Στην τελευταία ταινία του Κεν Λόουτς «Δυστυχώς απουσιάζατε» («Sorry we missed you») ο πρωταγωνιστής (Ρίκι), αφού άλλαξε πολλές χειρωνακτικές δουλειές, δοκίμασε την τύχη του ως αυτοαπασχολούμενος οδηγός σε μια εταιρεία ταχυμεταφορών, έγινε «αφεντικό του εαυτού του», όπως λέει ο ίδιος χαρακτηριστικά.
Με αυτήν ακριβώς την φράση ξεκίνησε και η συνομιλία μας με τον Κ.Γ. (τα στοιχεία του είναι στη διάθεση του Solomon MAG, αλλά το συμβόλαιο με την εταιρεία απαγορεύει να δίνει πληροφορίες για αυτήν), ο οποίος, αφού είχε εργαστεί επί χρόνια ως διανομέας φαγητού σε διαφορετικές επιχειρήσεις αποφάσισε, μετά το καλοκαίρι του 2019, να γίνει «συνεργάτης» της Wolt (Wolt Τεχνολογίες Ελλάς Υπηρεσίες Παροχής Φαγητού Α.Ε.) στην Αθήνα.
*ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ζητούνται «ευέλικτοι» ντελιβεράδες
«Το μόνο που χρειαζόταν» ήταν «το δικό του όχημα και ένα smartphone», όπως αναφέρει στο κάλεσμά της η Φινλανδική start – up, η άφιξη της οποίας στην Ελλάδα έγινε δεκτή στις αρχές του 2019 με διθυραμβικά δημοσιεύματα σε ΜΜΕ (1) καθώς θα «(άλλαζε) την εμπειρία στην online παραγγελία φαγητού».
Ο Κ.Γ. δηλώνει ότι «έχει την απόλυτη ελευθερία να επιλέγει αυτός πότε θα δουλεύει», όπως δηλαδή και ο ήρωας του Κεν Λόουτς που είναι αυτοαπασχολούμενος με ευέλικτο ωράριο.
«Χάρη στην υψηλή αμοιβή ανά παραγγελία, μπορώ σε ένα παρασκευοσαββατοκύριακο να κερδίσω τα τριπλάσια από όσα αν δούλευα (ως μισθωτός) διανομέας σε ένα μαγαζί. Για παράδειγμα, τα Σάββατα, δουλεύοντας νυχτερινές ώρες (μετά τις 20:00) βγάζω, με λίγο τρέξιμο παραπάνω, περισσότερα από 100 ευρώ μικτά σε περίπου 8 ώρες», αναφέρει στο Solomon MAG.
Ο Κ.Γ. επιλέγει κυρίως περιοχές του κέντρου ή των βορείων προαστίων. Πολλοί και πολλές από εσάς θα έχετε πετύχει το χαρακτηριστικό γαλάζιο κουτί στα μηχανάκια και τα ποδήλατα των διανομέων ή κάποια από τις ιλουστρασιόν διαφημίσεις που πολλαπλασιάζονται διαρκώς σε κεντρικούς δρόμους της Αθήνας (ή τις χορηγούμενες αναρτήσεις στα social media), με την ίδια ταχύτητα που η Wolt επεκτείνεται σταδιακά σε όλο και περισσότερες περιοχές της Αττικής συνεργαζόμενη με δεκάδες επιχειρήσεις.
Είναι η πρώτη εταιρεία online παραγγελίας στη χώρα μας που ανέλαβε η ίδια τη διανομή φαγητού εξυπηρετώντας επιχειρήσεις επισιτισμού και εστίασης όλων των ειδών και κατηγοριών, από μεγάλες αλυσίδες όπως τα Starbucks μέχρι συνοικιακά μαγαζιά (2).
Το ίδιο κάνει και στις 69 πόλεις όπου δραστηριοποιείται σήμερα. Εν ολίγοις, μία άλλη Uber στη διανομή φαγητού -άλλωστε και η Uber προσφέρει παρόμοια υπηρεσία μέσω της πλατφόρμας «Uber Eats».
Σύμφωνα με καταστηματάρχες του επισιτισμού και της εστίασης που δεν ήθελαν να μιλήσουν επώνυμα στο Solomon MAG, η Wolt παίρνει προμήθεια από 23% μέχρι και 25% (3) για κάθε παραγγελία.
