Την περασμένη εβδομάδα κοινοβουλευτικοί των Δημοκρατικών παρουσίασαν την πρότασή τους για την προστασία του περιβάλλοντος και την εξάλειψη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, με ορίζοντα δεκαετίας. Η πρόταση ψηφίσματος, με τον τίτλο «Πράσινη Νέα Συμφωνία», που κατατέθηκε από τη βουλευτή των Δημοκρατικών Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτές, όπως και τον γερουσιαστή Εντ Μάρκι, συνδέει άμεσα την αντιμετώπιση των ενεργειακών ή περιβαλλοντικών προβλημάτων με τα δικαιώματα των ιθαγενών κοινοτήτων, των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, των εργαζομένων, την αναγνώριση ίσων δικαιωμάτων σε όλους τους πολίτες των ΗΠΑ.
Τα μέτρα που κατατίθενται δίνουν έμφαση στη χρήση νέων τεχνολογιών, μη ρυπογόνων με την αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στην προστασία και αποκατάσταση φυσικών οικοσυστημάτων, στη δημιουργία καλά αμοιβόμενων θέσεων εργασίας, στη θέσπιση δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων για όλους, συνταξιοδοτικού προγράμματος, υγειονομικής περίθαλψης, στέγασης, υγειούς και επαρκούς διατροφής.
Η κατάθεση της πρότασης προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Ρεπουμπλικανικού κόμματος και ιδιαίτερα του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δήλωσε ότι «οι ΗΠΑ δεν θα γίνουν ποτέ σοσιαλιστικές». Η κριτική που ασκείται είναι πως το πρόγραμμα δεν είναι κοστολογημένο και άρα προσπαθεί να επιβάλλει μια «σοσιαλιστική ουτοπία στη χώρα, κοστίζοντας ένα τρισ. στο κράτος», όπως δήλωσε εκπρόσωπος των Ρεπουμπλικάνων. Ωστόσο, δεν μπορούν να αγνοήσουν το γεγονός ότι η συζήτηση έχει ανοίξει, για αυτό και υποχρεούνται να τοποθετηθούν. Άλλωστε, η καμπάνια συνοδεύεται από ανοιχτές συζητήσεις, διαδηλώσεις, συγκεντρώσεις και πολλή αρθρογραφία, όπου προστίθενται παράμετροι και σκέψεις πάνω στην πρόταση. Μάλιστα, ήδη 600 περιβαλλοντικές οργανώσεις συμμετέχουν στο νέο αυτό κίνημα. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα ντοκουμέντο του πώς μια νομοθετική πρωτοβουλία, που αφορά ολόκληρη την κοινωνία χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, θα πρέπει πρώτα από όλα να εμπλέκει τους ίδιους τους πολίτες σε κάθε στάδιό της (σχεδιασμός, θέσπιση, υλοποίηση), αλλά και να συνδέεται άρρηκτα με την προστασία του περιβάλλοντος, διαφορετικά δεν θα μπορέσουν να κατοχυρωθούν ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα ούτε να εξαλειφθούν οι ανισότητες.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο, όπως κατατέθηκε από την Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτές στη βουλή των Αντιπροσώπων, για να μπει στη συζήτηση και η ελληνική αριστερά, ιδιαίτερα όταν έχει κυβερνητικές ευθύνες.
