Μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός προσφύγων από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή έχουν σταλεί στη Λιθουανία, τη Λετονία και την Εσθονία, που είναι από τις πιο φτωχές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι Βαλτικές χώρες δεν ήταν κανενός η πρώτη επιλογή.
"Όταν φύγαμε από την Τουρκία για την Ελλάδα, ο τελικός μας στόχος ήταν η Γερμανία ή η Ολλανδία", δήλωσε ο Μοχάμεντ Κάμελ Χατζ Άλι, 52 ετών, καταστηματάρχης κάποτε στη Συρία, ο οποίος προς το παρόν εξακολουθεί να ζει στη Ρούκλα στη Λιθουανία.
"'Ομως η διαδρομή διά ξηράς από την Ελλάδα ήταν ήδη κλειστή, επομένως δεν είχαμε άλλη επιλογή από το να μπούμε στο πρόγραμμα επανεγκατάστασης, που μας έφερε εδώ".
Εβδομήντα δύο από τους 90 Σύρους και Ιρακινούς που επανεγκαταστάθηκαν από την Ελλάδα ή την Τουρκία στη Λιθουανία, όπου τους αποδόθηκε καθεστώς πρόσφυγα βάσει των ποσοστώσεων της ΕΕ, έχουν φύγει από τότε, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.
"Εκείνοι που έφυγαν (για τη Γερμανία) είπαν πως έφυγαν από τη Συρία από φόβο ότι θα πέθαιναν από τις βόμβες, αλλά εδώ φοβόντουσαν ότι θα πέθαιναν από την πείνα", δήλωσε ο Χατζ Άλι.
"Έτσι πήραν το ρίσκο και έφυγαν."
Με βάση τους κανόνες της ΕΕ, οι πρόσφυγες δεν επιτρέπεται να εργαστούν ή να ζητήσουν καθεστώς πρόσφυγα σε άλλα κράτη μέλη. Μερικοί καταστρέφουν τα έγγραφα ταυτότητάς τους όταν φεύγουν από τις Βαλτικές χώρες, με την ελπίδα ότι θα ζητήσουν εκ νέου καθεστώς πρόσφυγα σε πλούσιες χώρες όπως η Γερμανία.
Όμως ο Χατζ Άλι, ο οποίος είναι σε επαφή με ορισμένους από τους πρόσφυγες που επιβιβάστηκαν στα λεωφορεία από τη Λιθουανία με προορισμό τη Γερμανία, λέει πως τα πράγματα εκεί είναι καλύτερα.
"Είναι ικανοποιημένοι που ζουν σε ένα γερμανικό κέντρο προσφύγων και λαμβάνουν ό,τι δικαιούνται", είπε.
Περισσότεροι από τους μισούς από τους 63 πρόσφυγες που πήραν άσυλο στη Λετονία βάσει του συστήματος ποσοστώσεων της ΕΕ έχουν φύγει, σύμφωνα με έναν υπολογισμό του λετονικού Ερυθρού Σταυρού.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αγωνίζεται να εφαρμόσει τη συμφωνία του 2015 για την κατανομή 160.000 προσφύγων μεταξύ των 28 κρατών-μελών.
Μόνο περίπου 7.500 έχουν επανεγκατασταθεί έως τώρα. Η Πολωνία αρνήθηκε να δεχθεί την ποσόστωσή της, που ανέρχεται σε 7.000 πρόσφυγες, και η Σλοβακία έχει καλέσει να καταργηθεί το σχέδιο.
"Δεν μπορούμε να τους κρατήσουμε εδώ με τη βία", δήλωσε ο Ρίχαρντς Κοζλόβσκις, υπουργός Εσωτερικών της Λετονίας.
Ισχνά επιδόματα, ελάχιστες δουλειές
Στις Βαλτικές χώρες τα επιδόματα είναι περιορισμένα. Η Λιθουανία καταβάλλει σε μια οικογένεια προσφύγων με δύο γονείς και δύο παιδιά 450 ευρώ τον μήνα για τους πρώτους έξι μήνες. Μετά το επίδομα μειώνεται στο μισό.
Ο Ίλμαρς Λατκόβσκις, επικεφαλής της λετονικής κοινοβουλευτικής επιτροπής Υπηκοότητας, Μετανάστευσης και Κοινωνικής Συνοχής, δήλωσε ότι για να καταστεί ελκυστικό να παραμείνουν, τα επιδόματα πρέπει να αυξηθούν "σε ένα επίπεδο στο οποίο θα ήταν πολύ δυσάρεστο για τον δικό μας πληθυσμό, ο οποίος δεν είναι τόσο καλά οικονομικά".
Η γειτονική Εσθονία παρέχει δωρεάν διαμονή για δύο χρόνια επιπλέον των οικονομικών βοηθημάτων. Κανένας από τους 77 πρόσφυγες που της έχουν κατανεμηθεί δεν λείπει, δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών της χώρας.
Οι Βαλτικές χώρες δεν έχουν ιστορία μετανάστευσης με αποτέλεσμα οι πρόσφυγες να μην έχουν κοινοτικούς δεσμούς και οι δουλειές είναι πολύ λίγες.
"Γιατί μας παίρνετε για επανεγκατάσταση, αν δεν έχετε χώρο για εμάς;" είπε ο Κάσεμ, 37 ετών, ένας Σύρος που εργάζεται ως διερμηνέας στο κέντρο υποδοχής προσφύγων Μουσενιέκι της Λετονίας.
Ο Κάσεμ που δεν ήθελε να πει το επίθετό του, είπε πως γνωρίζει μόνο έναν άλλο πρόσφυγα ο οποίος έχει δουλειά.
Ο Χατζ Άλι, ο οποίος απέκτησε μόλις το καθεστώς του πρόσφυγα, είπε πως σχεδιάζει να φύγει για τη Γερμανία με τη σύζυγό του και τα δύο ενήλικα παιδιά τους, εκτός αν βρει δουλειά και στέγη που να μπορεί να πληρώσει στη Λιθουανία πριν από το όριο των έξι μηνών μετά το οποίο το επίδομά του θα περιοριστεί στο μισό.
Παρά τη νέα μετανάστευση προς δυσμάς, η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί πως το πρόγραμμα επανεγκατάστασης είναι επιτυχές, δήλωσε ο Γκιέντριους Σουντίκας, εκπρόσωπος του γραφείου της Επιτροπής στη Λιθουανία.
"Αν μετακινηθούν σε άλλη χώρα, δεν μπορούν να κάνουν αίτηση για δουλειά, δεν μπορούν να μείνουν εκεί, δεν μπορούν να λαμβάνουν επιδόματα", είπε.
"Και αν συλληφθούν σε μια άλλη χώρα-μέλος, θα πρέπει να επιστρέψουν στη χώρα πρώτης εγκατάστασης. Αυτές είναι σημαντικές εγγυήσεις."
ΑΠΕ-ΜΠΕ