Χρησιμοποιώντας ως μεσάζοντα τη Wolt, οι επιχειρηματίες της εστίασης απαλλάσσονται από όλες τους τις ευθύνες απέναντι σε όλους ή αρκετούς από τους διανομείς: μισθοδοσία, ασφάλιση, αποζημίωση σε περίπτωση ατυχήματος, παροχή οχήματος και Μέσων Ατομικής Προστασίας (ή, σύμφωνα με τον νόμο 4611/2019, καταβολή αποζημίωσης τουλάχιστον 15% επί του βασικού μισθού για τα έξοδα κίνησης, συντήρησης και χρήσης, όταν οι διανομείς χρησιμοποιούν δικό τους όχημα), κ.λπ.
Χωρίς διάλειμμα στους δρόμους μέχρις εξαντλήσεως
«Με περίπου 2,20 ευρώ μικτά ανά παραγγελία από Δευτέρα έως και Πέμπτη (το οποίο αυξάνεται κατά 0,30 ευρώ μετά τις 8 το βράδυ) και 2,50 ευρώ μικτά από Παρασκευή μέχρι και Κυριακή (που φτάνει μέχρι τα 2,70 ευρώ τις βραδινές ώρες και τα 2,90 μικτά τις Κυριακές), αλλά και προσαύξηση της τάξης των 2 ευρώ ανά παραγγελία τις ημέρες με βροχή, θεωρώ ότι η Wolt θα συνεχίσει να προσελκύει διανομείς και θα μεγαλώσει το δυναμικό της πολύ γρήγορα», σχολιάζει ο Κ.Γ.
Όπως, όμως, δείχνει ο Λόουτς στην ταινία – μανιφέστο κατά της «ουμπεροποίησης» της εργασίας, υπάρχει ένα μεγάλο «αλλά» -για την ακρίβεια πολλά περισσότερα.
Εξηγεί ο Κ.Γ.: «Για να βγάλεις καλό μεροκάματο πρέπει να δουλεύεις ασταμάτητα, δεν συμφέρει να έχεις το εγγυημένο πρόγραμμα (σ.σ.: πληρώνεσαι με την ώρα, ανεξαρτήτως αν υπάρχουν παραγγελίες ή όχι). Εγώ, για παράδειγμα, συνήθως δουλεύω δέκα ώρες, ξέρω όμως άλλους που κάνουν 15ωρα. Επίσης, δεν είσαι, όπως οι διανομείς των καταστημάτων, σε έναν χώρο που έχεις ως βάση, ώστε να μπορείς να πας στην τουαλέτα, να φας κάτι ή να ξεκουραστείς. Βρίσκεσαι διαρκώς στον δρόμο, περιμένοντας να χτυπήσει στην εφαρμογή του κινητού σου η επόμενη παραγγελία, με βάση τον αλγόριθμο και την τοποθεσία σου.
Μάλιστα, οι διαδρομές είναι τεράστιες, σαν να κάνεις δύο παραγγελίες κάθε φορά, αφού μπορεί να καλύπτεις μεγάλες περιοχές και σε κάθε παραγγελία πρέπει υποχρεωτικά να διανύσεις και την απόσταση μέχρι το μαγαζί από το οποίο θα πάρεις το πακέτο για να το μεταφέρεις στον επόμενο πελάτη. Π.χ. από Παγκράτι όπου έχεις βρεθεί, μπορεί να πρέπει να πας μέχρι το Σύνταγμα για να παραλάβεις την επόμενη παραγγελία κ.ο.κ.
Αν, ας πούμε, κάνεις 40 παραγγελίες την ημέρα, είναι σαν να έχεις κάνει 80. Στη Wolt μπορούν να ανταπεξέλθουν μόνο νέοι σε ηλικία που αντέχουν τους εξαντλητικούς ρυθμούς.
Ως “συνεργάτες” δεν δικαιούμαστε δώρα, άδειες, κάλυψη σε περίπτωση ατυχήματος, ενώ αν αρρωστήσεις χάνεις τα μεροκάματα. Βέβαια, στη ζούγκλα που υπάρχει εκεί έξω, ελάχιστοι εργοδότες δίνουν δώρα, υπερωρίες ή καλά μεροκάματα (παραβιάζοντας τις συνήθως… προφορικές συμφωνίες!), άσε που όταν τρακάρεις έρχονται οι ίδιοι οι εργοδότες και σου παίρνουν το κουτί για να μην καταγραφεί το τροχαίο ως εργατικό ατύχημα. Έτσι, αρκετοί προτιμούν τα παραπάνω χρήματα της Wolt, χάνοντας εργασιακά δικαιώματα, από το να τους “κλέβουν” οι καταστηματάρχες».
Διανομέας με βιβλία και… λογιστή
«Μου έκανε εντύπωση πόσες ώρες πρέπει να δουλεύουν για να ζουν αξιοπρεπώς, καθώς και η εργασιακή ανασφάλεια που βίωναν. Είναι αυτοαπασχολούμενοι, αλλά αν κάτι πάει στραβά, παίρνουν όλο το ρίσκο πάνω τους» είχε σχολιάσει χαρακτηριστικά ο Λόουτς όταν ρωτήθηκε πώς εμπνεύστηκε την ταινία με ήρωα τον αυτοαπασχολούμενο μεταφορέα.
Στην Ελλάδα, οι «συνεργάτες» της Wolt πληρώνονται σήμερα με τίτλο κτήσης, αυτό που παλιά ξέραμε ως απόδειξη δαπάνης, έναν δηλαδή τρόπο πληρωμής (και ασφάλισης) για ευκαιριακές εργασίες. Εξ’ ου και το όριο των 10.000 ευρώ (μικτά) τον χρόνο που τίθεται για όσους πληρώνονται με αποδείξεις δαπάνης. Και μετά;
«Σκέφτομαι, όπως και αρκετοί συνάδελφοι, να ανοίξουμε κανονικά βιβλία (μπλοκάκι) ώστε να περνάμε και τα καύσιμα που καταναλώνουμε ως έξοδα και να μην έχουμε τον “κόφτη” των 10.000», απαντάει ο Κ.Γ. Δηλώνει μάλιστα διατεθειμένος να πληρώνει λογιστή κάθε μήνα, όπως συνηθίζουν όσοι επαγγελματίες χρησιμοποιούν «μπλοκάκι» (4). Ντελιβεράδες – ελεύθεροι επαγγελματίες, δηλαδή.
Γίνεται κατανοητό, άλλωστε, από την πρώτη επαφή με την εταιρεία μέσω της ιστοσελίδας της, αλλά και μόλις παραλαμβάνει κανείς τον εξοπλισμό από τα γραφεία της στην λεωφόρο Βουλιαγμένης: «δίνουμε εγγύηση 50 ευρώ για να παραλάβουμε μαζί με το κουτί τα μπουφάν και το αδιάβροχο αλλά ξέρουμε εξαρχής ότι το κράνος, η συντήρηση του οχήματος και τα καύσιμα είναι δική μας υποχρέωση», υπογραμμίζει ο Κ.Γ. «Ευτυχώς υπάρχει ένα χιλιομετρικό μπόνους, αλλά και τα φιλοδωρήματα των καταναλωτών, που καλύπτουν ένα μέρος της βενζίνης», προσθέτει.
Μοιάζει με ένα ιδιαιτέρως επισφαλές εργασιακό καθεστώς, ειδικά αν κάνουμε την πρόβλεψη ότι η πίτα που μοιράζονται οι διανομείς θα μικραίνει, όσο αυξάνεται ο αριθμός των συνεργατών της (σήμερα, στις αρχές του 2020, σύμφωνα με τον Κ.Γ., οι διανομείς δεν ξεπερνούν τους 200) .
Με ό,τι αυτό μπορεί να σημάνει όσον αφορά την περαιτέρω απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων στον κλάδο, αλλά και την επικράτηση συνθηκών άγχους και ανταγωνισμού (μεταξύ των διανομέων), φαινόμενα που έχουν περιγράψει «συνεργάτες» της Deliveroo στο Λονδίνο ή εργαζόμενοι άλλων εταιρειών της «gig economy» (5).
Ο Κ.Γ. προβλέπει ότι, μόλις αυξηθεί ο αριθμός των «συνεργατών», «μπορεί να καταργηθεί το εγγυημένο πακέτο που ισχύει σήμερα ως επιλογή για τους διανομείς (με προκαθορισμένη αμοιβή από 5,5 ευρώ μικτά έως και 7 – 7,5 ευρώ μικτά την ώρα, ανάλογα με την ημέρα και το αν εργάζεσαι βραδινές ώρες, ανεξαρτήτως αριθμού παραγγελιών) διότι, πλέον δεν θα ελλοχεύει ο κίνδυνος η Wolt να “ξεμείνει” από διανομείς σε ημέρες που έχει κακοκαιρία».
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές της Επιθεώρησης Εργασίας, δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα έλεγχος σε διανομέα της Wolt ώστε να υπάρχει ένα προηγούμενο για το πώς θα την αντιμετωπίζουν οι ελεγκτικές υπηρεσίες.
