να προστατεύσουν τους πολίτες των κρατών τους από τον ιό. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανακαλύπτουμε ξανά τα ξεχασμένα εσωτερικά σύνορα.

***

Τέλειωσε λοιπόν ο πλανητικός χαρακτήρας προβλημάτων και δραστηριοτήτων, όπως το περιβάλλον, η ανθρώπινη αξία, η ενημέρωση, η οικονομία; Ασφαλώς όχι. Όπως δεν τελείωσε και ρόλος της αγοράς στην οικονομία. Αυτό που τελείωσε είναι οι θεολογικού τύπου βεβαιότητες που μας καταπλημμύρισαν τις τελευταίες δεκαετίες επιμένοντας ότι η ξεκαπίστρωτη παγκοσμιοποιημένη οικονομική δραστηριότητα είναι το καλό μέλλον όλων, ότι δεν υπάρχει ουσιαστικός λόγος για δημόσιο χώρο και δημόσιους θεσμούς, αλλά μόνο για αγοραζόμενους και πωλούμενους ιδιωτικούς - κι όποιος αντέξει. Ότι, τελικά, οι κοινωνίες ούτε αυτές υπάρχουν, αλλά έχουν διαλυθεί σε διάφορες ατομικές μονάδες.

***

Ήρθε λοιπόν ο ιός να θέσει σημαντικά ζητήματα, ιδίως στην Αριστερά. Τώρα. Αυτή καλείται να δώσει πρακτική μορφή και άμεσο πολιτικό λόγο σε αρχές όπως η κοινωνική αλληλεγγύη, η πολιτική ελευθερία, η ατομική και συλλογική αξιοπρέπεια, ο δημοκρατικός αυτοκαθορισμός των κοινωνιών και των προτεραιοτήτων τους. Πρέπει άραγε η επιχειρηματική δημιουργικότητα -πηγή ατομικού και κοινωνικού πλούτου- να αφήνεται στη σκύλευση μιας ιδεολογίας που μόνο βαρβαρότητα έφερε και μπορεί να φέρει, όπως ο νεοφιλελευθερισμός;

Πρέπει η αναγνώριση του ευρύτατου, πλανητικού πια, πεδίου οικονομικής και άλλης δράσης και διάδρασης να αντιστρατεύεται την υπεράσπιση των συνόρων, δηλαδή της πολιτειακά οργανωμένης ελληνικής κοινωνίας και από εκείνους που έλκουν την ιδεολογική τους καταγωγή δίπλα στον διεθνισμό των καταπιεσμένων και στο «Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα»; Πρέπει άραγε να διαχυθεί η αναγκαία -και συχνά σκληρή- δημοκρατική αποτελεσματικότητα σε έναν δημοκρατικίστικο χυλό, για χάρη ποιος  ξέρει ποιας φαντασίωσης ανύπαρκτης ελευθερίας;

***

Στην Αριστερά αν κάτι ξέρουμε καλά, είναι να θέτουμε, θεωρητικά και έμπρακτα, προκλητικά ερωτήματα. Τώρα καλούμαστε να δώσουμε, θεωρητικά και πρακτικά, και προκλητικές απαντήσεις.