Οι πρώτες εκλογές για την ανάδειξη αρχηγού στον επονομαζόμενο «νέο φορέα της Κεντροαριστεράς» ολοκληρώθηκαν δίχως παρατράγουδα, με το μήνυμα της κάλπης να είναι απολύτως σαφές: η επικράτηση της Φώφης Γεννηματά αλλά και η ανάδειξη του Νίκου Ανδρουλάκη στη δεύτερη θέση, απέναντι στον Γ. Καμίνη και τον Σταύρο Θεοδωράκη, δείχνουν πως ο βασικός πολιτικός κορμός του σχήματος που θα προκύψει δεν είναι παρά το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα. Το ΠΑΣΟΚ, το οποίο είναι εδώ, ίσως όχι ενωμένο ούτε δυνατό, αλλά εδώ. Εδώ, με όλες τις μεταλλάξεις, τις παθογένειες και τις αδράνειες που διαμόρφωσε στην πολιτική διαδρομή του, εδώ έχοντας εγκαταλείψει τις ιδέες εκείνες που το έφεραν στο προσκήνιο της ιστορίας.
Και τούτο είναι το πιο σημαντικό: πώς και με ποιες πολιτικές και ιδεολογικές θέσεις θα πορευτεί η λεγόμενη Κεντροαριστερά από την επόμενη Δευτέρα, που θα έχει αρχηγό, και ύστερα. Διότι εάν «η θεωρία είναι μια πρακτική», όπως έλεγε ο Αλτουσέρ, ποια είναι πλέον η πολιτική θεωρία της σοσιαλδημοκρατίας εν γένει, άρα και ποια η πρακτική της, είναι από εκείνα που δεν έγιναν κατανοητά.
Τα θραύσματα της ευρωπαϊκής Κεντροαριστεράς, όπως και όπου αυτή υπάρχει, εδώ και κάποιες δεκαετίες αδυνατούν να συγκροτήσουν ηγεμονικό πολιτικοϊδεολογικό λόγο. Παρασυρμένα από το κύμα του νεοφιλελευθερισμού, αποσυντίθενται στη συμμαχία τους με το σύστημα, αντικαθιστώντας το όραμα της κοινωνίας των πολιτών με τη λογική της διαχείρισης του καπιταλισμού, με άκρως νεοφιλελεύθερο πρόσημο. Αλλά, επειδή η ιστορία δεν τέλειωσε, ο δε καπιταλισμός έχει γυρίσματα, η βίαιη εκπτώχευση των λαών επανέφερε στο προσκήνιο όλα εκείνα τα οποία θεωρήθηκαν «τελειωμένες υποθέσεις». Έτσι, περίπου, προέκυψε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, έτσι η κυβέρνηση της Πορτογαλίας, έτσι η άνοδος του Κόρμπιν στη Βρετανία, Μελανσόν στη Γαλλία κ.ο.κ.
Οι ιστορικές αιτίες της κατάπτωσης των σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων και των σχετικών σχηματισμών είναι, λίγο πολύ, γνωστές. Αυτοί που σήμερα αντιτάσσουν στο «η σοσιαλδημοκρατία απέθανε», «ζήτω η σοσιαλδημοκρατία», τις έχουν υπόψη τους; Αναστοχάζονται επ’ αυτών; Κατανοούν πως τούτη εξέπνευσε κατά τον εναγκαλισμό της με το νεοφιλελευθερισμό, υποτασσόμενη στην κυριαρχία του κεφαλαίου; Η συμμετοχή του Στέφανου Μάνου και της Μιράντας Ξαφά στην ψηφοφορία υποδεικνύει πως όχι.
