«Με ατομική μου ευθύνη και έχοντας πλήρη γνώση του κινδύνου για την υγεία μου, δηλώνω ότι επιθυμώ να εργαστώ κατά τη διάρκεια των μέτρων κατά του κορωνοϊού. [...]Επίσης δεν έχω καμία απαίτηση από την επιχείρηση σε περίπτωση επιπλοκών στην υγεία μου».
Το παραπάνω είναι (κομμάτι από) το κείμενο, το οποίο, σύμφωνα με καταγγελίες που φτάνουν σωρηδόν στις επιθεωρήσεις εργασίας, ζητούν πολλές επιχειρήσεις από τους υπαλλήλους τους να υπογράψουν (κατά παράβαση της νομοθεσίας).
Εργοδοτικός κυνισμός, που -παρότι το κείμενο δεν έχει καμία νομική ισχύ- μπορεί να επιφέρει τρομερές συνέπειες για τη δημόσια Υγεία, την ώρα που εκατομμύρια εργαζόμενοι βλέπουν την ζωή τους να ανατρέπεται μέσα σε λίγα 24ωρα.
Ενοικιαζόμενοι, τηλεφωνητές, καθαρίστριες στο έλεος της πανδημίας
«Στις τράπεζες», λέει στην «Εποχή» εργαζόμενη, «οι διευθυντές εφαρμόζουν κανονικά την εργασία από το σπίτι, αλλά (κυρίως) οι ενοικιαζόμενοι συνεχίζουν να πηγαίνουν στα γραφεία.“Εδώ είναι ιδιωτικός τομέας, δεν είμαστε δημόσιο”, ήταν η ατάκα στελέχους όταν εργαζόμενοι εξέφρασαν την αγωνία τους για τα ελλιπή μέτρα προστασίας τους».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ασυδοσίας: στο τμήμα Collection της Εθνικής Τράπεζας όπου, ενώ εξαγγέλθηκε ότι θα σταματήσουν οι οχλήσεις προς τους δανειολήπτες, οι κλήσεις πραγματοποιήθηκαν κανονικά την Πέμπτη19/3/2020 σε όσους έχουν δάνεια με καθυστέρηση πάνω από 90 ημέρες, με τον ισχυρισμό, από την πλευρά της διοίκησης, ότι τους δίδονται νέες προτάσεις για ρύθμιση(!).
Η εργαζόμενη επισημαίνει τον κομβικό ρόλο των (επίσης ενοικιαζόμενων και κακοπληρωμένων) καθαριστριών, οι οποίες είτε πρέπει να δουλέψουν υπό συνθήκες ακραίας πίεσης και επικινδυνότητας, είτε όταν δουλεύουν για επιχειρήσεις που κλείνουν, αναγκάζονται από τους εργολάβους να χάσουν την κανονική τους άδεια, αντί να λάβουν τη θεσπισμένη από την κυβέρνηση άδεια ειδικού σκοπού.
Την ίδια στιγμή, εργαζόμενοι συνεχίζουν, μέχρι την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο, να συνωστίζονται στα call centers όλων των εταιρειών.
«Είμαστε 80 περίπου άτομα σε ένα δωμάτιο, οι αποστάσεις ασφαλείας δεν τηρούνται, πολλοί συνάδελφοι από άλλες χώρες συνεχίζουν να πηγαινοέρχονται κανονικά με το αεροπλάνο και μετά να έρχονται στα κτίρια της εταιρείας»: εργαζόμενη στην Teleperfomance επιβεβαιώνει στην «Εποχή» όσα είδαν το φως της δημοσιότητας (βλέπε αναλυτικά τη σελίδα της «Καμίας Ανοχής» στο facebook, όπου δημοσιεύεται καταγγελία και για την Mellon Technologies). Εργαζόμενοι κάλεσαν μέχρι και την αστυνομία, ενώ υπάρχουν διεργασίες για την πραγματοποίηση απεργίας.
«Η εταιρεία χωρίς κανέναν σεβασμό μας ενημέρωσε ότι δεν θα κλείσει, θα δουλεύουμε κανονικά κι όποιος δεν θέλει ή φοβάται παίρνει άδεια αναρρωτική, άδεια κανονική ή άνευ αποδοχών. Κεφάλι κάτω, θλίψη κι απομόνωση. Εγώ δεν ανήκω στις ευπαθείς ομάδες, αλλά ανήκει όλη η οικογένειά μου και δεν ξέρω πότε θα μπορέσω να τους ξαναδώ, ειδικά μετά το κρούσμα στη δουλειά. Κι όλα αυτά για να μην χάσει ούτε σεντ ένας κολοσσός σαν την Vodafone. Αισθανόμαστε αδικημένοι/ες, αισθανόμαστε ντροπή και ανάξιοι/ες σεβασμού», καταγγέλλει δημόσια εργαζόμενη σε τηλεφωνικό κέντρο της Vodafone.