Πάντως, λένε οι ίδιες πηγές, ο τίτλος κτήσης δεν αποτελεί νέα μορφή απασχόλησης και το γεγονός ότι οι διανομείς κάνουν συστηματικά την ίδια δουλειά, με στόχο να επιτευχθεί οικονομικό αποτέλεσμα για τον ίδιο εργοδότη (Wolt), ο οποίος μάλιστα υπόσχεται «ευκαιρίες» ανέλιξης μέσω της ιστοσελίδας του, σηματοδοτεί εργασιακό δεσμό με τη Wolt (και άρα κεκαλυμμένη εξαρτημένη εργασία), που δεν θα έπρεπε να καλύπτεται με απόδειξη δαπάνης.
Η ασαφής υπόσχεση της Wolt και η δέσμευση της φινλανδικής κυβέρνησης
Αντί να κάνουμε «spoiler» σχετικά με την κατάληξη της ιστορίας του Κεν Λόουτς, αξίζει να δούμε πώς εξελίσσεται το φαινόμενο εκτός κινηματογραφικής αίθουσας: απευθυνθήκαμε στην πρωτοβουλία «Justice4Couriers» η οποία ξεκίνησε τη δράση της τον Σεπτέμβριο του 2018 στη χώρα προέλευσης της Wolt, τη Φινλανδία, με αφορμή τις περικοπές στις αμοιβές των διανομέων της Foodora, εταιρείας που λειτουργεί πλέον με το μοντέλο της Wolt (με διανομείς – freelancers).
Όπως αναφέρουν εκπρόσωποι της πρωτοβουλίας στο Solomon MAG, διανομείς της Wolt εντάχθηκαν στην πρωτοβουλία αφού βιώνουν παρόμοιες συνθήκες εργασίας: «δεν απολαμβάνουν βασικά εργασιακά δικαιώματα (αποζημίωση ασθενείας, άδειες, συνταξιοδοτική κάλυψη) και δεν μπορούν να οργανωθούν συνδικαλιστικά προκειμένου να απαιτήσουν καλύτερες αμοιβές. Οι δύο εταιρείες μπορούν να αλλάζουν τις συνθήκες και τους όρους εργασίας κατά το δοκούν, κάτι που κάνει επισφαλή την κατάσταση των διανομέων».
Από το 2014, όταν ιδρύθηκε η Wolt έχει αλλάξει πολλές φορές το σύστημα αμοιβών. Σήμερα, προβλέπεται αμοιβή 4,20 ευρώ ανά παραγγελία (4,70 ευρώ τα σαββατοκύριακα) και υπάρχει η επιλογή προ-επιλεγμένων βαρδιών στις οποίες η εγγυημένη αμοιβή είναι 8 ευρώ την ώρα (και 10 ευρώ το σαββατοκύριακα).
Η Foodora, ενώ αρχικά προσλάμβανε τους διανομείς ως υπαλλήλους (με εγγυημένη αμοιβή ύψους 9 ευρώ την ώρα και όλα τα δικαιώματα που προβλέπει για τους μισθωτούς η φινλανδική νομοθεσία), από το 2017 και μετά εφάρμοσε αποκλειστικά το μοντέλο του freelancer για όλους τους διανομείς, με αμοιβή 7 ευρώ την ώρα τις καθημερινές (+2,2 ευρώ για κάθε παραγγελία) και στα 8 ευρώ την ώρα τα σαββατοκύριακα (+2,2 ευρώ για κάθε παραγγελία).
Μέχρι σήμερα, δεν έχει υπάρξει, σύμφωνα με τα μέλη της καμπάνιας, κάποια νομοθετική παρέμβαση για τη ρύθμιση της δραστηριότητας των εταιρειών αυτών ή κάποια δικαστική διεκδίκηση εκ μέρους των εργαζόμενων: «η Ομοσπονδία Φινλανδικών Επιχειρήσεων διαπίστωσε ότι τα εργατικά συνδικάτα πρέπει να προσφύγουν στη δικαιοσύνη, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν υπάρξει διανομείς που είναι πρόθυμοι να παραπέμψουν το θέμα τους στο δικαστήριο», εξηγούν τα μέλη της «Justice4Couriers». Ωστόσο, έχει υποβληθεί καταγγελία στα περιφερειακά διοικητικά πρακτορεία, τα οποία επιβλέπουν, μεταξύ άλλων, θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία. Σύμφωνα με την καταγγελία, οι συνθήκες εργασίας των διανομέων αυτών αντιστοιχούν σε εξαρτημένη εργασία.
