Ο πρώην γ.γ. του υπουργείου Εργασίας και νυν στέλεχος του τμήματος Εργατικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, Ανδρέας Νεφελούδης, στέκεται απέναντι στις πολιτικές της ΝΔ, με αφορμή τη συμπλήρωση του πρώτου κυβερνητικού της εξαμήνου. Συγκρίνει τα πεπραγμένα των δύο κομμάτων στα εργασιακά και αναφέρει τα πεδία όπου η προηγούμενη κυβέρνηση δεν επέδειξε την απαραίτητη αποφασιστικότητα.
Τη συνέντευξη πήρε ο Τάσος Γιαννόπουλος
Πώς αποτιμάτε τις μέχρι σήμερα κυβερνητικές παρεμβάσεις στα εργασιακά;
H ΝΔ ήταν πάρα πολύ ειλικρινής κατά το προεκλογικό διάστημα και τα δείγματα γραφής που έχει δώσει στο πρώτο εξάμηνο της διακυβέρνησής της είναι πολύ χαρακτηριστικά. Θυμίζω την υποβάθμιση του ΣΕΠΕ, την κατάργηση του βάσιμου λόγου απόλυσης, την κατάργηση της ρύθμισης που προστάτευε τους εργολαβικούς εργαζόμενους (σ.σ.: τη «συνευθύνη» εργολάβου και αναθέτοντος ενός έργου), καθώς και την εντολή διαγραφής όσων προστίμων και κυρώσεων είχαν επιβληθεί με βάση αυτή τη ρύθμιση. Επειδή η οικονομία, αλλά και η κοινωνία, λειτουργούν και με όρους ψυχολογίας, καταλαβαίνετε πόσο έχει αγριέψει η παραβατικότητα στον χώρο της αγοράς εργασίας.
Όλα αυτά έχουν συμβάλει στο να αλλάξει η κατανομή των νέων θέσεων εργασίας, με τη θεαματική υποχώρηση των θέσεων πλήρους απασχόλησης και την έντονη επικράτηση της μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης. Η αδρανοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών οδηγεί στην υποχώρηση του ποσοστού μείωσης της ανεργίας. Μπορεί πολύ σύντομα να δούμε ξανά αυξητικές τάσεις στην ανεργία, ενώ έχουμε μία εκτίναξη των απολύσεων, δείτε τι γίνεται στην τράπεζα Πειραιώς.
Να επιμείνουμε στην εγκύκλιο («ύποπτων συναλλαγών» όπως την έχετε χαρακτηρίσει) που αναφέρατε για το ΣΕΠΕ;
Καταρχάς, αυτό που συμβαίνει με το ΣΕΠΕ είναι εγκληματικό: ουδετεροποιούν και καθιστούν εντελώς γραφειοκρατικό ένα μηχανισμό, ο οποίος θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα στην αγορά εργασίας. Κατά την άποψή μου, πρέπει να δούμε ποιοι είχαν δεχθεί πρόστιμα εκείνη την περίοδο (σ.σ.: ο νόμος για τη «συνευθύνη» ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 2018 και καταργήθηκε τον Αύγουστο του 2019, με τροπολογία Βρούτση).
Διότι αυτοί που διοικούν σήμερα το υπουργείο Εργασίας είναι υπηρετικό προσωπικό του ΣΕΒ, ο οποίος θέλει να «καθαρίσει» μία σειρά από εταιρείες που είχαν τέτοια ζητήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα ΕΛΤΑ Courier. Εμείς είχαμε χειριστεί στο υπουργείο 4 απολύσεις εργολαβικών εργαζόμενων που διεκδίκησαν τριετίες. Τους επαναπροσέλαβαν (ενώ είχαν πέσει και τα σχετικά πρόστιμα), αλλά τελικά τους απέλυσαν ξανά μετά την πτώση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Η εγκύκλιος είναι πραγματικά προκλητική και πιστεύω ότι κρύβει ύποπτες συναλλαγές (σ.σ.: βλέπε το δημοσίευμα του Left.gr: Αφού κατάργησαν τη «συνευθύνη», σβήνουν τα πρόστιμα στους εργολάβους).
Mειώνει τα πρόστιμα ο Βρούτσης
Μιας και ο λόγος για το ΣΕΠΕ, ο κ. Βρούτσης έχει δηλώσει ότι το παλιό σύστημα προστίμων επέτρεπε την αυθαιρεσία των ελεγκτών, σε αντιδιαστολή με αυτό που ο ίδιος θέσπισε. Τι απαντάτε;
Ο κ. Βρούτσης ψεύδεται. Ο κανονισμός προστίμων ήταν ακριβέστατος. Η επεξεργασία του είχε γίνει επί ΣΥΡΙΖΑ, σε συνεργασία με τον ILO, αλλά και τους κοινωνικούς εταίρους. Κανένας από τους επιθεωρητές δεν αυθαιρετούσε, αυτό το λέει ο υπουργός Εργασίας για να απαξιώσει τη λειτουργία και το ρόλο της Επιθεώρησης Εργασίας. Ο υπουργός Εργασίας καταργεί το κρίσιμο μέγεθος που αφορούσε τη μείωση των προστίμων και τη συσχέτισή τους με την απασχόληση και την ασφάλιση (ο εργοδότης υποχρεωνόταν να ασφαλίζει το μαύρο εργαζόμενο για 3 μήνες) και με την ελαχιστοποίηση του ύψους των προστίμων με τη δική του Υ.Α. (σ.σ.: αναρτήθηκε στη «Διαύγεια» την Πέμπτη 16/1/20) δίνει το πράσινο φως στην παραβατικότητα.
