"Η κυβέρνηση ΝΔ επιχειρεί συστηματικά να καρπωθεί πολλά από τα επιτεύγματα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ", σημειώνει ο Δ. Παπαγιαννάκος και αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στη μείωση του ΕΝΦΙΑ για το 2019 που είχε ψηφιστεί τον Δεκέμβρη 2018, στις 120 δόσεις, στην άρση των κεφαλαιακών ελέγχων, στη δυνατότητα κάθε παιδί να πηγαίνει σε βρεφονηπιακό σταθμό και σε πολλά άλλα.
Μετά τις προγραμματικές το είδαμε και στη ΔΕΘ: Η ΝΔ δεν έχει επεξεργασμένο μοντέλο ανάπτυξης. Τα όσα, ωστόσο, παρέθεσε σε τι μοντέλο προσεγγίζουν;
Μετά τη ΔΕΘ και το υπό διαβούλευση «αναπτυξιακό» νομοσχέδιο μπορούμε να συνοψίσουμε την αναπτυξιακή πολιτική της κυβέρνησης ΝΔ ως «ανάπτυξη χωρίς στρατηγική, χωρίς δικαιώματα, χωρίς κανόνες». Προφανώς, δεν μπορεί να οδηγήσει σε βιώσιμη ανάπτυξη. Αντίθετα, συνιστά μιαν απίστευτη οπισθοδρόμηση στις πρακτικές που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία. Διότι από την παρουσία του κ. Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, διαπιστώνουμε ότι η συνεκτική, ολιστική αναπτυξιακή στρατηγική που πρώτη φορά απέκτησε η χώρα επί κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ πετάχτηκε στον κάλαθο των αχρήστων για να πάρει τη θέση της ένα συνοθύλευμα νεοφιλελεύθερων ιδεοληψιών. Συγκεκριμένα:
[α] Τα εργασιακά δικαιώματα αποτελούν εμπόδιο στην ανάπτυξη και γι’ αυτό πρέπει να περιοριστούν δραστικά. Μετά την υποβάθμιση της επιθεώρησης εργασίας, τις αντεργατικές τροπολογίες Βρούτση λίγο πριν κλείσει η Βουλή για καλοκαίρι, ακολουθούν σήμερα οι αντεργατικές ρυθμίσεις του «αναπτυξιακού» νομοσχεδίου: ευθεία υπονόμευση των συλλογικών συμβάσεων, κατάργηση του εργασιακού δικαιώματος για μονομερή προσφυγή στη διαιτησία, μεταφορά των επιπτώσεων της εργοδοτικής παραβατικότητας στους εργαζόμενους κ.α.
[β] Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί εμπόδιο στην ανάπτυξη κι ας βρισκόμαστε εν μέσω κλιματικής κρίσης. Έτσι, ο κ. Μητσοτάκης, αντί να πιέζει την «Ελληνικός Χρυσός» να ανταπροκριθεί στις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις της, όπως αυτές απορρέουν από τη σύμβαση-νόμο του 2004, ανακοινώνει την τροποποίηση της σύμβασης, προφανώς σε όφελος των επενδυτών. Ανακοινώνει, επίσης, την επέκταση της εξόρυξης χρυσού στη Θράκη αδιαφορώντας για το ότι πρόσφατα απορρίφθηκε αίτηση της εταιρείας για περιβαλλοντική αδειοδότηση της δραστηριότητας εκεί. Επιπλέον, ανακοινώνει και την επαναφορά του σχεδίου για εκτροπή του Αχελώου παρόλο που το ΣτΕ την έχει απορρίψει.
[γ] Ότι αν οι πλούσιοι γίνουν πλουσιότεροι, τα οφέλη θα διαχυθούν προς τα κάτω ενισχύοντας τους ρυθμούς ανάπτυξης. Έτσι, ανακοινώνονται οριζόντιες φοροελαφρύνσεις που οφελούν κυρίως τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις καθώς είναι αυτές που έχουν τα υψηλότερα κέρδη, ενώ παράλληλα η κυβέρνησή του, αδιαφορώντας για το δημόσιο συμφέρον, δεν χάνει ευκαιρία να ικανοποιεί (ακόμη και με φωτογραφικές διατάξεις) συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα, κυρίως φίλων της ΝΔ.
