«Είναι πολύ καλή συμφωνία, έχουμε όλα τα στοιχεία εκείνα που μας λένε ότι είναι μία συμφωνία, που σε τρία διαφορετικά επίπεδα φέρνει πολύ καλά νέα», δήλωσε ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Νίκος Μαραντζίδης, στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM» για τη συμφωνία των Πρεσπών.

«Το πρώτο επίπεδο είναι των διμερών σχέσεων. Μην το παιδεύουμε πάρα πολύ, γιατί θα κοροϊδευόμαστε και μεταξύ μας. Είχαμε ένα άλυτο πρόβλημα μεταξύ δύο χωρών για δεκαετίες. Αυτό το άλυτο πρόβλημα δημιουργούσε μια σειρά από εντάσεις, αστάθειες [...] -τα προβλήματα αυτά δεν ήταν μόνο των τελευταίων 30 χρόνων. Αυτά επιλύονται. Δεύτερον, η συμφωνία αποτελεί ένα σαφές βήμα προόδου για την εμβάθυνση, την εγγύηση της σταθερότητας και της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή που είναι τα Βαλκάνια, η νοτιοανατολική Ευρώπη. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Τα Δυτικά Βαλκάνια αποτελούν τα τελευταία χρόνια μια εστία αναταραχής. Έχει ιδιαίτερη σημασία -κι εδώ εντάσσεται το ενδιαφέρον και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ- η ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας, πια, και στον έναν θεσμό και στον άλλον, όχι μόνο για δική του ωφέλεια, αλλά για ωφέλεια όλων. Το τρίτο επίπεδο είναι ότι η συμφωνία φέρνει καλά νέα για τη χώρα μας στο διεθνές επίπεδο. Μετά από καιρό, που η Ελλάδα λόγω των δικών της προβλημάτων -οικονομικών κυρίως, αλλά όχι μόνο- κατά κάποιον τρόπο είχε οπισθοχωρήσει στον ρόλο της ως μιας σημαντικής χώρας στα Βαλκάνια και είχε αφήσει χώρο να παίζουν άλλες δυνάμεις έναν τέτοιον ρόλο -και όχι μόνο δυτικές, δυστυχώς, δυνάμεις, οι οποίες δεν φημίζονται για τη δημοκρατία στο εσωτερικό τους και την ειρηνική τους διάθεση. Τώρα κάνει βήματα προόδου και προς αυτή την κατεύθυνση», εξήγησε ο κ.Μαραντζίδης.

Ερωτηθείς αν η συμφωνία των Πρεσπών αίρει τους αλυτρωτισμούς από την πλευρά της γειτονικής χώρας ο καθηγητής απάντησε: «Οποιοσδήποτε ιστορικός θα πει ότι κάθε νέο κράτος που γεννιέται κουβαλάει μύθους και προσδοκίες, που συνδέονται συχνά με αλυτρωτισμούς. Το ελληνικό κράτος συνδέθηκε με τη Μεγάλη Ιδέα, επί έναν ολόκληρο αιώνα και χρειάστηκε η Μικρασιατική καταστροφή για να επαναπροσδιορίσουμε τη θέση μας στον κόσμο και ιδιαίτερα τη θέση μας στα Βαλκάνια. Η Γερμανία ή άλλες χώρες σε πολύ τραγικότερο βαθμό κουβαλούσαν αλυτρωτισμούς μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, αιματοκυλώντας τον κόσμο όλο. Υπό αυτή την έννοια το να στεκόμαστε απέναντι στον αλυτρωτισμό των γειτόνων μας και της κάθε χώρας, είναι γενικά σωστό. Το να διυλίζουμε, όμως, τον κώνωπα μεγεθύνοντας ένα θέμα, είναι λίγο αστείο, υπό την έννοια ότι μιλάμε για μια χώρα με μικρό πληθυσμό, πολυεθνική, στην οποία το 35% με βάση τις απογραφές είναι Αλβανοί. Μιλάμε για μία χώρα, που ήδη έχει δικά της εσωτερικά προβλήματα να λύσει και άρα το κομμάτι του αλυτρωτισμού που υπάρχει σε ένα τμήμα των πολιτικών δυνάμεων και της κοινωνίας στα Σκόπια, δεν νομίζω ότι είναι κεντρικό θέμα. Πιστεύω ότι υπερβάλλουμε, όχι γιατί δεν υπάρχει, αλλά υπερβάλλουμε για τη σημασία του. Είναι σαν κάποιοι στην Τουρκία να πουν ότι επειδή υπάρχει "Απόλλων Πόντου" ως ομάδα, αυτό είναι αλυτρωτισμός».