Εκατοντάδες νέοι και νέες ακτιβιστές περιβαλλοντικών οργανώσεων κατέκλυσαν το Καπιτώλιο, για να στηρίξουν την Πράσινη Νέα Συμφωνία
Συνεκτιμώντας το πόρισμα της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή με τον τίτλο «Ειδική έκθεση για την Παγκόσμια Θέρμανση του πλανήτη κατά 1,5οC» (Οκτώβριος 2018), όπως και την έκθεση «Τέταρτη Εθνική Αξιολόγηση για το Κλίμα» (Νοέμβριος 2018), συμπεραίνεται ότι:
1 Η κλιματική αλλαγή που καταγράφηκε τον περασμένο αιώνα, οφείλεται κυρίως στην ανθρώπινη δραστηριότητα
2 Η κλιματική αλλαγή προκαλεί άνοδο της στάθμης της θάλασσας, όπως και αύξηση των πυρκαγιών, ισχυρών καταιγίδων, ξηρασιών και άλλων ακραίων καιρικών φαινομένων, που απειλούν τη ζωή του ανθρώπου, τις υγιείς κοινότητες και τις κρίσιμες υποδομές (ΣτΜ: που η υποβάθμισή τους, διακοπή ή δυσλειτουργία έχει σοβαρή επίπτωση στην υγεία, ασφάλεια ή ευμάρεια των πολιτών ή στη λειτουργία του κράτους)
3 Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου –ή και περισσότερο- σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα θα προκαλέσει: α) σημαντική αύξηση της μετανάστευσης από τις πληγείσες από την κλιματική αλλαγή περιοχές, β) απώλεια πλέον των 500 δισ. δολαρίων στην αμερικάνικη οικονομία έως το 2100, γ) πυρκαγιές, οι οποίες έως το 2050 θα καίνε ετησίως εκτάσεις τουλάχιστον δύο φορές μεγαλύτερες από τις δασικές περιοχές που κάηκαν στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες τα προηγούμενα χρόνια, δ) καταστροφή του 99% των κοραλλιογενών υφάλων της υφηλίου, ε) θάνατο σε τουλάχιστον 350 εκατ. ανθρώπους από θερμική καταπόνηση (heat stress) έως το 2050 και στ) στις ΗΠΑ υλικές ζημιές 1 τρισ. δολαρίων σε δημόσιες υποδομές και παράκτιες ακίνητες περιουσίες
4 Η υπερθέρμανση του πλανήτη πρέπει να περιοριστεί στους 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά όρια, ώστε να αποφευχθούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, στόχος που απαιτεί: α) μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου κατά 40-60% έως το 2030, σε σχέση με τα επίπεδα του 2010 και β) μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050.
Γιατί επιβάλλεται να ψηφιστεί η Πράσινη Νέα Συμφωνία
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ΗΠΑ φέρουν ιστορικά την ευθύνη για ένα δυσανάλογο ποσοστό εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου, εκπέμποντας έως το 2014 το 20% των παγκόσμιων εκπομπών, ενώ έχουν ένα υψηλό τεχνολογικό επίπεδο, θα πρέπει να αναλάβουν τον ηγετικό ρόλο στη μείωση των εκπομπών μέσω του οικονομικού μετασχηματισμού.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ΗΠΑ βιώνουν σήμερα σειρά σχετικών κρίσεων 1) με το προσδόκιμο ζωής να μειώνεται και τις βασικές ανάγκες, όπως ο καθαρός αέρας και το νερό, η υγιεινή διατροφή, η επαρκής ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, στέγαση, μεταφορά και εκπαίδευση να είναι απρόσιτες για σημαντικό τμήμα του αμερικάνικου πληθυσμού, 2) με την επί τέσσερις δεκαετίες οικονομική στασιμότητα, αποβιομηχάνιση και εφαρμογή αντεργατικών πολιτικών, που οδήγησαν α) σε στασιμότητα του ωρομισθίου από το 1970, παρά την αυξημένη παραγωγικότητα των εργαζομένων, β) στην τρίτη από το τέλος σειρά κατάταξης κοινωνικοοικονομικής κινητικότητας των ανεπτυγμένων χωρών από την περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης, γ) στην αποστράγγιση του εισοδήματος και της διαπραγματευτικής δύναμης των εργαζομένων στις ΗΠΑ και δ) στην ανεπάρκεια πόρων στο δημόσιο τομέα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής σε τοπικό, πολιτειακό και ομοσπονδιακό επίπεδο και 3) με την υψηλότερη εισοδηματική ανισότητα από τη δεκαετία του 1920, καθώς α) το πρώτο 1% των εισοδηματιών εισπράττει το 91% των εσόδων, κατά τα πρώτα χρόνια ανάκαμψης από τη Μεγάλη Ύφεση, β) καταγράφεται υψηλό φυλετικό χάσμα στις αποδοχές, αφού η διαφορά μιας μέσης λευκής οικογένειας είναι εικοσαπλάσια από μια μέση μαύρη οικογένεια και γ) καταγράφεται υψηλό έμφυλο χάσμα, με τις αποδοχές των γυναικών να είναι κατά μέσο όρο ίσες με το 80% των αποδοχών των ανδρών εργαζομένων.