Τους τελευταίους μήνες όλος ο πλανήτης μιλάει για τον Κορονοϊό, έναν ιό που έχει θέσει όλες τις κοινωνίες σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν φύγει από την ζωή λόγω του κορωνοϊού, με αποτέλεσμα ολόκληρες χώρες να έχουν μπει σε καραντίνα, όπως είναι η Ιταλία.

Χαρακτηριστικά, στην Ιταλία η θνησιμότητα του ιού έχει ξεπεράσει το 7% του πληττόμενου  πληθυσμού, την στιγμή μάλιστα που είναι φανερές οι τρομακτικές ελλείψεις που υπάρχουν στο δημόσιο σύστημα υγείας, το οποίο και στην περίπτωση της Ιταλίας είχε χτυπηθεί βάναυσα τα προηγούμενα χρόνια από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της λιτότητας και της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

 Μετά τις ανεξέλεγκτες διαστάσεις που έχει πάρει ο ιός στην Ιταλία, έχει ανοίξει μία μεγάλη συζήτηση για την οικονομικοπολιτική δομή της ευρωπαϊκής ένωσης και τα όρια του νεοφιλελευθερισμού.

Εν μέσω πανδημίας καταρρέουν σε όλο τον κόσμο οι παραδοχές του νεοφιλελευθερισμού, καθώς φαίνεται πιο ξεκάθαρα από ποτέ το βαθιά αντικοινωνικό πρόσωπο αυτού του μοντέλου, το οποίο αποψίλωσε το κοινωνικό κράτος, γιγάντωσε τις κοινωνικές ανισότητες και στοχοποίησε τις αξίες του ανθρωπισμού και της Αριστεράς, όπως οι έννοιες της αλληλεγγύης και της κοινωνικής δικαιοσύνης, που στις μέρες μας είναι πιο αναγκαίες από ποτέ.

 Ο νεοφιλελευθερισμός είναι ένα σύστημα εξουσίας, το οποίο στον θεωρητικό του ορίζοντα δεν βλέπει τις κοινωνικές ανάγκες, αλλά αντιθέτως βλέπει μόνο αριθμούς και άτομα που μπορούν να επιφέρουν κερδοφορία.

Ο νόμος του νεοφιλελευθερισμού είναι ίδιος με τον νόμο της ζούγκλας, όπου ο ισχυρός κερδίζει τα πάντα και ο αδύναμος χάνει τα πάντα. Η φράση της Θάτσερ, ότι δεν υπάρχει κοινωνία αλλά μόνο άτομα, συμπυκνώνει με γλαφυρό τρόπο την αντικοινωνική διάσταση του νεοφιλελευθερισμού.

Ένα σύστημα το οποίο έχει σαν πυρήνα του το ιδιωτικό όφελος και δεν απαντάει σε καμία κοινωνική ανάγκη, είναι επικίνδυνο για την ανθρωπότητα και δυστυχώς αυτό ο πλανήτης το πληρώνει με σκληρό τρόπο στις ημέρες μας.

Τα όρια του νεοφιλελεύθερου αφηγήματος τα βλέπουμε μέρα με την μέρα και στην ελληνική περίπτωση.

Τα προηγούμενα χρόνια όσοι μιλούσαν για κοινωνικό κράτος και για αύξηση των πόρων στο δημόσιο σύστημα υγείας παρουσιάζονταν από τα κυρίαρχα κανάλια και από την Νέα Δημοκρατία ως ιδεοληπτικοί, λαϊκιστές και δημαγωγοί.

Πριν λίγα χρόνια τωρινοί υπουργοί και βουλευτές της κυβέρνησης μιλούσαν με πανηγυρικό ύφος για το κλείσιμο νοσοκομείων και για απολύσεις εργαζομένων από τον δημόσιο τομέα και από ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.