[δ] Ότι για να επιτευχθούν υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης δεν χρειάζεται κάποιος ιδιαίτερος σχεδιασμός, στρατηγική, αλλά αρκούν 5-6 μεγάλα έργα και πολύ μπετόν. Έτσι, οι μοναδικές στοχευμένες αναπτυξιακές φοροελάφρυνσεις που ανακοινώνει ο κ. Μητσοτάκης στη ΔΕΘ αφορούν στην οικοδομή. Την έλλειψη αναπτυξιακού σχεδιασμού και στρατηγικής, την καταδεικνύει, μεταξύ άλλων, η σιωπή του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ για τις αναπτυξιακές-παραγωγικές προτεραίοτητες της νέας προγραμματικής περιόδου (του νέου ΕΣΠΑ, δηλαδή) 2020-26, παρόλο που η σχετική συζήτηση έχει ήδη ξεκινήσει και σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο.
Ποια η πρόβλεψή σου για την πορεία του ΑΕΠ το 2019 και το 2020;
Τα στοιχεία για το πρώτο εξάμηνο του 2019 δείχνουν δέκα συνεχόμενα τρίμηνα ανάπτυξης. Αυτό επιβεβαιώνει ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε όχι μόνο να σταθεροποιήσει την οικονομία, αλλά και να την θέσει σε αναπτυξιακή τροχιά. Προβλέψεις δεν μπορώ να κάνω. Αξίζει, όμως, να υπογραμμίσουμε ότι, αν συνεχίζαμε την ολιστική αναπτυξιακή στρατηγική, θα μπορούσαμε μα είμαστε βάσιμα αισιόδοξοι, ακόμη και με δεδομενή τη δυσμενή συγκυρία στο εξωτερικό. Αντίθετα, η υφεσιακή εξωτερική συγκυρία, κυρίως το γεγονός ότι η κυβέρνηση ΝΔ αντικαθιστά την αναπτυξιακή στρατηγική που της παραδόσαμε με το συνοθύλευμα ιδεοληψίων που ανέφερα πριν, μάλλον απαισιοδοξία δικαιολογούν.
Ο Μητσοτάκης «ξέχασε» τη μεσαία τάξη
Είπε ο Ευκλείδης ότι οι δυο μέρες του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη, δεν συντάραξαν τη «μεσαία τάξη» που ήταν και η αιχμή προεκλογικά της ΝΔ. Πώς το τεκμηριώνεις εσύ αυτό;
Τεκμηριώνεται, εν πολλοίς, με βάση το τι εξήγγειλε ο κ. Μητσοτάκης στη ΔΕΘ και τι ακύρωσε από τα θετικά μέτρα που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε ανακοινώσει στο Ζάππειο για το 2020. Διότι αφενός οι φοροαπαλλαγές που εξήγγειλε ο κ. Μητσοτάκης είτε ωφελούν κυρίως τις μεγάλες επιχειρήσεις, είτε ισοσκελίζονται για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα από τις αυξήσεις στη ΔΕΗ, που προς το παρόν φτάνουν το 16% μεσοσταθμικά, ενώ έχουν δρομολογηθεί και νέες εξαιτίας της ρήτρας διοξειδίου του άνθρακα που επιβαρύνει πλέον τους καταναλωτές. Αφετέρου, διότι ο κ. Μητσοτάκης ακύρωσε τα θετικά μέτρα του ΣΥΡΙΖΑ και αυτό πλήττει πολλαπλώς τα μεσοστρώματα καθώς:
[α] Παραμένει μεγάλο φορολογικό βάρος, το οποίο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε αφαιρέσει με μέτρα για το 2020, όπως η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για εισοδήματα ως 20.000 ευρώ και η δραστική μείωση για μεγαλύτερα, η μείωση της προκαταβολής φόρου από το 100% στο 50%, η πρόσθετη μείωση του ΕΝΦΙΑ ώστε να φτάσει το 30% μεσοσταθμικά και το 50% για μικρές και μεσαίες ιδιοκτησίες, η επαναφορά του μέτρου της αφαίρεσης των ποσών για αποπληρωμή ενήμερων δανείων πρώτης κατοικίας από το φορολογητέο εισόδημα, η έκπτωση 10% στο φορολογητέο εισόδημα των συνεταιρισμένων αγροτών.