Υπό την πίεση της πρωτοβουλίας «Justice4Couriers», η κυβέρνηση συνασπισμού που σχηματίστηκε πρόσφατα (τον Δεκέμβριο του 2019) με πρωθυπουργό την 34χρονη Sanni Marin από τους Σοσιαλδημοκράτες «έχει εντάξει στο πρόγραμμά της την πρόθεση απαγόρευσης μορφών απασχόλησης (όπως το εικονικό freelancing) που υποκρύπτουν εξαρτημένη εργασία». Ωστόσο, προσθέτουν οι συνομιλητές μας, «ακόμα δεν έχουν δρομολογηθεί συγκεκριμένα βήματα προς την κατεύθυνση αυτή».
Σε δύο συναντήσεις με εκπροσώπους της Wolt τα μέλη της πρωτοβουλίας απέσπασαν τη γενικόλογη υπόσχεση ότι η εταιρεία «διερευνά την πιθανότητα για συμβάσεις εργασίας» (σ.σ.: αντί του freelancing), αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει επέλθει καμία αλλαγή στους όρους εργασίας των διανομέων της.
Οι «συνεργάτες» δεν έχουν σωματείο
Μπορούν άραγε οι συνεργάτες της Wolt στην Ελλάδα να διεκδικήσουν βελτίωση των συνθηκών δουλειάς, όταν είναι καθημερινά αποκομμένοι ο ένας από τον άλλον;
«Όταν μας έκοψαν ένα μπόνους που δινόταν για κάθε 20 παραγγελίες, ορισμένοι από όσους είναι στους 30-40 διανομείς που μεταφέρουν καθημερινά πολλές παραγγελίες συνεννοήθηκαν μέσω facebook και διαμαρτυρήθηκαν στην εργοδοσία, με αποτέλεσμα το bonus να επανέλθει κατά ένα μέρος», αναφέρει ο Κ.Γ. Αναφέρει ότι μετάνιωσε που δεν πήγε και ο ίδιος μαζί με τους συναδέλφους του («φοβήθηκα ενδεχόμενη στοχοποίηση», είπε), διότι τελικά κέρδισαν και για τον ίδιο κάτι.
Τονίζει ότι αν μία ημέρα αποφασίσουν όλοι μαζί να μη δουλέψουν, η Wolt θα υποστεί τεράστιο κόστος.
Ίσως στο εγγύς μέλλον αυτό να αποδειχθεί το μοναδικό όπλο των διανομέων, δεδομένου ότι είναι αδύνατη η τυπική συνδικαλιστική έκφραση, μέσω ενός σωματείου, λόγω του status των συνεργατών – ελεύθερων επαγγελματιών.
Το σίγουρο είναι ότι στον «ελεύθερο κόσμο» της gig economy (για να κλέψουμε έναν άλλο τίτλο από ταινία του στρατευμένου Βρετανού σκηνοθέτη), οι εργαζόμενοι, τα συνδικάτα και οι ελεγκτικές αρχές έχουν νέους γρίφους να επιλύσουν.
Η Wolt δεν απάντησε στα ερωτήματα του Solomon MAG
Το Solomon MAG απευθύνθηκε το πρωί της Τετάρτης 12/2/2020 με συγκεκριμένα και αναλυτικά ερωτήματα στην εταιρεία, μέσω της διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που η ίδια προορίζει “για δημοσιογράφους”: https://wolt.com/greece/contact#media
Το mail κοινοποιήθηκε και στον γενικό διευθυντή της εταιρείας στη χώρα μας, Δημήτρη Καρέλο, στον οποίο απευθυνθήκαμε και τηλεφωνικά την Πέμπτη 13/2 και αποσπάσαμε τη γενικόλογη υπόσχεση ότι «θα δει τις ερωτήσεις μας».
Την Παρασκευή 14/2 στείλαμε sms στον κ. Καρέλο προκειμένου να υπενθυμίσουμε το αίτημά μας για απαντήσεις εκ μέρους της εταιρείας.