Οι ίδιοι άνθρωποι που είχαν υποβαθμίσει συνειδητά το κοινωνικό κράτος και έλεγαν ότι η υγεία είναι εμπόρευμα, ξαφνικά εν μέσω κορωνοϊού εκλιπαρούν τους γιατρούς να κάνουν αίτηση στο ΕΣΥ, ώστε να προσληφθούν. Μέσα σε λίγες μέρες καταρρέει το αφήγημα δεκαετιών και η ίδια η πραγματικότητα μας δείχνει ότι στην ιστορία δεν υπάρχουν TINA, καθώς το σενάριο της ιστορικής κίνησης δεν είναι προδιαγεγραμμένο από κάποιο μεταφυσκό ον, αλλά αντιθέτως είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που γράφουν την ιστορία τους, μέσα από τους κοινωνικούς αγώνες.

Ο κορωνοϊός έκοψε το αόρατο χέρι της αγοράς, δείχνοντας την ανεπάρκεια ενός ολόκληρου κοινωνικοοικονομικού συστήματος.

Αυτές τις μέρες το αόρατο χέρι της αγοράς μας οδήγησε σε μία ντροπιαστική κατάσταση.

Συνάνθρωποί μας που ήθελαν να προστατεύσουν το ύψιστο αγαθό της υγείας, έπεσαν θύματα αισχροκέρδειας από ανθρώπους που εκμεταλλευόμενοι την ανθρώπινη ανάγκη και την αγωνία, πουλούσαν τις μάσκες προστασίας και τα είδη υγιεινής 300% πάνω από την προβλεπόμενη τιμή.

Μάλιστα, είναι τρομακτικό ότι ο αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Άδωνις Γεωργιάδης, δικαιολόγησε τέτοιες πρακτικές αισχροκέρδειας, λέγοντας πως έτσι λειτουργεί ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης. Τέτοιες πρακτικές έχουμε να δούμε από την κατοχή, όπου οι μαυραγορίτες αντάλλασσαν ένα τενεκεδάκι λάδι με ολόκληρες περιουσίες, εκμεταλλευόμενοι την εξαθλίωση συνανθρώπων μας. 

 Επίσης, ο κορωνοϊός έδειξε και τα όρια του εθνικισμού και του ρατσισμού.

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε την αντιμετώπιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο μείζον ζήτημα του προσφυγικού. Η Γηραιά Ήπειρος έχτισε τείχη αποκλεισμού και μίσους για κατατρεγμένους ανθρώπους πού φεύγουν από εστίες πολέμου, όχι επειδή το θέλουν αλλά τους το επιβάλλει η ανάγκη για ζωή και ελευθερία. Στις ημέρες μας οι ρόλοι αντιστράφηκαν και ευρωπαίοι πολίτες θέλουν να γλιτώσουν από πανδημία, μετακινούμενοι προς τις αφρικάνικες χώρες.

Με λίγα λόγια έγιναν και οι ίδιοι πρόσφυγες, διότι δεν έφυγαν για διακοπές ή για να «αλλοιώσουν» άλλους πληθυσμούς, αλλά γιατί τους επιβάλλει η ανάγκη για την διασφάλιση του ύψιστου αγαθού της ζωής.

 Το αστάθμητο το κορωνοϊού δοκιμάζει στις ημέρες μας όλον τον πλανήτη, δείχνοντάς μας το αντικοινωνικό πρόσωπο του νεοφιλελευθερισμού και αποδομώντας όλες εκείνες της σκοταδιστικές λογικές του μίσους και του ρατσισμού. Για την αριστερά όποια και να είναι η ερώτηση, η απάντηση είναι ο άνθρωπος.

Στη σημερινή συγκυρία η απάντηση για να αντιμετωπιστεί o κορωνοϊός και οι νέες προκλήσεις που ταλανίζουν την ανθρωπότητα είναι η αλληλεγγύη μεταξύ των λαών και η στροφή των πολιτικών προς τις κοινωνικές ανάγκες και τον άνθρωπο.

Ο Αντιλιάν Κοτζάι είναι πολιτικός επιστήμονας και κοινωνιολόγος