[β] Ακυρώνονται πρόσθετα αναπτυξιακά μέτρα για το 2020, όπως είναι η αύξηση αποσβέσεων επενδύσεων στο 150%, η επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών για εργαζόμενους μέχρι 25 ετών κατά 80% και η επιδότηση κατά 25% για εργαζόμενους έως 29 εφόσον πρόκειται για νέες συμβάσεις πλήρους απασχόλησης.
[γ] Δεν διασφαλίζεται το δικαίωμα πρόσβασης σε ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες υγείας και παιδείας καθώς ακυρώνονται οι προσλήψεις που είχε δρομολόγησει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για το 2020 και τα επόμενα χρόνια.
Οι εξαγγελίες, αλλά και οι σιωπές, του κ. Μητσοτάκη στη ΔΕΘ πλήττουν τα μεσαία στρώματα και για δύο επιπλέον λόγους.
Όντως «ξέχασε» να επαναλάβει την προεκλογική του δέσμευση για αύξηση στον κατώτατο μισθό, ενώ βάφτισε τη 13η σύνταξη «επίδομα» και μάλιστα «έκτακτο».
Ακριβώς, αφενός, δεν είπε κουβέντα για την αύξηση του κατώτατου μισθού το 2020 σε ποσοστό διπλάσιο, όπως έλεγε, της αύξησης του ΑΕΠ. Βεβαίως, ούτε λόγος να γίνεται για τη δίκη μας δέσμευση να αυξηθεί ο κατώτατος μισθός κατά 7,5% το 2020. Τέτοιες αυξήσεις, ωστόσο, δεν ενισχύουν μόνο τους εργαζόμενους αλλά και τις επιχειρήσεις καθώς τονώνεται η ζήτηση. Αφετέρου, ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε «τη διατήρηση του έκτακτου επιδόματος των συνταξιούχων». Παρατηρούμε όχι μόνο την προσπάθεια του κ. Μητσοτάκη να καρπωθεί επιτεύγματα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κυρίως τα σημεία που επισημαίνεις: (α) την μετονομασία της 13ης σύνταξης σε «επίδομα», πράγμα που ακυρώνει την προοπτική της να δίνεται 13ης σύνταξη σε όλους τους συνταξιούχους και (β) τον χαρακτηρισμό του επιδόματος ως «έκτακτο», σε αντίθεση με το ρητά διατυπωμένο στον νόμο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ μόνιμο χαρακτήρα του μέτρου.
Τρώει από τα έτοιμα
Η κυβέρνηση παρουσιάζει, πλέον, πολλά από αυτά που κληρονόμησε, σαν δικό της επίτευγμα και επαίρεται με ανακοινώσεις. Γίνεται, άραγε αποδεκτό από το ευρύ κοινό;
Πράγματι, η κυβέρνηση ΝΔ επιχειρεί συστηματικά να καρπωθεί πολλά από τα επιτεύγματα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η μείωση του ΕΝΦΙΑ για το 2019 που είχε ψηφιστεί τον Δεκέμβρη 2018 (λίγο μεγαλύτερη είναι η αλήθεια αλλά χάρη στον δημοσιονομικό χώρο που διασφάλισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ), οι 120 δόσεις, η άρση των κεφαλαιακών ελέγχων, η δυνατότητα κάθε παιδί να πηγαίνει σε βρεφονηπιακό σταθμό και πολλά άλλα.
