"Στο ζήτημα των διαπραγματεύσεων με την πΓΔΜ υπάρχει η παρεξήγηση πως η επίλυση του ονοματολογικού υπαγορεύεται από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Πράγματι υπάρχει ενδιαφέρον των ΗΠΑ για «σταθεροποίηση» (υπό τη δική τους οπτική) των Δυτικών Βαλκανίων, για ένταξή τους στο ΝΑΤΟ και κυρίως, για μείωση της επιρροής της Ρωσίας σε αυτές τις χώρες. Είναι αλήθεια πως η Ρωσία είναι αρκετά δραστήρια στις προσπάθειες αύξησης της επιρροής της στην Ανατολική Ευρώπη με προσεταιρισμό πολιτικών δυνάμεων και πολιτικών προσώπων ενώ, στην πΓΔΜ, η Ρωσία ασκούσε ιδιαίτερη επιρροή στο VMRO και την εθνικιστική κυβέρνηση του κ. Γκρούεφσκι": Αυτό ανέφερε εισαγωγικά ο Γιάννης Μπουρνούς μέλος της πολιτικής γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, Επικεφαλής του τομέα Εξωτερικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων, κατά την χθεσινή (Δευτέρα 12/3) εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ στον Ταύρο.
Η λύση είναι (και) προς το συμφέρον της Ελλάδας
Ωστόσο, ανέφερε ο ίδιος "πρέπει να διαλυθούν κάποιες παρεξηγήσεις": Η επίλυση του ζητήματος είναι πρώτα από όλα σύμφωνη με το συμφέρον της χώρας μας, είναι η εθνικά συμφέρουσα πολιτική κατά την άποψή μας. Είναι ανυπολόγιστες οι απώλειες επιρροής της Ελλάδας σε αυτά τα 26 χρόνια που έχει γίνει ένα από τα λεγόμενα «εθνικά» θέματα. Η χώρα μας ξοδεύει διπλωματικό κεφάλαιο για να εμποδίζει (ανεπιτυχώς) αναγνωρίσεις της γείτονος με το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», για να επιβάλει την συμφωνημένη ονομασία FYROM σε διεθνείς οργανισμούς και συνέδρια, για να αποκρούει εκβιασμούς και πιέσεις από λιγότερο ή περισσότερο φιλικές χώρες. Να μην ξεχνάμε επίσης πως το θέμα αυτό χρησιμοποιείται από την Τουρκία, για να αυξήσει τη δική της επιρροή στη γειτονική χώρα ή για να αυξήσει την πίεση στην Ελλάδα. Η αποκατάσταση των σχέσεών μας με την πΓΔΜ θα μας επέτρεπε να αφοσιωθούμε με περισσότερες δυνάμεις σε ένα πολύ πιο κεντρικό ζήτημα της εξωτερικής μας πολιτικής όσο οι σχέσεις μας με την Τουρκία.
Απώλειες ασφαλώς υπάρχουν και στο οικονομικό πεδίο. Σύμφωνα με τον κ. Μπουρνούς, η Ελλάδα έχει μακράν την πιο ανεπτυγμένη οικονομία στα Βαλκάνια, αλλά και το μεγαλύτερο οικονομικό βάρος (πλην Ρουμανίας -λόγω πληθυσμού), έχει δηλαδή μια φυσικά ηγετικά θέση και θα μπορούσε να πρωτοπορήσει στην οικοδόμηση μιας βαλκανικής περιφέρειας με πολιτική σταθερότητα και οικονομική συνανάπτυξη. Αντί αυτού, η Ελλάδα έχει εμπλακεί σε μια αντιπαράθεση που της προκαλεί κακές σχέσεις με μια χώρα μικρή και φτωχή αλλά με κεντρική θέση στα Βαλκάνια: όλοι οι άξονες μεταφοράς, οδικοί, σιδηροδρομικοί, ποταμοπλοϊκοί, προς την Κεντρική Ευρώπη περνούν από την πΓΔΜ.
"Επειδή μάλιστα ακούγονται και κάποιες μικρομέγαλες ιμπεριαλιστικές φαντασιώσεις που ανθήσανε τις προηγούμενες δεκαετίες ας το ξεκαθαρίσουμε: Δεν θέλουμε να «κυριαρχήσουμε» ή να «κατακτήσουμε οικονομικά» τα Βαλκάνια. Θέλουμε να αναπτυχθούμε μαζί τους προς αμοιβαίο όφελος", υπογράμμισε το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ.
Η σύνθετη ονομασία
Όπως υπενθύμισε ο κ. Μπουρνούς, η σύνθετη ονομασία ήταν και η θέση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και του χώρου της Αριστεράς εδώ και πολλά χρόνια, μεταξύ άλλων, για να ακυρώσει και την έξαρση του εθνικισμού και των διαφόρων συνδρόμων καταδίωξης που αναπτύχθηκαν στη δεκαετία του ’90 και έστρωσαν τις καριέρες πολιτικών, αλλά και το δρόμο στο δυνάμωμα της Χρυσής Αυγής. "Ο προοδευτικός χώρος στην κοινωνία μας βρέθηκε στριμωγμένος τα προηγούμενα χρόνια, σε μεγάλο βαθμό με ευθύνη ή αμέλεια του τότε ΠΑΣΟΚ που δεν φρόντισε να αποκρούσει την εθνικιστική ρητορεία ακόμα και στο εσωτερικό του"
Η πραγματικότητα, όπως υπογράμμισε, είναι η εξής: "Το όνομα Μακεδονία έχει ήδη δοθεί σε αυτή τη χώρα, το ζήτημα αυτό έχει λήξει με την «Ενδιάμεση Συμφωνία», που καθόρισε ως «προσωρινή» ονομασία την «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας». Παλεύουμε για να τεθεί ένας προσδιορισμός που θα εξουδετερώνει τυχόν εθνικιστικές διεκδικήσεις, θα είναι erga omnes (έναντι όλων) και θα καλύπτει όλες τις χρήσεις. Θέλουμε επίσης να γίνει αποδεκτό πως η σύγχρονη αυτή χώρα που γεννήθηκε στο έδαφος της οθωμανικής Μακεδονίας δεν έχει σχέση με την αρχαία Μακεδονία και την ιστορία της, αλλά αποτελεί ένα σλαβικό έθνος μεταξύ των άλλων σλαβικών εθνών των Βαλκανίων. Αυτή φαίνεται να είναι η πεποίθηση (ο αυτοπροσδιορισμός αν θέλετε) της σημερινής κυβέρνησης της πΓΔΜ και μεγάλης μερίδας του σλαβομακεδονικού λαού, σε αντίθεση με τις γραφικές και εθνικιστικές ιστορίες που εξέφραζε η κυβέρνηση Γκρούεφσκι και το VMRO. Η μεταξύ μας διένεξη ενίσχυσε αυτές τις οπισθοδρομικές δυνάμεις στη χώρα τους, αλλά και στη χώρα μας.
Μια διεθνής συνθήκη που υπερισχύει ακόμα και του Συντάγματος της χώρας αυτής θα ήταν μια αποδεκτή λύση και θα μπορούσε να δίνει εγγυήσεις σε όλα τα ζητήματα που μας απασχολούν και, να το τονίσω αυτό, είναι θεμιτό να απασχολούν και πολλούς συμπολίτες μας που διαφωνούν με την προσέγγισή μας και ενδεχομένως συμμετείχαν στα συλλαλητήρια καλόπιστα, χωρίς να ασπάζονται την ακροδεξιά μισαλλοδοξία του Σαμαρά και της Χρυσής Αυγής.
