Το σχέδιο νόμου που φέρνει προς συζήτηση η κυβέρνηση στη Βουλή διατείνονται ότι αφορά τη διεθνή προστασία. Ουσιαστικά πρόκειται για το νομοσχέδιο που καθιστά την κράτηση και τον περιορισμό της ελευθερίας κανόνα, και όχι εξαίρεση, για τους αιτούντες άσυλο.
Βέβαια η πρόθεση της κυβέρνησης να διευρύνει την κράτηση και να την καταστήσει συνήθη πρακτική δεν ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία. Είχαν προηγηθεί προπαγάνδα και «πρωτοβουλίες» που η Ν.Δ. ξεκίνησε ήδη από το 2016, όταν ήταν ακόμα αντιπολίτευση.
Με κάθε ευκαιρία, είτε τα ίδια τα στελέχη τους είτε υποστηρικτές και απλά μέλη που ενδύονταν τον χιτώνα των «απλών αγανακτισμένων πολιτών» έδειχναν με το δάχτυλο τους πρόσφυγες και τους μετανάστες και τους καταδείκνυαν ως τους βασικούς υπαίτιους για κάθε τι κακό στην ελληνική πραγματικότητα.
Η προσπάθεια της Νέας Δημοκρατίας να στοχοποιήσει τους πρόσφυγες και τους μετανάστες εντάθηκε από όταν ανέλαβε τη διακυβέρνηση. Εκκενώθηκαν καταλήψεις που φιλοξενούσαν πρόσφυγες με μικρά παιδιά από πάνοπλους αστυνομικούς και κλούβες, τα νησιά αφέθηκαν να γεμίσουν ασφυκτικά -ως μήνυμα αποτροπής- προκαλώντας δυσφορία στους κατοίκους, ο πρωθυπουργός ανέφερε το Ελις Αϊλαντ ως καλή πρακτική και παραλλήλισε τους πρόσφυγες με τους Πέρσες, ενώ φαίνεται να κερδίζει έδαφος η ρητορική από πολλά κυβερνητικά στελέχη περί «εισβολέων».
Κάπως έτσι στρώθηκε το χαλί ώστε το νομοσχέδιο που θα συζητηθεί την Πέμπτη στην Ολομέλεια να είναι η αποκρυστάλλωση ενός σχεδίου που περιορίζει, τιμωρεί και σε περιπτώσεις εξοστρακίζει τους αιτούντες άσυλο. Με την προσαρμογή που γίνεται στις διατάξεις της Οδηγίας, αλλά κυρίως με άρθρα που προστίθενται εκτός αυτής, υπηρετείται ο πραγματικός σκοπός της κυβέρνησης: η αποτροπή και καταστολή των αιτούντων άσυλο.
Δεν κρύβονται όμως: στην αιτιολογική έκθεση δικαιολογούν τον περιορισμό του δικαιώματος πρόσβασης στην εργασία με τη φράση «προκειμένου να μην καθίσταται το σύστημα ασύλου ελκυστικό σε πολίτες τρίτων χωρών», ανοίγοντας τον δρόμο για νέες «Μανωλάδες».
Εξάλλου, η Ν.Δ. εστιάζει στη ρητορική περί της αλλαγής του ζητήματος από προσφυγικό σε μεταναστευτικό. Κάνουν όμως, μεταξύ άλλων, ένα σοβαρό ατόπημα όσον αφορά την υπεράσπιση της εθνικής γραμμής για τον δίκαιο και ισομερή καταμερισμό των προσφύγων σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.
Γιατί πέρα από ανυπόστατη και επικίνδυνη, η ρητορική περί «μεταναστών που κατακλύζουν τη χώρα» ενισχύει τη γραμμή των κρατών του Βίζεγκραντ που δεν εφαρμόζουν το πρόγραμμα μετεγκατάστασης κάνοντας λόγο για μεταναστευτικό και όχι για προσφυγικό πληθυσμό.
Πρέπει να είναι σαφές ότι οι άνθρωποι που εισέρχονται στη χώρα μας δικαιούνται βάσει της Σύμβασης της Γενεύης να καταθέτουν αίτηση διεθνούς προστασίας, η οποία εξετάζεται υποχρεωτικά σε α’ και β’ βαθμό από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Εξάλλου, η διεθνής προστασία δεν περιλαμβάνει μόνο όσους προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες, αλλά περιλαμβάνει και την επικουρική προστασία για όσους διώκονται ή απειλούνται στις χώρες καταγωγής τους.
Είναι, επίσης, ιδιαίτερα προβληματικές οι διατάξεις του νομοσχεδίου με την κατάρτιση καταλόγων ασφαλών τρίτων χωρών και χωρών καταγωγής με την εξαρχής κατηγοριοποίηση των αφιχθέντων «σε προτεραιότητα» βάσει αυτών των καταλόγων, τορπιλίζοντας τη βασική αρχή της εξατομικευμένης εξέτασης των αιτημάτων, όπως απορρέει από τη Σύμβαση της Γενεύης.
Ενα άλλο προβληματικό σημείο του νομοσχεδίου είναι ότι η «μη συμμόρφωση» του αιτούντος άσυλο σε κάποια από τις υποχρεώσεις του δεν προβλέπει απλώς κυρώσεις, αλλά συνδέεται με το παραδεκτό του αιτήματός του για διεθνή προστασία, γεγονός που, εκτός από σοβαρή έκπτωση δικαιώματος, θα πλήξει και τη διεθνή εικόνα της χώρας.
Παράλληλα, στις Επιτροπές Προσφυγών συμμετέχουν πλέον μόνο διοικητικοί δικαστές, αντί δύο δικαστές και ένα μέλος οριζόμενο από την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, ενώ για πρώτη φορά προβλέπεται, αντίθετα με τα προβλεπόμενα στην οικεία συνταγματική διάταξη, και μονομελής σύνθεση με έναν μόνο δικαστή.
Το νομοσχέδιο, λοιπόν, έρχεται ως επιστέγασμα μιας φαντασιακής και ιδεοληπτικής συνθήκης που η ίδια η κυβέρνηση έχει χτίσει τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Με την αποτροπή, την απειλή, τον φόβο, τα κλειστά κέντρα, την εικόνα του εχθρού και του εισβολέα.
Οταν στοχοποιείς τόσο πολύ λίγους είναι εύκολο για τους πολλούς να δεχθούν περιοριστικά μέτρα που δεν θα δέχονταν για τους ίδιους ως γενικευμένο κανόνα. Αδρανοποίησαν ακόμα και προοδευτικά κομμάτια της κοινωνίας και τώρα μπορούν να υλοποιήσουν το σχέδιό τους. Περνάμε στην εποχή των κρατούμενων αιτούντων άσυλο λοιπόν. Ξεκινούν από τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, θα συνεχίσουν με τους άνεργους, τους ανασφάλιστους, τα ΑμεΑ, τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, τους φυλακισμένους...
* Βουλευτής Κορινθίας, αν. τομεάρχης για τη Μεταναστευτική Πολιτική της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ
