Άφησα να περάσει και η δεύτερη sold out συναυλία των «Πεχλιβάνηδων». Δύο συναυλίες σε μια βδομάδα με 20.000 κόσμο η καθεμία.
Δεν θυμάμαι (και θυμάμαι πολύ καλά από τα μέσα του '70 και μετά) πότε άλλοτε γέμιζαν τεράστιες πλατείες, όπως η Πλατεία Νερού στο Μοσχάτο, ή γήπεδα για ένα μουσικό γεγονός. Θα πρέπει να ανατρέξει κανείς στις συναυλίες του Μίκη μετά τη χούντα, π.χ. στο «Καραϊσκάκης» ή στον Πανιώνιο. Και να πει κανείς ότι ήταν εξαφανισμένοι για κάποια χρόνια; Κάθε άλλο. Με μια μικρή παύση του Θανάση Παπακωνσταντίνου τον τελευταίο χρόνο, ο Μάλαμας έδινε συνεχώς παραστάσεις και τελικά έπαιζε κοντά έξι μήνες κάθε Δευτέρα στον Σταυρό του Νότου.
Αλλά πού βρέθηκε όλος αυτός ο κόσμος; Να ήταν η τελευταία κοινή δουλειά τους «Με στόμα που γελά»; Οι περισσότερες κριτικές που διάβασα δεν ήταν επιδοκιμαστικές. Για επαναλήψεις έλεγαν, για δουλειά με «παλιά υλικά»...
Τι γίνεται τέλος πάντων, ποιοι είναι αυτοί οι τύποι; Πώς εξηγείται αυτοί οι επαρχιώτες, μακριά από τα φώτα και τα κόλπα της Αθήνας, τη showbiz, τις άκρες, τους κολλητούς, τα τηλεοπτικά «στην υγειά μας», να έχουν τέτοια διείσδυση και φανατικό κοινό από τα 16 έως τα 66; Πώς γίνεται από τις αρχές της δεκαετίας του '90 που πρωτοσυστήθηκαν να αποτελούν (μαζί με τον Γιάννη Αγγελάκα) το πιο ποιοτικό κομμάτι σε μια χώρα με τεράστια παρακαταθήκες σε ποίηση και μουσική;
Συμβαίνει σπάνια, αλλά συμβαίνει...
Ο Θανάσης ψάχνει τους παλιούς ρεμπέτες, π.χ. τον Ανέστη Δελλιά, βουτάει στα δημοτικά που του ψιθυρίζει ο παππούς στο χωριό, εντρύφησε από πιτσιρικάς στον πρώιμο Σαββόπουλο, διαβάζει με τις ώρες ποίηση... Από τους Πεσόα και Βαγιέχο ώς τον Καρούζο, ανατρέχει στη μεγάλη λογοτεχνία ως αφορμή κυρίως προσωπικών “αναγνώσεων”. Τον Θανάση δεν μπορείς να τον ακούσεις απλώς για να περάσει η ώρα, δεν μπορείς να τον ακούσεις αν δεν τον κατανοήσεις, αν δεν αποδομήσεις τους συμβολισμούς του...
Ο Μάλαμας, σύμφωνα με τα (εύστοχα) λόγια του Παπακωνσταντίνου, είναι ένα κράμα Μ. Λοΐζου και Άκη Πάνου. Είναι λαϊκός και διανοούμενος. Όλη του τη διαδρομή «χαροπαλεύει» ανάμεσα στους δύο, έχει καταγραφεί ως ο αυθεντικός λαϊκός ερμηνευτής, με δωρικότητα εφάμιλλη παλιών ερμηνευτών, ιερών τεράτων... Ας μην αναφέρουμε ονόματα, μην παρεξηγηθούμε...
Ναι, αλλά τόσο κόσμο, ιδιαίτερο κόσμο, ελευθεριακό, αριστερό, διαφορετικό, πώς;
Ποια συντροφικότητα εντέλει δένει και σφυρηλατεί αυτή τη σχέση;
«Η μέθη μαζί με τον έρωτα και την ποίηση, την υπερρεαλιστική, σου στεγνώνουν το μυαλό, που αιώνες τώρα το καταδυναστεύουν διάφορες μορφές εξουσίας, εξωτερικές και εσωτερικές» είπε ο Θανάσης στην πρώτη συναυλία στην Πλατεία Νερού, με τον Σωκράτη να τον αποπαίρνει περιπαικτικά... «Άμα σε χαλάει, να μην πίνεις»!
Η δύναμη των ποιημάτων και των ποιητών λοιπόν. Που πολλές φορές καταφέρνουν «να μας βγάζουν έξω από τον εαυτό μας». Κι όταν γίνονται τραγούδια, καταφέρνουν να καταστήσουν συνειδητή την ανάγκη και τη θέληση να σπάσουμε τα δεσμά, φαντασιακά και πραγματικά, έχοντας διανύσει ίσως το πιο δύσκολο κομμάτι αυτού του δρόμου.
Τον παραπάνω διάλογο τον διάβασα σε ένα blog την επομένη της συναυλίας. Τον θυμήθηκα όταν κάποιοι νεότεροι στη δική μας Αριστερά, σχολιάζοντας, είπαν γι' αυτούς τους «Πεχλιβάνηδες» ότι είναι πια... mainstream, ίσως και μόδα! Αλλά και λίγο «παλιατζούρα». Όλα μαζί...
Δεν ξέρω, κάποιοι μπορούν να το βλέπουν έτσι. Αλλά από την άλλη σκέφτομαι ότι η όποια Αριστερά, από την πλέον συμβιβασμένη έως την πιο επαναστατημένη και ελευθεριακή, είχε «αέρα στα πανιά» της ποιήματα και μουσικές! Και με αυτά έκανε «δουλειά». Μπόλιαζε τον κόσμο. Τον έβαζε στο παιχνίδι, τον έκανε να σκεφτεί, να αναμετρηθεί, να κοιτάξει τη διαδρομή του, να ονειρευτεί, να παλέψει...
Οι «Πεχλιβάνηδες», κοντά τριάντα χρόνια πια, κουβαλάνε ένα αξιακό φορτίο και το μοιράζουνε απλόχερα... Διαμορφώνουν τους πιτσιρικάδες, «τρύπιες τσέπες και μακό φανελάκι», γιατί «είναι ο κόσμος δροσιά και φαρμάκι». Μεγαλώνουμε μαζί τους «ευτυχείς, λυπημένοι - ηττημένοι - και πότες»...