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση και η καταστροφή του περιβάλλοντος έχουν προκαλέσει συστημικές φυλετικές, τοπικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές αδικίες (εφεξής θα αναφέρονται ως «συστημικές αδικίες»), με δυσανάλογο τρόπο στις αυτόχθονες κοινότητες, τις κοινότητες των έγχρωμων, τις κοινότητες των μεταναστών, στις αποβιομηχανοποιημένες κοινότητες, τις μειωμένου πληθυσμού αγροτικές κοινότητες, τους φτωχούς, τους χαμηλού εισοδήματος εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους ηλικιωμένους, τους άστεγους, τους ανθρώπους με αναπηρίες, τη νεολαία (εφεξής θα αναφέρονται ως «οι πρώτης προτεραιότητας ευάλωτες κοινότητες»).
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η κλιματική αλλαγή συνιστά άμεση απειλή στην εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ 1) επηρεάζοντας την παγκόσμια οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική σταθερότητα των κρατών και κοινοτήτων και 2) λειτουργώντας ως πολλαπλασιαστής κινδύνων.
Λαμβάνοντας υπόψη πως η στάση της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως και η Νέα Συμφωνία (ΣτΜ Σειρά οικονομικών μέτρων που θεσπίστηκαν στις ΗΠΑ μεταξύ 1933και 1938, μέσω προεδρικών διαταγμάτων και νόμων, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Ρούσβελτ, ως απάντηση στη Μεγάλη Ύφεση του 1929) δημιούργησαν τη μεγαλύτερη μεσαία τάξη στην ιστορία των ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα πολλά μέλη των πρώτης προτεραιότητας ευάλωτων κοινοτήτων αποκλείστηκαν από τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη που θεσπίστηκαν.
Λαμβάνοντας υπόψη πως η Βουλή των Αντιπροσώπων αναγνωρίζει ότι μια εθνική, κοινωνική, βιομηχανική και οικονομική κινητικότητα στα επίπεδα που καταγράφηκαν κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Νέα Συμφωνία αποτελεί μια ιστορική ευκαιρία για 1) τη δημιουργία εκατομμυρίων καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ, 2) την άνευ προηγουμένου διασφάλιση επιπέδων ευημερίας και οικονομικής ασφάλειας για όλους τους πολίτες των ΗΠΑ και 3) την εξάλειψη των συστημικών αδικιών.
Στόχοι με ορίζοντα δεκαετίας
Η Βουλή των Αντιπροσώπων αποφασίζει ότι:
1 είναι καθήκον της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης να θεσπίσει μια Πράσινη Νέα Συμφωνία, ώστε α) να επιτύχει μηδενικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, μέσω μια δίκαιης και θεμιτής μετάβασης των κοινοτήτων και των εργαζομένων, β) να δημιουργήσει εκατομμύρια καλές, υψηλόμισθες θέσεις εργασίας και να διασφαλίσει την ευημερία και οικονομική ασφάλεια για όλους στις ΗΠΑ, γ) να επενδύσει στις υποδομές και τη βιομηχανία των ΗΠΑ, ώστε να ανταποκριθούν στις προκλήσεις του 21ου αιώνα, δ) να εξασφαλίσει για τις επόμενες γενιές καθαρό αέρα και νερό, κλιματική και κοινοτική επάρκεια, υγιεινή διατροφή, πρόσβαση στη φύση, σταθερό περιβάλλον και ε) να προωθήσει τη δικαιοσύνη και την ισότητα σταματώντας την ιστορική καταπίεση των αυτόχθονων κοινοτήτων, των κοινοτήτων των έγχρωμων, των κοινοτήτων των μεταναστών, των αποβιομηχανοποιημένων κοινοτήτων, των αγροτικών κοινοτήτων με μειωμένο πληθυσμό, των φτωχών, των χαμηλού εισοδήματος εργαζόμενων, των γυναικών, των ηλικιωμένων, των άστεγων, των ανθρώπων με αναπηρίες, της νεολαίας (εφεξής θα αναφέρονται ως «οι πρώτης προτεραιότητας ευάλωτες κοινότητες»).