Ο «συγκρίσιμος εργαζόμενος» απάντηση στις εργολαβίες
Πάμε στους εργολαβικούς/ενοικιαζόμενους, όπου βλέπουμε απολύσεις σε Εθνική Τράπεζα και ΕΛΠΕ, στα ΕΛΤΑ που αναφέρατε, καθώς και τη γενίκευση της εργολαβοποίησης. Τελικά, αρκούσε αυτή η ρύθμιση για τη «συνευθύνη» που θέσπισε ο ΣΥΡΙΖΑ και κατάργησε η σημερινή κυβέρνηση; Τι πρέπει να γίνει ώστε χτυπηθεί η εικονική εργολαβία;
Εδώ φταίμε εμείς, καθυστερήσαμε και σε καμία περίπτωση δεν αρκεί η «συνευθύνη». Η στρατηγική και οραματική μας κατεύθυνση δεν είναι να ρυθμίσουμε απλά ένα περιβάλλον εργολαβίας (και εργολαβοποίησης των εργασιακών σχέσεων), αλλά να την καταργήσουμε. Η κρίσιμη παράμετρος που θα οδηγούσε στο πλήρες αδυνάτισμα της λογικής της εργολαβοποίησης, είναι αυτό που σκεφτόμασταν (αλλά δεν προλάβαμε), η θέσπιση της έννοιας του «συγκρίσιμου εργαζόμενου», στη λογική της «ίσης αμοιβής για ίση εργασία» και άρα η ένταξη όλων των εργολαβικών που δουλεύουν σε ένα κλάδο (τράπεζες, ξενοδοχεία και αλλού) στις προβλέψεις της κάθε φορά ισχύουσας συλλογικής σύμβασης εργασίας. Η ιδέα υπήρχε, αλλά έχουμε ευθύνη που δεν νομοθετήθηκε.
Ως τμήμα Εργατικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ ετοιμάζουμε και άλλες νομοθετικού τύπου επεξεργασίες.
Αναφέρω ακόμη και τις απολύσεις στην τράπεζα Πειραιώς, όπου η γ.γ. του υπουργείου, κα Στρατινάκη, εμφανίζεται ως προσωπάρχης της τράπεζας, καλώντας τους εργαζόμενους να δεχτούν τις απαιτήσεις της Τράπεζας(!).
Δυστυχώς, εφόσον η συμφωνία του καλοκαιριού (μεταξύ διοίκησης της Πειραιώς και ΟΤΟΕ) «έσπασε», θα ακολουθήσουν αποσχίσεις και σε άλλες τράπεζες (Alpha Bank, Εurobank). Βάσιμα ισχυρίζομαι ότι αν ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ στη διακυβέρνηση της χώρας, δεν θα είχαν πειράξει μύγα στο χώρο των τραπεζών, θυμηθείτε τι πρόστιμα έπεφταν από το ΣΕΠΕ.
Δεν θα μπορούσαν να έχουν θεσπιστεί από τον ΣΥΡΙΖΑ προστατευτικοί κανόνες για τους εργαζόμενους στις περιπτώσεις των αποσχίσεων;
Πράγματι, ένα από τα λάθη που κάναμε, ήταν ότι δεν περιλάβαμε, εκτός από τη συνηθισμένη νομοθετική διαδικασία, μία πρόβλεψη προστασίας για τις εργασιακές σχέσεις, με ένα πιο ξεκάθαρο πλαίσιο που θα διασφάλιζε π.χ. το καθεστώς του τραπεζοϋπαλλήλου για τους εργαζόμενους μέχρι τη συνταξιοδότησή τους.
Στην επικαιρότητα είναι ξανά οι εργοδοτικοί εκβιασμοί στα Λιπάσματα Καβάλας και οι τίτλοι τέλους για τη Χαλυβουργική. Τι παραπάνω θα μπορούσε να κάνει το υπουργείο Εργασίας; Ποια ήταν η στάση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στη διοίκηση του ΟΤΕ, όταν η συμμετοχή της Deutsche Telekom στη μετοχική σύνθεση αυξήθηκε κατά 5% επιπλέον;
Δείτε το σαν μία φωτογραφία με 2 εικόνες: από τη μία, το αφήγημα της ΝΔ είναι η Χαλυβουργική. Το λουκέτο (για λόγους οικογενειακής «αντίληψης») είναι επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε στηρίξει οικονομικά τους εργαζόμενους για να αντέξουν, μέσω του προγράμματος για τους «εγκλωβισμένους» και στο μυαλό μας ήταν η αναδιοργάνωση της επιχείρησης. Στον αντίποδα είναι το αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ: η επένδυση της Παπαστράτος - Philip Morris, όπου μειώθηκε ο χρόνος εργασίας, αλλά ο μισθός έμεινε ίδιος.