Αναφορικά με το τμήμα της ελληνικής κοινωνίας που αντιτίθεται στη Συμφωνία παρατήρησε: «Δυστυχώς από τις αρχές του 90 η ελληνική κοινωνία διαπαιδαγωγήθηκε από απόψεις που -κατά τη γνώμη μου- εκτός από εσφαλμένες επιστημονικά, ιστορικά και γεωπολιτικά, έχουν και πάρα πολύ αρνητικές συνέπειες στον τρόπο που οι Έλληνες αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τη θέση τους στον κόσμο. Αυτές οι αντιλήψεις, που απέχουν πάρα πολύ από τα διεθνή φιλελεύθερα ευρωπαϊκά ή δημοκρατικά στάνταρντς, το πώς συνυπάρχουμε με άλλους λαούς, σχεδόν δεν αναγνωρίζουν σε άλλους ανθρώπους το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Το αν εμείς έχουμε μια σχέση με την ιστορία μας και μέσα σε αυτή τη σχέση η έννοια του Μακεδόνα έχει ένα α' χαρακτήρα, αυτό δεν αναιρεί με κανέναν τρόπο ότι άλλοι πληθυσμοί μπορούν να έχουν μία άλλη αντίληψη, μία άλλη εικόνα, ένα άλλο αφήγημα για την έννοια του Μακεδόνα, όπως αυτοί την αντιλαμβάνονταν. Βεβαίως, στο πλαίσιο της καλής γειτονίας και της συνύπαρξης θα πρέπει να βρίσκονται αμοιβαίοι συμβιβασμοί, προκειμένου να μπορούν να συνυπάρχουν οι άνθρωποι χωρίς προβλήματα. Αυτό το πετυχαίνει η Συμφωνία».

Ο κ.Μαραντζίδης εξέφρασε την άποψη ότι στην Ελλάδα τα μέσα ενημέρωσης «δυστυχώς είναι "drama queen", αν υπήρχε τέτοιο όσκαρ θα το έπαιρναν σίγουρα τα ελληνικά ΜΜΕ, καθώς δραματοποιούν γεγονότα, αναδεικνύουν απίστευτες εκδοχές της πραγματικότητας».

Ερωτηθείς, αν θα έπρεπε να υπάρξει μία πρωτοβουλία ακαδημαϊκών στα Βαλκάνια για την από κοινού συγγραφή των βιβλίων ιστορίας απάντησε: «Για τα βιβλία ιστορίας ειδικότεροι είναι οι ιστορικοί και ειδικά οι ιστορικοί που ασχολούνται με την εκπαίδευση, με τα σχολικά εγχειρίδια. Αυτό που έχει σημασία, πέρα από τα βιβλία, είναι να αντιληφθούμε με διαφορετικό τρόπο και να μεταδώσουμε με διαφορετικό τρόπο την ιστορία και τη θέση μας στον κόσμο. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που θα το ονόμαζα όχι μόνο "ελληνικός επαρχιωτισμός", αλλά "ευρωπαϊκός επαρχιωτισμός", συνδέεται με την πεποίθηση που έχουν οι Ευρωπαίοι ιδιαίτερα ότι είναι το απαύγασμα, το άλας της γης. Αυτό τους οδηγεί να βλέπουν τον εαυτό τους πάρα πολύ κεντρικά στον ρόλο της Ιστορίας, να θεωρούν τον εαυτό τους το κέντρο του σύμπαντος [...] Πρέπει να ξαναδούμε την ιστορία μας; Πρέπει, αλλά όχι με την έννοια τη μηχανιστική, δηλαδή αν κάναμε πέντε αλλαγές στα βιβλία και τα κάναμε comme il faut, καθώς πρέπει, θα λύσουμε το πρόβλημα».

*Τη συνέντευξη πήραν η Σοφία Παπαδοπούλου και ο Κώστας Παπαδάκης

**Επιμέλεια: Σμαρώ Αβραμίδου