Επιστρέφοντας στα δικά μας, ο νέος φορέας έχει κάτι νεώτερο να κομίσει στο πολιτικό σκηνικό; Η μοναχά τις μνήμες, αλλά και τις ολέθριες πρακτικές, των περασμένων «μεγαλείων», ίσως ίσως και τα μηρυκάσματα των ιδεών της, πιο δεξιάς των τελευταίων δεκαετιών, δεξιάς;
Τα αριθμητικά στοιχεία
Η προσέλευση των 210.000 πολιτών που συμμετείχαν στην εκλογική διαδικασία ερμηνεύτηκε από κάποιους ως ευθεία βολή στην κυβέρνηση. Η υπόθεση κινείται στα όρια της φαιδρότητας. Χωρίς καταλόγους οργανωμένων μελών, όταν δεν υπάρχει καν ένα συντεταγμένο κόμμα, αλλά πολλοί σχηματισμοί, όταν κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει την πολιτική προέλευση των ψηφισάντων –χαρακτηριστική η περίπτωση Παναγιώτη Ψωμιάδη- να προσπαθείς εκμεταλλευθείς τάχα «αντιστασιακά» μια τέτοια διαδικασία καταντά αστείο.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι από τα επίσημα στοιχεία, προκύπτουν ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τον νέο(;) φορέα. Οι 210.000 ψηφοφόροι είναι ένα νούμερο το οποίο ο ίδιος ο μηχανισμός που έχει στηθεί έκανε τα πάντα εδώ και καιρό προκειμένου να το εμφανίσει ως κάτι εξαιρετικά σημαντικό. Σε σχέση με τι όμως; Μα σε σχέση με το «ταβάνι» που οι ίδιοι είχαν θέσει.
Μια ματιά, ωστόσο, στην πρόσφατη ιστορία των εσωκομματικών αναμετρήσεων του ΠΑΣΟΚ θέτει τα νούμερα σε πραγματική διάσταση, αποδεικνύοντας πως η πορεία είναι φθίνουσα.
Στις 8 Φεβρουαρίου 2004, ο Γιώργος Παπανδρέου εξελέγη πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, μετά από ψηφοφορία στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 1.000.000 ψηφοφόροι. Συνολικά, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία που είχαν ανακοινωθεί από το ΠΑΣΟΚ, συμμετείχαν 1.020.145 ψηφοφόροι. Υπέρ του Γ. Παπανδρέου ψήφισαν 1.017.085 πολίτες, ενώ 3.060 ψηφοδέλτια ήταν λευκά και άκυρα.
Το 2007, για την επανεκλογή του Γ. Παπανδρέου, ο οποίος είχε απέναντι του τον Ευ. Βενιζέλο, ψήφισαν 738.078 ψηφοφόροι.
Στις εσωκομματικές εκλογές του 2012, οι οποίες εξέλεξαν τον Ευ. Βενιζέλο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, συμμετείχαν 236.151 ψηφοφόροι.
Επιπλέον, στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, τα δύο κόμματα (ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι) συγκέντρωσαν αθροιστικά περίπου 564.000 ψήφους.
Με βάση τα παραπάνω, λοιπόν, το ανακοινωθέν νούμερο των 210.000 ψηφοφόρων δείχνει πως το ενδιαφέρον των πολιτών βαίνει μειούμενο.
Σε ό,τι αφορά τα δημογραφικά στοιχεία των συμμετεχόντων, δεν προσφέρονται για πανηγυρισμούς. Η ηλικιακή κατηγορία που συγκέντρωσε τους περισσότερους συμμετέχοντες ήταν αυτή των 65+ (39%), με δεύτερη αυτή των 55-64 (26%). Με άλλα λόγια, οι 2 στους 3 ψηφοφόρους της Κεντροαριστεράς είναι άνω των 55 ετών.
Η δε δημοσιότητα που έλαβε ο φορέας, λόγω των εκλογών του, δεν βαθαίνει, όπως ελέχθη, τη δημοκρατία. Ίσως απλώς να την πιστοποιεί. Αλλά και πάλι. Εκόντες άκοντες, επιστρέφουμε στο πρωταρχικό, στον τομέα της πολιτικής θεώρησης, των ιδεών. Επειδή, ως γνωστόν, κυρίως σε εποχές κρίσης, η πολιτικοποίηση βαθαίνει, μοναχά οι ιδέες, και τα από αυτές εκπορευόμενα πολιτικά προγράμματα είναι εκείνα που παίζουν τον πρωταρχικό ρόλο για την ψήφο του λαού. Που στοχάζεται, που γυρνά την πλάτη στη διολίσθηση.
Με το λαό, λοιπόν, στο νου τους να ξαναπιάσουν στο νήμα στην Κεντροαριστερά. Με Γεννηματά ή Ανδρουλάκη, ο στόχος πρέπει να είναι πώς, πάνω σε τι υλικά, θα δομήσουν το κόμμα τους. Αν είναι να γίνουν ουραγοί της δεξιάς του Κυριάκου Μητσοτάκη, κάλο είναι να το μάθει συντόμως κι ο λαός.