2 οι στόχοι που περιγράφηκαν στην προηγούμενη παράγραφο (και αποτελούν τους στόχους μιας «Πράσινης Νέας Συμφωνίας») πρέπει να επιτευχθούν εντός μιας δεκαετίας μέσω μιας εθνικής κινητικότητας (εφεξής θα αναφέρεται ως «Πράσινη Νέα Συμφωνία κινητικότητας»), η οποία ορίζει τους εξής στόχους:
Α) την εδραίωση ανθεκτικότητας στις καταστροφές που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, όπως είναι τα ακραία καιρικά φαινόμενα, μεταξύ άλλων, με την απορρόφηση χρηματοδότησης και διασφάλιση επενδύσεων για το σχεδιασμό και την υλοποίηση στρατηγικών προς όφελος της κοινότητας
Β) την επιδιόρθωση και αναβάθμιση των υποδομών στις ΗΠΑ, με την εφαρμογή τεχνολογιών που περιορίζουν τη ρύπανση και την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου, τη διασφάλιση πρόσβασης σε καθαρό νερό παγκοσμίως, τη μείωση των κινδύνων υπερχείλισης και άλλων κλιματικών συνεπειών και τη διασφάλιση πως κάθε νομοσχέδιο υποδομών που θα συζητείται στο Κογκρέσο, θα λαμβάνει υπόψη την κλιματική αλλαγή.
Γ) την ικανοποίηση του 100% της ζήτησης σε ενέργεια στις ΗΠΑ, μέσω καθαρών, ανανεώσιμων και χωρίς εκπομπές αερίων πηγών ενέργειας πετυχαίνοντας τη θεαματική επέκταση και αναβάθμιση των υφιστάμενων πηγών ενέργειας και χαράσσοντας νέα δυναμικότητα.
Δ) τη δημιουργία ή αναβάθμιση ενεργειακά αποδοτικών, αναδιανεμητικών και «έξυπνων» δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας (smart grids) και τη διασφάλιση πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή τιμή στην ηλεκτρική ενέργεια.
Ε) την αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων στις ΗΠΑ και το χτίσιμο νέων κτιρίων, ώστε, μέσω της ηλεκτροδότησης, να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή ενεργειακή επάρκεια, επάρκεια ύδατος, ασφάλεια, άνεση και διάρκεια.
ΣΤ) την προώθηση της ανάπτυξης της μη ρυπογόνας βιομηχανίας στις ΗΠΑ και της απορρύπανσης, όπως και του περιορισμού εκπομπής αερίων θερμοκηπίου στη βιομηχανία και βιοτεχνία, με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, επεκτείνοντας τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στηρίζοντας την υπάρχουσα βιομηχανία.
Ζ) τη συνεργασία με αγρότες και κτηνοτρόφους των ΗΠΑ, για την εξάλειψη της ρύπανσης και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον αγροτικό τομέα, με τη συνδρομή της τεχνολογίας, ώστε να στηρίζεται ταυτόχρονα η οικογενειακή επιχείρηση, επενδύοντας σε πρακτικές που συντηρούν τις χρήσεις γης και τη γεωργία, με στόχο τη διασφάλιση της υγείας του εδάφους,
Η) την αναβάθμιση των μέσων μεταφοράς στις ΗΠΑ, για τον περιορισμό της ρύπανσης και των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, με την επένδυση 1) σε οχήματα μηδενικών εκπομπών κατά την κατασκευή τους, αλλά και κατά τη χρήση τους, 2) σε μη ρυπογόνα, προσβάσιμα μέσα μαζικής μεταφοράς και 3) σε υψηλής ταχύτητας σιδηροδρομικές μεταφορές.