Μέχρι αυτήν την ώρα, δεν έχουμε λάβει καμία απάντηση στα ερωτήματα τα οποία παραθέτουμε, όπως ακριβώς διατυπώθηκαν και στην εταιρεία Wolt:
- Πόσους εργαζόμενους απασχολείτε με μόνιμη και σταθερή δουλειά στην Ελλάδα και πόσοι είναι οι λεγόμενοι συνεργάτες;
- Με ποιον τρόπο πληρώνεται ο συνεργάτης - διανομέας (τίτλο κτήσης ή “μπλοκάκι”;) και πόσο είναι κατά προσέγγιση η αμοιβή ανά παραγγελία και η ωριαία αμοιβή; Υπάρχει η προβλεπόμενη προσαύξηση τις Κυριακές; Τι συμβαίνει με τα “δώρα” (13ο και 14ο μισθό) που κανονικά λαμβάνουν οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα με βάση την ελληνική νομοθεσία; Θεωρείτε ότι δεν (πρέπει να) τα δικαιούνται οι διανομείς της Wolt;
- Αν η αμοιβή των διανομέων γίνεται με τίτλο κτήσης (την γνωστή παλαιότερα απόδειξη δαπάνης), σημαίνει ότι το εισόδημα ενός συνεργάτη δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ τον χρόνο μικτά, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Τι γίνεται όταν συμπληρωθεί αυτό το ποσό; Τι θα κάνετε αν, όπως διαβάζουμε σε πρόσφατα δημοσιεύματα, περιοριστεί δραστικά το ποσό αυτό με νομοθετική παρέμβαση;
- Μήπως πίσω από την ταμπέλα του “συνεργάτη” υποκρύπτεται εξαρτημένη εργασία με τη Wolt;
- Όπως έχουμε ακούσει από πολλές πλευρές και διαβάζουμε στη σελίδα σας, ο διανομέας μπορεί να επιλέξει να εργαστεί όσες και όποιες ώρες θέλει, χωρίς περιορισμό. Ποιος μεριμνά για την ασφάλειά του και την αποτροπή ατυχήματος λόγω της υπερβολικής κούρασης; Δεν θα πρέπει να τηρούνται οι κανόνες που ισχύουν για όλους τους διανομείς και οδηγούς οχημάτων; Λαμβάνετε κάποια συγκεκριμένα μέτρα για την Υγεία και Ασφάλεια των διανομέων σας;
- Τι συμβαίνει εάν ένας συνεργάτης - διανομέας πέσει θύμα εργατικού ατυχήματος ή ασθενήσει; Τον αποζημιώνετε και πώς, δεδομένου ότι δεν είναι μισθωτός; Έχετε μέχρι στιγμής καταγράψει κάποιο ατύχημα και τι συνέβη σε αυτήν την περίπτωση;
- Παρέχετε εσείς το όχημα και τα προβλεπόμενα από την ελληνική νομοθεσία Μέσα Ατομικής Προστασίας στους διανομείς σας; Καλύπτετε το κόστος των καυσίμων, όπως οφείλουν να κάνουν οι επιχειρήσεις του επισιτισμού; Εφόσον δεν είναι μισθωτός ο εργαζόμενος, πώς τηρείτε όσα προβλέπει ο νόμος 4611/2019 που επιβάλει αποζημίωση τουλάχιστον 15% επί του βασικού μισθού για τα έξοδα κίνησης, συντήρησης και χρήσης, όταν οι διανομείς χρησιμοποιούν δικό τους όχημα;
- Πώς διασφαλίζεται η ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών των συνεργατών - διανομέων δεδομένου ότι δεν έχουν σύμβαση εξαρτημένης εργασίας; Πώς καθορίζεται η ετήσια ξεκούραση ενός εργαζόμενού σας δεδομένου ότι για κάθε ημέρα αποχής από την εργασία του στερείται εισοδήματος και ασφάλισης;
- Θεωρείτε ότι το σύστημα live παρακολούθησης της παραγγελίας από τον πελάτη δημιουργεί πίεση στον διανομέα; Ο διανομέας έχει δυνατότητα να αρνηθεί κάποιες από τις παραγγελίες που θα εμφανιστούν στην εφαρμογή ή οφείλει να τηρεί κατά γράμμα τις “εντολές” που προκύπτουν από την εταιρεία μέσω της εφαρμογής;
-Tι συμβαίνει όταν δεν υπάρχει κάποια παραγγελία; Προβλέπεται εγγυημένο εισόδημα για τις ώρες που κάποιος θα εργαστεί και πόσο είναι αυτό;
- Πόσα καταστήματα και σε ποιες περιοχές είναι συμβεβλημένα με τη Wolt και πώς προκύπτει το μερίδιο που παίρνει η Wolt σε κάθε παραγγελία; Φορολογείστε στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό για τη δραστηριότητά σας;
- Πότε ξεκίνησε η δραστηριότητα της Wolt στην Ελλάδα και ποια είναι τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία μέχρι σήμερα (κέρδη κ.λπ.);
- Ποιο είναι το μοντέλο εργασίας που πρεσβεύει η Wolt για την Ελλάδα; Έχει ως πρότυπο το αντίστοιχο της «Deliveroo» στη Βρετανία; Ή είστε υπέρ της μόνιμης, και σταθερής εργασίας;
*ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
-
H Wolt επιχειρεί να φέρει την «ουμπεροποίηση» του delivery στην Αθήνα
-
Εργαζόμενοι και συνδικάτα απέναντι στην τηλεργασία, τα ρομπότ και την αυτοματοποίηση
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
(1) Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, η ιστοσελίδα lifo.gr όπου διαβάζουμε ότι κάποιοι «instagrammers» έχουν ξεκινήσει ένα ολόκληρο «κίνημα» χρησιμοποιώντας το hashtag #woltgreece και #iamawolter, για να καλωσορίσουν την εν λόγω εταιρεία. Ή, το βίντεο της γνωστής youtuber Μαίρης Συνατσάκη που, αναλύοντας «τι τρώει μέσα στην εβδομάδα», παραγγέλνει μέσω της Wolt και προσφέρει κωδικό για έκπτωση στους θεατές της.