Ενδεχομένως, οι πολίτες να αποδέχονται σήμερα τέτοιες προσπάθειες οικειοποίησης. Η αποδοχή αυτή, όμως, δεν μπορεί παρά να είναι πρόσκαιρη. Διότι η κυβέρνηση τρώει μεν από τα έτοιμα για να υπηρετήσει, όμως μια διαμετρικά αντίθετη πολιτική, μια βαθύτατα αντιλαϊκή πολιτική. Για παράδειγμα, ενώ ο κ. Μητσοτάκης προσπαθεί να καρπωθεί την 13η σύνταξη, αλλά αντίθετα από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, την μετατρέπει σε «επίδομα» και μάλιστα «έκτακτο». Ή οι μειώσεις του ΕΝΦΙΑ για το 2019. Αφενός είναι μεγαλύτερες χάρη στον δημοσιονομικό χώρο που άφησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Αφετέρου και σημαντικότερα, η κυβέρνηση χρησιμοποίησε τον πρόσθετο χώρο για φοροαπαλλαγές ακόμη και για περιουσίες πάνω από 500.000 ευρώ (που διαθέτει το 3% των φορολογούμενων), αντί να προχωρήσει σε μεγαλύτερες φοροελαφρύνσεις για περιουσίες μέχρι 500.000 και για πλήρη απαλλαγή των κατοίκων των μικρών νησιών όπως πρότεινε ο ΣΥΡΙΖΑ με τις δύο τροπολογίες του.
Την αίτηση προς το ΔΝΤ για αποπληρωμή μέρους του ακριβού δανείου η κυβέρνηση την εμφανίζει επίσης σαν δικό της έργο. Έως πού είχε προχωρήσει αυτό το ζήτημα επί ΣΥΡΙΖΑ;
Καταρχάς, να μας πει ο κ. Σταϊκούρας με ποια ταμειακά διαθέσιμα θα αποπληρωθεί το χρέος αυτό; Ας πάψουν στην κυβέρνηση να υποτιμούν τη νοημοσύνη των πολιτών. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο είχε αναγγείλει την πρόθεσή της να αποποληρώσει τα δάνεια του ΔΝΤ αλλά είχε ολοκληρώσει και τα ουσιώδη βήματα για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός. Ο Ευκλ. Τσακαλώτος, ως Υπουργός Οικονομικών, κατά την Εαρινή Σύνοδο του ΔΝΤ τον περασμένο Απρίλιο, είχε ενημερώσει την Κριστίν Λαγκάρντ για την πρόθεση της κυβέρνησης για πρόωρη αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ και είχε καλωσορίσει μια τέτοια εξέλιξη, ενώ αντίστοιχη στάση είχε τηρήσει και η Γερμανία. Τον ίδιο μήνα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αφενός είχε θέσει το αίτημα στον ESM και αφετέρου το παρουσίασε στο EuroWorking Group όπου έλαβε «πράσινο φως». Για όλα αυτά υπάρχει πλήθος δημοσιευμάτων.
Θα προκύψουν, κατά τη γνώμη σου, προβλήματα κατά την υλοποίηση του Προϋπολογισμού για το 2020; Για το 2019, τώρα, όλοι έως και ο κ. Στουρνάρας, δέχονται ότι θα επιτευχθεί ο στόχος του 3,5%…
Όχι μόνο η κυβέρνηση ΝΔ, αλλά και άλλοι να πάψουν να υποτιμούν τη νοημοσύνη των πολιτών και, επιτέλους, να σέβονται το θεσμικό τους ρόλο. Διότι πώς είναι δυνατόν την άνοιξη, με αφορμή την ψήφιση των θετικών μέτρων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για το 2019, να κρίνεις ότι ο προϋπολογισμός δεν βγαίνει και το καλοκαίρι το ακριβώς αντίθετο, παρόλο που εντωμεταξύ η κυβέρνηση ΝΔ πρόσθεσε πάνω από 200 εκατομμύρια ευρώ δημοσιονομικό κόστος για μεγαλύτερη μείωση του ΕΝΦΙΑ; Εκτός κι αν τον Αύγουστο συνέβη κάποιο μείζονος σημασίας οικονομικό γεγονός που από το πανελλήνιο μόνο ο κ. Στουρνάρας αντιλήφθηκε ώστε να αντιστρέψει την «κρίση» του. Όσον αφορά τον προϋπολογισμό του 2020, αν δεν τον δούμε ολοκληρωμένο δεν μπορούμε να διατυπώσουμε αξιόπιστη άποψη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ασκεί όλο και πιο αυστηρή κριτική στην κυβέρνηση της ΝΔ ότι εγκατέλειψε την επιτυχία που είχε επιτευχθεί από αυτόν ως προς τη μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος. Γιατί, νομίζεις, επέλεξε αυτή την τακτική η ΝΔ;
Η τακτική αυτή επιτρέπει επίσης στην κυβέρνηση να εφαρμόσει μια πολιτική που, χωρίς καμία υπερβολή, σε κάποιες πτυχές της είναι μνημονιακότερη των μνημονίων. Για παράδειγμα, την πολιτική που βλέπουμε να ξεδιπλώνεται για τα εργασιακά ή την πολιτική για την (μη) προστασία του περιβάλλοντος.