Στα Λιπάσματα Καβάλας θα παρεμβαίναμε πάλι, θα γνωμάτευε το ΣΕΠΕ περί «καραμπινάτης» μεταβίβασης, ώστε να τηρηθεί η συμφωνία που έγινε επί δικής μας θητείας. Η ΝΔ πέταξε την υπόθεση Πετσίτη - Κιτσάκου για να θολώσει τα νερά, μπλόκαρε την εξυγίανση και σήμερα κανείς από τους αρμόδιους δεν αγγίζει την «καυτή πατάτα».
Επί ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε τεθεί ανάλογο θέμα στον ΟΤΕ, μία επιχείρηση με κέρδος στις 42 από τις 100 μονάδες, από το οποίο δεν πάει τίποτα στους εργαζόμενους και την κοινωνία, παρά μόνο στα golden boys. Εμείς θα αξιοποιούσαμε κάθε μέρα το ΣΕΠΕ, ειδικά στο θέμα των απολύσεων και θα στηρίζαμε την υπογραφή συλλογικής σύμβασης εργασίας.
Η αύξηση του κατώτατου και η ατολμία αλλού
Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πράγματι προγραμματίσει στοιχειοθετημένα την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 15% μέχρι το 2021 ή η εξαγγελία σας ήταν στον αέρα, όπως και αυτή της σημερινής κυβέρνησης (δεδομένων των δηλώσεων Σταϊκούρα);
Για εμάς δεν ήταν απλή εξαγγελία, το είπαμε και το κάναμε την πρώτη φορά, θα το κάναμε και τη δεύτερη. Η στρατηγική μας εκινείτο στον αντίποδα και της επιλογής της ΕΕ για τον ευρωπαϊκό κατώτατο μισθό, εμείς θέλαμε να συνταγματοποιήσουμε τις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις. Το βασικό ερώτημα του Αλ. Τσίπρα προς τον πρωθυπουργό (σ.σ.: κατέθεσε στις 14/1 επίκαιρη ερώτηση) είναι αν θα προχωρήσει στην αύξηση του κατώτατου μισθού που υποσχέθηκε.
Τα Jumbo θα ανοίγουν κάποια καταστημάτά τους όλες τις Κυριακές, ο ΣΥΡΙΖΑ αντέδρασε με ερώτηση στη Βουλή, ωστόσο οι επιχειρήσεις αξιοποιούν το νομοθετικό πλαίσιο που τροποποίησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Μετά τη έξοδο από τα μνημόνια, υπάρχει περιθώριο για επανακατοχύρωση της κυριακάτικης αργίας;
Κάναμε πολλά, όμως καθυστερήσαμε να κάνουμε και άλλα μετά το τέλος των μνημονίων, γιατί είτε δεν προλάβαμε, είτε ήμασταν άτολμοι. Παράδειγμα, η καθυστέρηση στη διαδικασία ρύθμισης των τραπεζικών δανείων που είχαν επιδότηση επιτοκίου από τον ΟΑΕΔ.
Θα μπορούσαμε να παρέμβουμε και στην κυριακάτικη αργία, το ίδιο και στα θέματα της Υγείας και Ασφάλειας, όπως με τη δημιουργία φορέα ασφάλισης επαγγελματικού κινδύνου που δεν υλοποιήθηκε. Είμαστε, όμως, περήφανοι για πράγματα που κάναμε σε μία σειρά κλάδους, όπως οι ντελιβεράδες.
Βέβαια, κινδυνεύουν πλέον από την «ουμπεροποίηση» που φέρνει η Wolt (σ.σ.: βλέπε το δημοσίευμα Ζητούνται «ευέλικτοι» ντελιβεράδες).
Στο εγγύς μέλλον επιδιώκουμε την οργανωτική μας ανασυγκρότηση στο πεδίο της αντίθεσης κεφαλαίου – εργασίας. Δεν επιτρέπεται να μην έχουμε ισχυρή παρουσία στους εργασιακούς χώρους, ειδικά τώρα που υγιείς δυνάμεις καταλαβαίνουν ότι πρέπει να τελειώσει η πρόσδεσή τους με τις ΔΑΚΕ και ΠΑΣΚΕ, να υπάρξει ένα νέο όραμα για το συνδικαλιστικό κίνημα. Θα κάνουμε 13 περιφερειακές συσκέψεις για τα εργασιακά, ξεκινώντας από την Ελευσίνα τον Φεβρουάριο, με στόχο να κυριαρχήσουμε σαν χώρος προόδου και δημοκρατίας στη ΓΣΕΕ ως το 2023.
Τα εργασιακά δικαιώματα είναι ταυτοτικό στοιχείο της δικής μας Αριστεράς και θέλουμε να γίνουν κτήμα και των εργαζόμενων, ώστε να μην μπορούν οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις να ξηλώνουν κατακτήσεις.