Θ) τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των μακροπρόθεσμων δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία, την οικονομία, όπως και των ρυπογόνων παραγόντων, μέσω χρηματοδοτήσεων κοινοτικών προγραμμάτων και στρατηγικών.
Ι) την αφαίρεση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και μείωση της ρύπανσης, με την αποκατάσταση φυσικών οικοσυστημάτων, μέσω δοκιμασμένων ήπιας τεχνολογίας λύσεων, που αυξάνουν τα αποθέματα άνθρακα, όπως είναι η προστασία των οικοσυστημάτων και η αναδάσωση.
Κ) την αποκατάσταση και την προστασία απειλούμενων, υπό εξαφάνιση και εύθραυστων οικοσυστημάτων, μέσω επιστημονικών, κλιματικά ανθεκτικών προγραμμάτων, σχεδιασμένων πάνω στις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής, που θα ενισχύουν τη βιοποικιλότητα.
Λ) την απομάκρυνση των επικίνδυνων αποβλήτων και καθαρισμό εγκαταλελειμμένων χώρων, με στόχο την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και βιωσιμότητας.
Μ) τον εντοπισμό πηγών εκπομπών αερίων και ρύπανσης και το σχεδιασμό λύσεων για την εξάλειψή τους.
Ν) την προώθηση ανταλλαγής τεχνολογίας σε διεθνές επίπεδο, χρηματοδοτήσεων και υπηρεσιών, με στόχο οι ΗΠΑ να καταστούν διεθνής ηγέτης στις δράσεις για την κλιματική αλλαγή και να συνδράμουν άλλες χώρες για τη σύνταξη μιας Πράσινης Νέας Συμφωνίας.
3 μια Πράσινη Νέα Συμφωνία πρέπει να συνταχθεί μέσω διαφανών, χωρίς αποκλεισμούς διαβουλεύσεων, σε αγαστή συνεργασία με τις πρώτης προτεραιότητας ευάλωτες κοινότητες, τα εργατικά συνδικάτα, τους εργατικούς συνεταιρισμούς, κοινωνικές ομάδες πολιτών, την ακαδημαϊκή κοινότητα και τις επιχειρήσεις.
Πώς θα επιτευχθεί
4 για να επιτευχθούν οι στόχοι της Πράσινης Νέας Συμφωνίας, αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει και τους παρακάτω στόχους και προβλέψεις:
Α) τη διασφάλιση και προώθηση με δεσμευτικό τρόπο για το δημόσιο ότι θα έχει την κυριότητα και θα επανεπενδύει επαρκές κεφάλαιο (μέσω κοινοτικών επιχορηγήσεων, δημόσιων τραπεζών και άλλων δημόσιων χρηματοδοτήσεων), θα παρέχει τεχνογνωσία, θα εφαρμόζει πολιτικές στήριξης και άλλες μορφές συνδρομής στις κοινότητες, τους οργανισμούς, τις ομοσπονδιακές, κρατικές και δημόσιες υπηρεσίες και επιχειρήσεις, που θα λειτουργούν στο πλαίσιο της Πράσινης Νέας Συμφωνίας.
Β) τη διασφάλιση ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αναγνωρίζει πλήρως το περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος και τις επιπτώσεις από τις εκπομπές αερίων στους υφιστάμενους νόμους, στις νέες πολιτικές και τα προγράμματα, δεσμευόμενη ταυτόχρονα ότι οι πρώτης προτεραιότητας ευάλωτες κοινότητες δεν θα επηρεαστούν αρνητικά.
Γ) την παροχή πόρων, πρόσβασης στην κατάρτιση και υψηλού επιπέδου εκπαίδευση –περιλαμβανομένης της ανώτατης εκπαίδευσης- σε όλους τους πολίτες των ΗΠΑ, με έμφαση στις πρώτης προτεραιότητας ευάλωτες κοινότητες, ώστε αυτές να συμμετέχουν ισότιμα στην εφαρμογή της Πράσινης Νέας Συμφωνίας.