Το 2014 η χώρα ήταν στα βράχια
Ο Κ. Μητσοτάκης άφησε να εννοηθεί ότι δεν θα επιλέξει εξεταστική για το πρώτο εξάμηνο του 2015, και ο Αλέξης Τσίπρας του απάντησε ότι, αντίθετα, δεν έχει κανένα πρόβλημα. Πού ακριβώς είχε φθάσει η διαπραγμάτευση στο τέλος του 2014 και τι εκκρεμούσε που το απέφυγε ως δυσβάστακτο η κυβέρνηση Σαμαρά επιλέγοντας την προσφυγή στις κάλπες;
Προσωπικά, πιστεύω ότι στη ΝΔ δεν είναι τόσο αφελείς, ώστε να κάνουν στον ΣΥΡΙΖΑ ένα τέτοιο πολιτικό δώρο. Διότι αν το έκαναν, θα έπρεπε, μεταξύ άλλων, να διερευνηθούν και απαντηθούν ερωτήματα σαν και αυτά που θέτεις. Και τότε, παρά την υπεροπλία της ΝΔ στα μίντια, θα ήταν πολύ δύσκολο να κρυφτεί ή να ξεχαστεί από τους πολίτες ότι η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου παρέδωσε μια χώρα που κυριολεκτικά ήταν στα βράχια. Διότι τέλος του 2014 τα επιτόκια δανεισμού ήταν απαγορευτικά, στο 9%, το δημόσιο ταμείο άδειο και το πρόγραμμα πλήρως εκτροχιασμένο. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο ψέμα από το ότι αυτό που τότε εμπόδιζε την ολοκλήρωση του προγράμματος ήταν μια διαφορά «μερικών εκατομμυρίων ευρώ» ανάμεσα στην κυβέρνηση και την τρόικα. Ο κ. Σαμαράς και άλλοι σκοπίμως παραπλανούσαν τους πολίτες όταν έλεγαν ότι το πρόγραμμα είχε σχεδόν ολοκληρωθεί ή ότι φταίει η επικείμενη τότε άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία που δεν ολοκληρώθηκε. Διότι η πραγματικότητα είναι ότι το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2014 υπολειπόταν του στόχου (δηλαδή του 1,5% του ΑΕΠ) πάνω από 1% του ΑΕΠ και ότι για να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα έπρεπε να ληφθούν μέτρα λιτότητας που όχι μόνο θα κάλυπταν το κενό του 2014 αλλά, επιπλέον, θα διασφάλιζαν και την επίτευξη του στόχου για το 2015, δηλαδή το 3% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα. Αυτό σημαίνει ότι για να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα, εντός του διμήνου της παράτασης που είχε ζητήσει και λάβει ο κ. Σαμαράς, δηλαδή μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015, η κυβέρνησή του θα έπρεπε να λάβει μέτρα λιτότητας για το 2015 ύψους 2,7% του ΑΕΠ ή περίπου 5 δις ευρώ! Πράγμα που με τη σειρά του σημαίνει ότι η οικονομία θα βυθιζόταν εκ νέου σε βαθιά ύφεση με όλα τα συμπαραμαρτούντα: νέα αύξηση της ανεργίας, που τότε βρισκόταν στο εφιαλτικό 27%, συνέχιση της φτωχοποίησης των μεσαίων εισοδηματικά στρωμάτων με εντονότερο ρυθμό και μεγαλύτερη εξαθλίωση για τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, νέα