(2) Τα Starbucks δεν θέλησαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις του Solomon MAG σχετικά με τους λόγους που τα οδήγησαν στη συνεργασία με τη Wolt και για το ποιος έχει την ευθύνη για τους διανομείς, αλλά και τις υπηρεσίες που παρέχουν οι διανομείς για λογαριασμό των Starbucks, καθώς και για τη γνώμη της μεγάλης αλυσίδας εστίασης αναφορικά με το μοντέλο του διανομέα – συνεργάτη που παραπέμπει σε υποκρυπτόμενη εξαρτημένη εργασία. Αρκέστηκαν στο να μας ευχηθούν «ολόψυχα καλή επιτυχία» στο ρεπορτάζ. Επίσης, θέσαμε ερωτήματα και προς την e-food (Online Delivery) η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει μόνο μισθωτούς διανομείς και είναι εκ των πραγμάτων ένας από τους βασικούς ανταγωνιστές της Wolt. Παρά την τηλεφωνική μας παράκληση, δεν λάβαμε καμία απάντηση.
(3) Σύμφωνα με όσα δήλωνε έναν χρόνο πριν (18/2/2019) ο Δημήτρης Καρέλος, Γενικός Διευθυντής της εταιρείας στην Ελλάδα, η Wolt τρέχει με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 200%. Το 2015 παρουσίασε έσοδα 200.000 ευρώ, το 2016 ξεπέρασε τα 3,5 εκατ. ευρώ και το 2017 κατάφερε να τα τριπλασιάσει φτάνοντας τα 9,7 εκατ. ευρώ (τα στοιχεία αφορούν σε όλες τις χώρες όπου έχει ήδη δραστηριοποιηθεί). Το πελατολόγιο της ξεπερνά τα 3.500 εστιατόρια παγκοσμίως.
Σύμφωνα με το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου (Eltrun) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η online παραγγελοληψία έτοιμου φαγητού είναι η τρίτη πιο συχνή υπηρεσία που χρησιμοποιούν οι Ελληνες, μετά την online ενοικίαση τουριστικού καταλύματος και τη λήψη άλλων τουριστικών υπηρεσιών. Μάλιστα, στο Eltrun εκτιμούν πως η online παραγγελιοληψία έτοιμου φαγητού ανέρχεται σε 500 εκατ. ευρώ ετησίως.
Την τελευταία νέα είσοδο στην εν λόγω αγορά, όπου μέχρι πρόσφατα κυριαρχούσαν δύο “παίχτες”, έκανε πριν από μερικές μέρες η πλατφόρμα box.gr της Cosmote. Λίγους μήνες νωρίτερα είχε ξεκινήσει τη λειτουργία του το Skroutz Food, από τη γνωστή υπηρεσία σύγκρισης τιµών. Την πρωτοκαθεδρία στον κλάδο έχει η γερμανική Delivery Hero, η οποία έχει εξαγοράσει τις e-Food, Deliveras και Click Delivery.
Σήμερα (αρχές 2020), το efood.gr (εξαγοράστηκε το 2015 από τον όμιλο της Delivery Hero) εκτελεί περισσότερες από 1,5 εκατ. παραγγελίες τον μήνα και συνεργάζεται με 6.500 καταστήματα πανελλαδικά. Συνολικά το 2018 η Online Delivery A.E. παρουσίασε αύξηση τζίρου κατά 72%, ο κύκλος εργασιών της ανήλθε σε 28,8 εκατ. ευρώ έναντι 16,8 εκατ. ευρώ το 2017,ενώ τα καθαρά κέρδη της ανήλθαν σε 10,31 εκατ. ευρώ από 4,8 εκατ. ευρώ το 2017.
Στη δεύτερη θέση από άποψη μεριδίων αγοράς, βρίσκεται το Delivery.gr, η πρώτη online πλατφόρμα για παραγγελία φαγητού που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα το 2006, με έδρα την Πάτρα.