Στα διάφορα κτίρια της Cosmote e-Value, λένε εργαζόμενοι, «οι συνθήκες ποικίλουν. Άλλα απολυμαίνονται συνεχώς, άλλα όχι, άλλοι δουλεύουν από το σπίτι, άλλοι όχι. Άλλοι κάθονται στο ίδιο γραφείο και υπολογιστή χωρίς απολύμανση και άλλοι με απολύμανση».
Και την ίδια στιγμή, οι επιθεωρητές του ΣΕΠΕ, οι αρμόδιοι δηλαδή να ελέγξουν την τήρηση των μέτρων προστασίας των εργαζόμενων καταγγέλλουν μέσω (της δεύτερης, μέσα σε λίγες ημέρες) επιστολής της ομοσπονδίας τους (20/3/20) στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας ότι δεν έχουν λάβει ακόμα κανένα υλικό προφύλαξης (αντισηπτικά, μάσκες κλπ), ούτε οδηγίες για την αποσαφήνιση των έκτακτων (λόγω κορωνοϊού) αρμοδιοτήτων τους.
«Μένουν» απροστάτευτοι
Τα παραπάνω αντικατοπτρίζουν όσα βιώνουν εργαζόμενοι σε αρκετούς κλάδους εν μέσω της εξάπλωσης του κορωνοϊού: απολύσεις (χάθηκαν τουλάχιστον 41.000 θέσεις εργασίας τις περασμένες δύο εβδομάδες), ενίσχυση της ελαστικής εργασίας έναντι της πλήρους, μείωση των μισθών, κλοπή αδειών, μη χορήγηση των αδειών ειδικού σκοπού, παράνομες διαθεσιμότητες και άδειες άνευ αποδοχών, μη χορήγηση μέσων ατομικής προστασίας, εξαντλητικά και υποαμειβόμενα ωράρια εργασίας (βλέπε σχετικά το ρεπορτάζ της Εποχής της 15ης Μαρτίου).
(πηγή γραφήματος: «Αυγή»)
Στα super market οι εργαζόμενοι βρίσκονται ήδη στα όρια της εξάντλησης και φαίνεται ότι θα τα υπερβούν, μετά την κυβερνητική απόφαση για διεύρυνση του ωραρίου και άνοιγμα των καταστημάτων όλες τις Κυριακές, για όσο διαρκέσει η κρίση του κορωνοϊού (διαβάστε αναλυτικά: «Δουλειά μέχρις εξαντλήσεως στη μάχη κατά του κορωνοϊου», Left.gr, 20/3/20).
Εργαζόμενος σε εφοδιαστική αλυσίδα μεγάλου super market περιγράφει τις συνθήκες στην ιστοσελίδα parallaximag.gr: «Το ωράριο εργασίας είναι τουλάχιστον 10 ωρο, με απίστευτη σωματική, αλλά και ψυχολογική κούραση. 200 περίπου άνθρωποι βρισκόμαστε επί τόσες ώρες σε μία αποθήκη… Κανείς δεν έχει μεριμνήσει να μας δοθούν μάσκες, ενώ γάντια μας έδωσαν μόλις χθες τα οποία όμως ήδη εξαντλήθηκαν»...
Η κυβέρνηση αποφάσισε επίσης ότι οι εταιρείες ταχυμεταφοράς συγκαταλέγονται σε αυτές που θα παραμείνουν ανοιχτές, αλλά εκπρόσωποι των σωματείων του κλάδου αναφέρουν στην «Εποχή» ότι οι εταιρείες (τόσο τα ΕΛΤΑ, όσο και οι ιδιωτικές) δεν έχουν πάρει κανένα μέτρο για την προστασία των εργαζόμενων. Ανάλογες είναι και οι καταγγελίες ντελιβεράδων που δηλώνουν ότι αποτελούν κινητή υγειονομική βόμβα (διαβάστε αναλυτικά: «Δεν “μένουν σπίτι”, παραμένουν απροστάτευτοι», Left.gr, 17/3/20).
Σε έρευνα της εταιρείας Alco (10-14 Μαρτίου), πάνω από το 30% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα δηλώνει ότι στους χώρους δουλειάς δεν έχουν ληφθεί τα αναγκαία μέτρα προστασίας.
Τσουνάμι καταγγελιών φτάνει σε σωματεία, σε ομάδες που έχουν δημιουργηθεί στα social media, αλλά και στην ειδική φόρμα που έχει δημιουργήσει η ΓΣΕΕ στην ιστοσελίδα της.
Γκρίζα σημεία και «πάσες» στους εργοδότες
Την ίδια στιγμή, το σχεδόν καθημερινό κυβερνητικό σόου περιλαμβάνει «μέτρα στήριξης επιχειρήσεων και εργαζόμενων», που προστίθενται στα προηγούμενα και προκαλούν σύγχυση για το ποιος δικαιούται τι.
Με πρόφαση την έκτακτη συνθήκη, η κυβέρνηση ανέβαλε την καταβολή του δώρου Πάσχα και νομιμοποίησε τις απολύσεις που έγιναν μέχρι τα μέσα Μαρτίου (χρυσώνοντας το χάπι με το επίδομα των 800 ευρώ), ενώ δίνει στις επιχειρήσεις που πλήττονται από τον κορωνοϊό τη δυνατότητα αναστολής της σύμβασης εργασίας όλου του προσωπικού τους (βλέπε αναλυτικά τις ανακοινώσεις των αρμόδιων υπουργών, την Παρασκευή 20/3/20).
Ο εργοδότης υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας μετά το τέλος της περιόδου και μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα, κάτι που προκάλεσε την αντίδραση της Έφης Αχτσιόγλου, η οποία έκανε λόγο σε δήλωσή της για «ειδικό καθεστώς γρήγορων και μαζικών απολύσεων» .
(το ίδιο επανέλαβε σε συνέντευξή της το βράδυ της Παρασκευής 20/3/20)
Οι εργαζόμενοι αυτοί θα λάβουν απλά το έκτακτο επίδομα 800 ευρώ για όλο αυτό το διάστημα, όπως και όσοι δούλευαν σε επιχειρήσεις των οποίων η λειτουργία ανεστάλη, αλλά και όσοι απασχολούνται σε επιχειρήσεις που εξακολουθούν να λειτουργούν με μείωση του τζίρου τους (συνολικά το εν λόγω επίδομα θα λάβουν 1,4 εκατομμύρια εργαζόμενοι και ελ. επαγγελματίες).
Το τελευταίο γκρίζο σημείο μπορεί να απαλλάξει εργοδότες από την καταβολή του μισθού, μετατρέποντας τους εργαζόμενους σε... επιδοματούχους (των 533 ευρώ τον μήνα, αν κάνεις τα μαθηματικά), παρ’ ότι συνεχίζουν να εργάζονται κανονικά.
Καμία αναφορά δεν υπάρχει για τους εργαζόμενους ορισμένου χρόνου που σε περίπτωση αναστολής μπορεί να βρεθούν ξαφνικά στην ανεργία, χωρίς καν να λάβουν τις αμοιβές που είχαν προϋπολογίσει.
Παρά τις εκκλήσεις της αντιπολίτευσης και τις καταγγελίες των συνδικάτων, η κυβέρνηση δεν προχωράει σε γενικευμένη απαγόρευση απολύσεων αναδρομικά από την αρχή του Μαρτίου και σε ρητή απαγόρευση κάθε δυσμενούς μετατροπής των συμβάσεων εργασίας.
Μην ξεχνάμε και την αναστολή της δήλωσης των υπερωριών (από τα πρώτα μέτρα που έλαβε ο Γ. Βρούτσης), η οποία αντικειμενικά οδηγεί σε πλήρη εξουθένωση των εργαζομένων, ιδιαίτερα στους χώρους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης (super market).
Τα μέτρα δεν καλύπτουν αρκετούς από τους εργαζόμενους που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα προσλαμβάνονταν στις εποχικές τουριστικές επιχειρήσεις, οι οποίες θα ξεκινούσαν τη λειτουργία τους από τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο.
Φαίνεται, έτσι, ότι η πανδημία χρησιμοποιείται ως ευκαιρία για την περαιτέρω απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και μένει να δούμε τι θα έχει απομείνει όρθιο όταν τελειώσει ο (εκτός των άλλων και ταξικός) εφιάλτης του κορωνοϊού.