έκρηξη κόκκινων δανείων που, μεταξύ άλλων, θα υπονόμευε την εύθραυστη τότε κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, νέος κύκλος υπερχρέωσης των πολιτών σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία κλπ κλπ. Και βεβαίως, αν με κάποιον μαγικό τρόπο η κυβέρνηση Σαμαρά κατάφερνε να επιβιώσει πολιτικά μετά από τη λήψη τόσο σκληρών και αναποτελεσματικών μέτρων λιτότητας δεν θα μπορούσε να επιδιώξει μια καθαρή έξοδο από τα μνημόνια όπως αυτή που πέτυχε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Το μόνο που ίσως θα μπορούσε ήταν η επονομαζόμενη «πιστοληπτική γραμμή» που δεν είναι παρά μνημόνιο και επιτροπεία με άλλο όνομα. Αυτά και άλλα πολλά συναφή θα έφερνε στη δημοσιότητα μια εξεταστική για το 2015. Αλλά είπαμε, δεν είναι τόσο αφελείς στη ΝΔ. Εμείς, όμως, δεν έχουμε κανέναν λόγο, τουναντίον, να μην τα λέμε αυτά πρωί, μεσημέρι, βράδυ, όπου σταθούμε και όπου βρεθούμε, και ό,τι κι αν συζητάμε. Το ότι δεν το κάναμε αυτό τα χρόνια που είχαμε κυβερνητικές ευθύνες, πιστεύω ότι είναι μια τις σοβαρότερες αιτίες της εκλογικής μας ήττας. Αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία.
Ανησυχητικές εξελίξεις στο πεδίο της δημοκρατίας
Η νέα κυβέρνηση δεν αναφέρει πλέον τον στόχο για 4% άνοδο του ετήσιου ΑΕΠ. Μείωση, όμως πλεονασμάτων και άνοδος του ΑΕΠ κατά 4% ήταν βασικοί πυλώνες του σχεδίου της. Η οικονομία, ενδεχομένως, είναι το πιο πιθανό πεδίο δοκιμασίας της με δεδομένη και την υφεσιακή τάση διεθνώς;
Η κυβέρνηση είναι βέβαιο ότι θα δοκιμαστεί σκληρά στο πεδίο της οικονομίας, για όλους τους λόγους που αναφέραμε προηγούμενως. Ωστόσο, θα δοκιμαστεί και στο πεδίο της δημοκρατίας, όπου δυστυχώς έχουμε ήδη άκρως ανησυχητικές εξελίξεις: τη δυνατότητα της ΕΥΠ να φτιάχνει συνδέσμους μέσα σε δομές της δημόσιας διοίκησης όπως συνέβαινε σε άλλες σκοτεινές εποχές, την υπερσυγκέντρωση εξουσιών στο πρόσωπο του πρωθυπουργού, την παραβίαση της νωπής ακόμη λαϊκής εντολής στην τοπική αυτοδιοίκηση με πρόσχημα την κυβερνησιμότητα, την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, τις χουλιγουντιανής κοπής, άλλα άκρως επικίνδυνες επιχειρήσεις της αστυνομίας στα Εξάρχεια όπου συλλαμβάνονται μάνες και παιδιά, και γίνονται επιθέσεις σε πολίτες, κοινωνικά κέντρα και συναυλίες με πρακτικό αποτέλεσμα να διευκολύνονται οι πρεζέμποροι κ.λπ. Η κυβέρνηση έχει πλήρη επίγνωση ότι για να εφαρμόσει την αντιλαϊκή οικονομική πολιτική της χρειάζεται παράλληλα να διασφαλίσει τη δραστική περιστολή των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.