(4) Μέχρι τις αρχές του 2019 δεν καταβάλλονταν εισφορές για τους τίτλους κτήσης οι οποίοι θεωρείται ότι πολλές φορές έκρυβαν (και κρύβουν) αδήλωτη, εξαρτημένη σχέση εργασίας. Σήμερα, οι αμειβόμενοι με αυτόν τον τρόπο καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές 20,28%, -13,3% για κύρια ασφάλιση και 6,95% για κάλυψη υπηρεσιών υγείας, επί της καθαρής αξίας του παραστατικού, όπως αυτή προκύπτει μετά την αφαίρεση του αναλογούντος φόρου 20%.
Αν το ποσό των 10.000 ευρώ μικτά (το οποίο είναι το ανώτατο που μπορεί να λάβει σε ένα έτος ο αμειβόμενος με τίτλο κτήσης) επιμεριστεί σε 14μηνη βάση (12 μισθοί + δώρα - επιδόματα) αντιστοιχεί σε «μισθό» 714 ευρώ τον μήνα. Σύμφωνα με δημοσιεύματα (διαβάστε για παράδειγμα το ρεπορτάζ της «Καθημερινής», στα τέλη του 2019), η σημερινή ηγεσία του υπουργείου Εργασίας εξετάζει τον δραστικό περιορισμό του εισοδήματος που μπορεί να εισπράττει ετησίως ένας περιστασιακά εργαζόμενος με απόδειξη δαπάνης, ίσως και στα 3.000 ευρώ. Κάτι που θα αναγκάσει εκ των πραγμάτων όσους δεν βλέπουν τη Wolt ως ένα επιπλέον χαρτζιλίκι (δηλαδή part time απασχόληση) ή ως ευκαιριακή δουλειά να γίνουν αυταπασχολούμενοι με «μπλοκάκι», όπως προεξοφλεί ο Κ.Γ.
(5) Στην «οικονομία του διαμοιρασμού» (γνωστή και ως «gig economy»), οι περιστασιακές θέσεις και οι συμβάσεις βραχείας απασχόλησης με «ανεξάρτητους εργαζομένους» είναι συνήθεις.
Όλο και μεγαλύτερος είναι ο αριθμός εκείνων που εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες για περισσότερους εργοδότες και έξω από τις παραδοσιακές εργασιακές σχέσεις. Το σύγχρονο πρεκαριάτο, όπως ονομάζεται, λόγω της περιστασιακής και διαρκώς επισφαλούς εργασιακής κατάστασης που βιώνει. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ευρωκοινοβουλίου, το 2016 μία στις τέσσερις συμβάσεις απασχόλησης αφορούσαν άτυπες μορφές εργασίας. Ωστόσο, η ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν προβλέπει προς το παρόν κάποια ειδική ρύθμιση.
Αυτό, μοιραία έχει ως αποτέλεσμα να εκδίδονται αντιφατικές αποφάσεις από δικαστήρια επί κρίσιμων θεμάτων που παραμένουν αρρύθμιστα και, κατ’ αυτό τον τρόπο, να διαμορφώνεται νομικό προηγούμενο που αποπροσανατολίζει (για παράδειγμα το Εφετείο του Τορίνο απεφάνθη ότι Ιταλοί διανομείς που συνεργάζονταν με την Foodora, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι παρείχαν εξαρτημένη εργασία, ούτε όμως ότι απασχολούνταν ως ελεύθεροι επαγγελματίες, αλλά ότι ανήκουν σε μια τρίτη κατηγορία σχέσης εργασίας, η οποία βρίσκεται ανάμεσα σε εξαρτημένη εργασία και αυτοαπασχόληση.
Οι εν λόγω εργαζόμενοι ζητούσαν να αναγνωριστεί ότι απασχολούνταν υπό το καθεστώς εξαρτημένης εργασίας –κι όχι σαν ελεύθεροι επαγγελματίες όπως ισχυρίστηκε η εργοδότρια εταιρεία τους- και συνεπώς ότι δικαιούνταν να αμείβονται με τις ελάχιστες εκ του νόμου προβλεπόμενες αποδοχές.
Το Εφετείο επιδίκασε στους διανομείς αποζημίωση ίση, με τη διαφορά του κατώτατου μισθού ανά ώρα, όπως ορίζεται από την εθνική συλλογική σύμβαση εργασίας του κλάδου και της ωριαίας αμοιβής που πράγματι λάμβαναν, για όσες ώρες παρείχαν τις υπηρεσίες τους στην εταιρεία.
