Είμαι της άποψης ότι ο γνωστός για την Αριστερά παραδοσιακός διαχωρισμός μεταξύ "σωστής ιδεολογικής γραμμής" και των "απαραίτητων ρεαλιστικών μεταρρυθμίσεων" δεν είναι γόνιμος. Αν κάτι μας έχει μάθει η πολιτική πορεία της Αριστεράς μέχρι σήμερα μετά (αλλά και πριν) την εμπειρία της διακυβέρνησης είναι πως οι συνθήκες είναι αυτές που πάντοτε επιβάλλουν τις διαθέσιμες επιλογές και οι επιλογές αυτές από τη μεριά τους ανοίγουν το δίαυλο για την επικράτησης νέων συνθηκών. Εντός ενός τέτοιου οραματικού πλαισίου, ο "φάρος του προορισμού μας" δεν νοείται ως εξωτερική υπενθύμιση ή χάρτης μιας προδιαγεγραμμένης πορείας από την οποία κάποιες φορές αναγκαζόμαστε να παρεκκλίνουμε, αλλά μάλλον πρόκειται για μεθοδολογία και πολιτική πρακτική καθημερινής παρέμβασης και αναστοχασμού. Εδώ οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε σε αυτούς τους τομείς, ειδικά σε ό,τι αφορά την κομματική λειτουργία. Είναι φυσικά σημαντικότατο για την Αριστερά να έχει σημαντικό πεδίο δράσης και εκτός των όποιων κυβερνητικών πρωτοβουλιών.
Παρ' όλα αυτά, δεν είναι πάντοτε απαραίτητο για μία κυβέρνηση να έχει διαρκώς μια εξωτερική αντιπολίτευση να "της τραβάει το αυτί" προκειμένου να κάνει καλά τη δουλειά της.
Ιδιαίτερα μια Αριστερή Κυβέρνηση οφείλει να βρίσκει πάντα τρόπους να είναι σε επαφή και αλληλεπίδραση με την κοινωνία ενώ το κόμμα να εγγυάται μια ζωντανή πολιτική δραστηριοποίηση εντός αλλά και εκτός των οργανώσεών του. Αυτή είναι μια σημαντική πτυχή του να πετύχει τους στόχους της να εμβαθύνει τόσο την ηγεμονία του πολιτικού της σχεδίου όσο και τη βιωσιμότητα και μακροημέρευση των αλλαγών που θέλει να πραγματώσει
Φυσικά η ζωντανή κομματική λειτουργία είναι λογικό να εμπεριέχει και στοιχεία κομματικής αυτοκριτικής αλλά και κριτικής προς την κυβέρνηση. Το ζητούμενο όμως από το κόμμα δεν είναι να είναι απλός ένα δίαυλος επικοινωνίας της κυβέρνησης με την κοινωνία, αλλά ένας ιδεολογικός και πολιτικός πόλος αλλαγής. Είναι πολύ εύκολο στην υπάρχουσα συγκυρία, ειδικά λόγο της φασίζουσας ακροδεξιάς κατρακύλας της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι απλά ο «αντι-ΝΔ» πόλος του πολιτικού συστήματος. Παρά την ευκολία (και σε ένα βαθμό την αναγκαιότητα) υιοθέτησης αυτής της πολιτικής ταυτότητας, θα πρέπει να μην αρκεστούμε στον εταιροπροσδιορισμό και στην απλή άρνηση του, πραγματικά εφιαλτικού, οράματος του αντιπάλου. Μπορούμε και οφείλουμε να έχουμε αυτοπεποίθηση στο όραμά μας.
Άλλωστε, η παντελής έλλειψη (πλην ελαχίστων, μετρημένων στα δάχτυλα εξαιρέσεων) της εκτός ΣΥΡΙΖΑ αριστερής αντιπολίτευσής, παρά την πληθώρα αριστερών πολιτικών σχηματισμών, κάνει μεγάλο κακό. Τόσο στον ίδιο το ΣΥΡΙΖΑ όσο και (πολύ περισσότερο) στο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Ο λόγος είναι εξαιρετικά απλός. Όταν οι ταξικές, πολιτικές και οικονομικές αναλύσεις (οποιασδήποτε αριστερής πολιτικής παράδοσης) αντικαθίστανται από αντιπολιτική συνθηματολογία περί προδοσίας, οικόσιτων, εξουσιομανών και καρεκλοκένταυρων τότε το παιχνίδι είναι ήδη τελειωμένο. Και αυτό διότι ακόμα και να ήταν σωστή μια ουσιοκρατική αντίληψη που θέλει το σύνολο των μελών και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ να είναι είτε υπερβολικά ανόητοι για να έχουν "σοβαρή άποψη" είτε υπερβολικά υποταγμένοι στα ατομικά τους συμφέροντα για να την εκφράσουν, ισχύει άραγε το ίδιο για τους ψηφοφόρους τους; Ή πόσο μάλλον για τους ψηφοφόρους άλλων πολιτικών σχηματισμών. Όταν η τεράστια πλειοψηφία της κοινωνίας εντάσσεται απαξιωτικά σε κάποια από αυτές κατηγορίες, δεν απομένει τίποτα παρά το απόλυτο πολιτικό αδιέξοδο.