Δ) την υλοποίηση δημόσιων επενδύσεων στην έρευνα και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και βιομηχανιών, στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
Ε) την προώθηση επενδύσεων για την οικονομική ανάπτυξη και τη διάδοση βιομηχανιών σε επίπεδο τοπικών και περιφερειακών οικονομικών και τη δημιουργία υγειών κοινοτικών επιχειρήσεων, με προτεραιότητα τη δημιουργία θέσεων εργασίας, προς όφελος σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο των πρώτης προτεραιότητας ευάλωτων κοινοτήτων
ΣΤ) τη διασφάλιση δημοκρατικών και συμμετοχικών διαδικασιών για τις πρώτης προτεραιότητας ευάλωτες κοινότητες, όπως και για όσους εργαστούν πάνω στο σχεδιασμό, την υλοποίηση και τη διαχείριση της Πράσινης Νέας Συμφωνίας σε τοπικό επίπεδο.
Ζ) τη διασφάλιση ότι η Πράσινη Νέα Συμφωνία θα δημιουργήσει υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας, ότι θα καλυφθούν με κριτήρια εντοπιότητας, ότι θα δοθούν ευκαιρίες εκπαίδευσης και εξειδίκευσης και ότι θα εγγυηθεί η ισοτιμία μισθών και παροχών στους εργαζόμενους που θα επηρεαστούν από τη μετάβαση.
Η) τη διασφάλιση οικογενειακού εισοδήματος, με τη θέσπιση γονικών και αναρρωτικών αδειών, αμειβόμενων διακοπών και συνταξιοδότησης σε όλους τους πολίτες των ΗΠΑ.
Θ) την προστασία και διεύρυνση του δικαιώματος των εργαζομένων, του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι, των συλλογικών διαπραγματεύσεων χωρίς εκφοβισμούς.
Ι) τη διασφάλιση και διεύρυνση της εργασίας, της ασφάλειας των εργαζομένων, την καταπολέμηση των διακρίσεων, τον καθορισμό του ωραρίου εργασίας και του μισθολογίου για όλους τους εργαζόμενους σε κάθε κλάδο και χώρο εργασίας.
Κ) τη θέσπιση και την επιβολή κανόνων εμπορίου και προμηθειών με ισχυρές εργασιακές και περιβαλλοντικές δεσμεύσεις, ώστε να σταματήσει η φυγή θέσεων εργασίας, και επομένως και η επέκταση της ρύπανσης, στο εξωτερικό και να αναπτυχθεί η εγχώρια παραγωγή.
Λ) την προστασία δημόσιας γης, υδάτων και ωκεανών, χωρίς να υπάρχει κατάχρηση των απαλλοτριώσεων
Μ) την αναγνώριση της προαπαιτούμενης και ελεύθερης συναίνεσης των ιθαγενών, εφόσον έχουν ενημερωθεί εμπεριστατωμένα για κάθε απόφαση που θα επηρεάζει τους ίδιους και τα παραδοσιακά εδάφη τους, τηρώντας ταυτόχρονα κάθε συνθήκη και συμφωνία που έχει επιτευχθεί και προστατεύοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα που έχουν στη γη τους.
Ν) τη διασφάλιση πως κάθε επιχειρηματίας θα είναι απαλλαγμένος από τον αθέμιτο ανταγωνισμό και την κυριαρχία από εγχώρια ή διεθνή μονοπώλια, με τη δημιουργία κατάλληλου εμπορικού περιβάλλοντος
Ξ) την παροχή σε κάθε πολίτη των ΗΠΑ υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας, ασφαλούς και επαρκούς στέγασης, οικονομικής ασφάλειας και πρόσβασης σε καθαρό αέρα, νερό, υγιεινής και σε επάρκεια διατροφής και προστατευμένου φυσικού περιβάλλοντος.