Αυτό που μας λείπει στα Βαλκάνια είναι να γνωριστούμε με τους γείτονές μας, να ανταλλάσουμε φοιτητές και επιστήμονες, να εξοικειωθούμε ο ένας με την κοινωνία και τον πολιτισμό του άλλου, να συνεργαστούμε σε επιχειρήσεις, να ταξιδεύουμε ελεύθερα, να κατακτήσουμε τη θέση μας στον σύγχρονο κόσμο."
Από την πλευρά του, ο Αλέξης Ηρακλείδης, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου, χαρακτήρισε και ο ίδιος ευνοϊκή τη συγκυρία για μία λύση που να είναι αποδεκτή και από τις δύο χώρες, δεδομένης και της πολιτικής αλλαγής στη γειτονική χώρα, με την ανάδειξη του Ζόραν Ζάεφ στην ηγεσία του.
Ο κ. Ηρακλείδης αναφέρθηκε αναλυτικά στην ιστορία του μακεδονικού ζητήματος τονίζοντας ότι η περιοχή, γεωγραφικά, δεν είναι “ελληνική και μόνο ελληνική”, όπως διατείνονται τα συλλαλητήρια στα οποία κυριαρχούν εθνικιστικά στοιχεία, αλλά τρεις. Επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η περιοχή χωριζόταν σε τρεις επαρχίες (Θεσσαλονίκης, Μοναστηρίου, Σκοπίων).
Ο ίδιος κατέρριψε έναν ακόμα διαδεδομένο μύθο, ότι στη Μακεδονία διαχρονικά οι Έλληνες ήταν η πλειονότητα των κατοίκων.
Ακόμη, αναφέρθηκε (από το 11:26’ του σχετικού βίντεο) σε έναν ακόμα λανθασμένο ισχυρισμό, ότι “αυτοαποκαλούμενοι Μακεδόνες δεν είναι έθνος αλλά τους κατασκεύασε ο Τίτο αυθαίρετα για να μην πάρουν τη περιοχή οι Βούλγαροι”. Όπως ανέφερε ο κ. Ηρακλείδης, οι σλαβομακεδόνες στις αρχές τους προηγούμενου αιώνα ήταν “μεταξύ” Σέρβικού και Βουλγαρικού έθνους (με το δεύτερο έχουν περισσότερα κοινά ως προς τη γλώσσα) αλλά τελικά αποφάσισαν να φτιάξουν μία ανεξάρτητη Μακεδονία, ως “Ελβετία” των Βαλκανίων.
Από το 1930 και μετά, πολλαπλασιάστηκαν οι φωνές που ήθελαν την αυτονομία του εν λόγω έθνους, όπως το χαρακτήρισε αργότερα και η Κομιντέρν, ενώ μειώθηκαν όσοι επέμεναν για τη “βουλγαρική ταυτότητα’ του λαού αυτού.
Ο κ. Ηρακλείδης, αναφερόμενος στο γλωσσικό δίλημμα (αν η γλώσσα των Μακεδόνων είναι ξεχωριστή γλώσσα ή βουλγαρική διάλεκτος), τόνισε ότι κυριάρχησε η άποψη ότι πράγματι, έχει φτιαχτεί μία ξεχωριστή γλώσσα που είναι κοντά στα βουλγάρικα αλλά φωνητικά μοιάζει περισσότερα με τα σέρβικα (στο 20ό λεπτό περίπου του σχετικού βίντεο): “τα μακεδονικά είναι βουλγάρικα γραμμένα σε σερβική γραφομηχανή”, όπως ανέφερε ένας γλωσσολόγος.
“Από το 1944 που δημιουργήθηκε επίσημα το έθνος τους, το όνομα “Μακεδονία” αποτελεί πραγματικά την “ψυχή” του λαού αυτού και αποτελεί μεγάλη θυσία γι' αυτούς η σύνθετη ονομασία, αν και φαίνεται η ιδανικότερη λύση για το εν λόγω ζήτημα”, σημείωσε ο κ. Ηρακλείδης (από το 23ο λεπτό και μετά του σχετικού βίντεο).