Δυστυχώς, στο δημόσιο λόγο ένα μεγάλο τμήμα της εκτός-ΣΥΡΙΖΑ Αριστεράς έχει ξεπεράσει ακόμα και το απαρχαιωμένο και αδιέξοδο σχήμα που θέλει τους πολίτες να βρίσκονται μόνιμα εξαπατημένοι από τους έξυπνους- πλην ανέντιμους-πολιτικούς. Πλέον, η πολιτική αντιπαράθεση στο σύνολό της ταυτίζεται με θέατρο σκιών χωρίς κανέναν πραγματικό αντίκρισμα ή επίδικο, ενώ σε ακραίες (αλλά δυστυχώς όχι σπάνιες) περιπτώσεις, η ρητορική αγγίζει τα όρια θεωριών συνομωσίας επιστρατεύοντας αναφορές σε συναλλαγές, μαριονέτες και άλλα γλαφυρά σχήματα που έχουν σχέση με την Αριστερά περίπου όσο η μουσική του Μαραβέγια με αυτή του Τσιτσάνη (sic).
Τέτοιου τύπου ουσιοκρατική πολιτική αντιπαράθεση όχι απλά δεν είναι χρήσιμη για την Αριστερά αλλά ενισχύει με άμεσο τρόπο την απαξίωση της πολιτικής ως ένα πεδίο από στο οποίο πάντοτε θα κυριαρχούν αποκλειστικά αυστηρώς προσωπικές φιλοδοξίες. Με άλλα λόγια, λαμπρό πεδίο για την επέλαση του φασισμού. Φυσικά και δεν υπερασπίζομαι σχήματα τα οποία ανιστόρητα και χυδαία ταυτίζουν την Αριστερά με την ακροδεξιά ή υπαινίσσονται πως υπάρχει κάποια ομοιότητα στις πρακτικές τους η οποία να δικαιολογεί τέτοιες συγκρίσεις. Όταν όμως οι υποθετικές προθέσεις του αντιπάλου αποκτούν μεγαλύτερη σημασία από τα πολιτικά επιχειρήματα και την κοινωνική ανάλυση, τότε μοναδική κερδισμένη είναι πάντοτε η Ακροδεξιά.
Ακριβώς επειδή λοιπόν η αναγκαιότητα αυτή αποκτά αναβαθμισμένο ρόλο στις τρέχουσες συνθήκες γιγάντωσης του φασισμού, τόσο ευρωπαϊκά όσο και στη χώρας μας, η ανάγκη για την αποκατάστασή της Αριστερής αντιπολίτευσης είναι μεγάλη. Και δεδομένης της θλιβερής πορείας της πλειοψηφίας των πολιτικών σχηματισμών που ιστορικά αποτελούν την Αριστερή αντιπολίτευση, η ευθύνη αυτή πέφτει στα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ καθώς και στα κοινωνικά κινήματα που αναδείχθηκαν την περίοδο των μνημονίων.
Έχουμε λοιπόν την ευθύνη εμείς, να επανεφεύρουμε τους «ιδανικούς μας εαυτούς» χωρίς να πέσουμε στην παγίδα της άγονης κριτικής και γκρίνιας προς την κυβέρνηση από τη μία και της απλής αναπαραγωγής της κυβερνητικής γραμμής ως ιμάντας διαβίβασης από την άλλη. Με μία έννοια, θα μπορούσαμε να περιγράψουμε αυτήν την αναγκαιότητα ως την αντιστροφή του δόγματος «Ο ΣΥΡΙΖΑ είσαι εσύ». Αντί να καλούνται τα μέλη λοιπόν να ενσωματώσουν την κυβερνητική γραμμή κάνοντας περισσότερο ή λιγότερη κριτική σε αυτήν, θα πρέπει οι πρωτοβουλίες του κόμματος και των μελών του να συμπληρώνουν της κυβερνητικές πρωτοβουλίες, φτάνοντας εκεί που το κυβερνητικό έργο -για οποιονδήποτε λόγο- δεν μπορεί να φτάσει. Από παραδοσιακές πολιτικές συζητήσεις, μέχρι avant garde καλλιτεχνικές κραυγές δημιουργικότητας από τα γνωστά (αλλά ίσως ξεχασμένα;) «Χωρίς Μεσάζοντες» μέχρι τις Τράπεζες χρόνου σε κάθε γειτονιά, ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί και πρέπει να γίνει ξανά, μέσα από τις δημιουργικές δράσεις των μελών του, μια δύναμη όχι μόνο πολιτικής, αλλά και κοινωνικής αλλαγής.
Απαραίτητη προυπόθεση για να πετύχουν τα παραπάνω είναι η αφιέρωση χρόνου, χώρου αλλά και οικονομικών πόρων τόσο «από τα πάνω» όσο και «από τα κάτω». Να ξεφύγουν τα μέλη μας από την φοβικότητα του να πρέπει να υπερασπίζονται την κάθε κυβερνητική στραβοτιμονιά και ας αφήσει περισσότερο ανοιχτές τις δυνατότητες κεντρικά το κόμμα μας για μπορέσουν να πάρουν σάρκα και οστά τα όνειρα που μπορούμε να αρχίσουμε να υλοποιούμε ήδη από σήμερα.
* Ο Άρης Σπουρδαλάκης είναι μέλος της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ και υποψήφιος διδάκτορας στο τμήμα Φυσικής του πανεπιστημίου του Τορόντο
